بررسی فرصت‌ها و چالش‌های سیاست خارجی در دولت سیزدهم

به گزارش  خبرنگار سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، فرصت‌ها و چالش‌های سیاست خارجی در دولت سیزدهم امشب ۱۲ مردادماه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری با حضور جلال‌زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و فواد ایزدی کارشناس روابط بین‌الملل مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

جلال زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اینکه شرطی شدن اقتصاد همه کشور به نوعی به ناف مذاکرات برجام بسته شد که رئیس جمهور و وزارت خارجه و تحلیلگران سیاسی از آن راضی هستند، گفت: مذاکرات وین کمیته مشترکی را در برجام تعبیه کرده بود که هر چند ماه یکبار تشکیل می‌شد تا اختلافات در بحث تعهدات برجام را رسیدگی کند.

وی با اشاره به اینکه مذاکرات وین در قالب کمیته مشترک وزارت خارجه شکل گرفت، افزود: بعد از روی کار آمدن بایدن دولت آمریکا بنا به دلایلی تقاضای وارد شدن به برجام را داشت، سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران این بود که آمریکا نمی‌تواند بدون پذیرفتن شرایط به مذاکرات برجام برگردد و دوباره عضو برجام شود.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اینکه آمریکایی‌ها نتوانستند وارد مذاکره شوند و اروپا واسطه میان ما و آمریکا شد، ادامه داد: مذاکره کننده ارشد ما با مذاکره کننده ارشد آمریکا مکتوبات را با هم رد و بدل می‌کردند، در یکی از گزارشات شورای امنیت دو نفر از مجلس دو نفر از دولت به دبیری شورای عالی امنیت ملی تشکیل شد تا مذاکرات وین را با تدابیر رهبری و قانون مجلس تطبیق بدهند.

جلال زاده با اشاره به اینکه یکی از اشکالات مذاکرات وین این بود که به عملیات‌های دشمن در ایران جواب متقابل نداریم گفت: منافع ملت ایران را باید در نظر گرفت لذا باید بر روی حقوق ملت ایران در مذاکرات تاکید کنیم، قطعاً در این صورت می‌توانیم در مذاکرات با دست پر وارد شویم.

وی با اشاره به اینکه در بسیاری از مناسبات قبلی توانستیم این امر را محقق کنیم، ادامه داد: مجلس مظهر اراده ملت است، اگر با فرمان تدابیر رهبری پیش می‌رفتیم به نتیجه می‌رسیم، تدابیر رهبری در مذاکرات وین تماما رعایت نشد.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: قطعاً دولت آینده که دولت انقلابی و مردمی است و به دنبال تحقق ایران قوی خواهد بود، باید در تحقق منافع ملی اصرار و سماجت کرد، مذاکره با کشور‌های متخاصم و رقیب و بدخواهان کار سختی است.

جلال زاده با اشاره به اینکه قانون مجلس برای خروج ایران از برجام با امضاء روحانی بود عنوان کرد: اگر مذاکرات وین به نتیجه می‌رسید باید تجار ۴۸ ساعته پولشان را وصول می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه آمریکایی‌ها در متن مذاکرات وین از عنوان روز طولانی استفاده می‌کردند گفت: در مذاکرات وین نتوانستیم به منافع اقتصادی که مدنظرمان بود برسیم، اما دولت می‌خواست در آخر ماه‌های پایانی خودش این مذاکرات را به نتیجه برساند و برخی معتقدند که احتمال دارد که منافع سیاسی و انتخاباتی در اینکه این مذاکرات زودتر به پایان برسد دخیل بود.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اینکه بنده به عنوان نماینده مردم با قطعیت عرض می‌کنم که اگر امروز می‌توانستیم در مذاکرات وین به نتیجه برسیم بهتر از این بود که فردا بخواهیم به نتیجه برسیم خاطرنشان کرد: نباید از یک سوراخ دوبار گزیده شویم، در سال ۹۲ که می‌خواستیم مذاکرات برجام را با ۱+۵ شروع کنیم در بین دوراهی صلح و جنگ قرار داشتیم و از ترس جنگ به مذاکره پناه بردیم.

جلال زاده با اشاره به اینکه ما به تعهداتمان عمل کردیم، اما طرف مقابل ما را در یک فشار حداکثری گذاشت و به تعهداتش عمل نکرد افزود: با قاطعیت عرض می‌کنم اگر در مذاکرات وین با همان پلتفرم و با همان دستورالعمل پیش می‌رفتیم، از چاله به چاه می‌افتادیم.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به بحث مکانیزم ماشه افزود: آمریکا اگر این دفعه به برجام برمی‌گشت می‌توانست از مکانیسم ماشه طبق برجام استفاده کند و این مسئله تهدیدی علیه منافع ملی بود.

وی افزود: در مذاکراتی که در کمیته تطبیق داشتیم مسئله‌های بسیار مهمی وجود داشت که طرف‌های غربی و مخصوصاً آمریکایی‌ها آن‌ها را نپذیرفتند که این‌ها در برجام بود؛ مثلاً در قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم تسلیحاتی متعارف باید در اواخر سال ۹۹ برداشته می‌شد، ولی آمریکایی‌ها به دلایل بیهوده زیر بار نمی‌رفتند و اعلام می‌کردند که این موضوع در برجام نیست و در قطعنامه سازمان ملل است.

رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی گفت: این طور نبود که اروپایی‌ها به تعهداتشان عمل کردند و فقط آمریکا بود که در تعهدات کوتاهی کرد بلکه خود اروپایی‌ها مقصر اول برجام بودند که هم در برجام ماندند و هم به تعهدات خودشان عمل نکردند.

جلال زاده درباره آثار قانون مجلس در روند مذاکرات گفت: سؤال اینجاست ایا زمانی که برجام امضاء شد ما به منافع در نظر گرفته شده خودمان رسیدیم، در دوره اوباما هم تحریم‌های جدید علیه ملت ایران وضع شد و آیا امریکایی‌ها در دولت اوباما به تعهدات برجامی عمل کردند.

وی افزود: زمانی که ترامپ از برجام خارج شد روحانی جلوی دوربین‌ها اعلام کرد که ما یک تا دو هفته به اروپایی‌ها مهلت می‌دهیم که تکلیف را روشن کنند و جای امریکایی‌ها را پر کنند و بعد از دو تا سه هفته مذاکره،۱۱ تعهد را با مقدمه اینستکس قبول کردند که طرف اروپایی نه اینستکس و نه ۱۱ تعهد را اجرا کردند و سؤال اینجاست که آیا در آن زمان قانون مجلس بود؟

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: یکسال بعد شورای عالی امنیت ملی یک مصوبه‌ای را در ۵ گام برای بازگشت به توانمندی‌های هسته‌ای گذراند که در گام چهارم ترور شهید حاج قاسم سلیمانی را داشتیم و تقریباً سه ماه از عمر مجلس گذشته بود که در کمیسیون امنیت ملی با توجه به این بد عهدی‌های امریکا، موضوع خروج ایران از اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را به بحث و بررسی گذاشتیم.

وی افزود: تمام دستگاه‌های دخیل در کشور اعم از دولتی و غیر دولتی در مذاکرات به کمیسیون آمدند و نظرات خود را اعلام کردند و در شهریور ۹۹ در مصوبه شورای عالی امنیت ملی که به تأیید رئیس جمهور رسیده است به مجلس فرصت داده شد که برای توانمندی‌های مذاکراتی تیم وزارت خارجه قانونی را تصویب کنیم و البته دستور اجرای ماده ۳ قانون مصوب مجلس را خود روحانی داد.

جلال زاده با بیان اینکه یکی از دلایلی که بایدن می‌خواست به برجام برگردد قانون مجلس بود ادامه داد: قانون مجلس دست مذاکره کنندگان ارشد ما را در مذاکرات با طرف‌های غربی پر کرد، اگر این قانون نبود یا باید درباره منطقه مذاکره می‌کردیم و یا موضوع موشکی.

وی افزود: امریکا و غربی‌ها اعلام کرده بودند که مذاکرات وین جای خود، ولی باید یک بیانیه مشترک وزراء هم امضاء کنیم و در آن دو موضوع مذاکرات منطقه‌ای و هسته‌ای را ادامه بدهیم که ما نپذیرفتیم و جالب اینجاست که این جزو بند‌هایی است که روحانی اعلام می‌کرد یک هفته‌ای می‌توانستیم به توافق برسیم که اگر این چنین می‌خواستیم در مذاکرات وین پیش برویم چه بسا دو روزه هم می‌توانستیم به توافق برسیم، ولی ما در کمیته تطبیق به صورت مکرر به بند‌هایی برخورد می‌کردیم که خلاف منافع جمهوری اسلامی ایران بود.

فواد ایزدی کارشناس روابط بین‌الملل در بخش دیگری از برنامه با اشاره به اینکه آمریکایی‌ها نمی‌خواستند به برجام بر گردند افزود: آن‌ها نمی‌خواستند به متن فعلی برجام برگردند، یک عملیات روانی گسترده و تبلیغاتی در دوره اوباما شاهد بودیم، گفته می‌شود که اوباما شخصیت ویژه‌ای در تاریخ آمریکا بود، حالات اوباما نسبت به بایدن دیده می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بحث‌های تبلیغی طرف مقابل بسیار گسترده است اظهار کرد: برخی اوقات کم دقتی می‌شود و حرف‌های مقامات آمریکا بدون تحلیل در رسانه‌ها مطرح می‌شود و این موضوع یکی از ضعف‌های است که ما در این حوزه داریم.

این کارشناس روابط بین‌الملل تصریح کرد: ما باید حواسمان جمع باشد که اتفاقاتی که دفعه قبل افتاده است این بار تکرار نشود.

ایزدی با اشاره به اینکه طرف مقابل حسن نیت نداشت گفت: ما در روابط بین الملل اصطلاحی داریم که می‌گوید زمانی که دو کشور یا چند کشور مذاکره می‌کنند می‌گویند که مذاکرات باید بر اساس حسن نیت باشد اگر حسن نیت نباشد نمی‌توان به نتیجه رسید.

وی با اشاره به اینکه در مباحث حقوق بین الملل این موضوع کاملاً تبیین شده و به آن توجه شده است افزود: آمریکایی‌ها بد عهدی می‌کردند و لذا عبرت‌های ۸ ساله مذاکرات با آمریکایی‌ها داشتیم.

ایالات متحده به عمد کار‌هایی را انجام می‌دهد که روند اجرای برجام و منافع اقتصادی محقق نشود، آن‌ها از اعتماد ما سوء استفاده کردند و متن را بگونه‌ای نوشتند که برای کشور مشکل ایجاد کرد.

انتهای پیام/