وضعیت نابسامان چهارصفه نادری در روستای دوسیران + تصاویر

سیاوش آریا فعال و پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در فارس با انتشار تصاویری از بنای «چهارصفۀ نادری» در روستای دوسیران اظهار کرد: روستای دوسیران یکی از روستا‌های کوهستانی است که در آن ۷ بنای تاریخی نامدار به «چهارصُفه» وجود دارد که همگی به ثبت ملی رسیده است، اما به جز ۲ تا از این بنا‌های «چهارصُفه» درِ همگی بسته است.

او ادامه داد: همچنین در چندین دهۀ گذشته و زمانی ناروشن، روی همۀ بنا‌های «چهارصُفه»، خانه‌های مردم روستا ساخته شده است که یکی از آسیب‌های بزرگ به این بنا‌های تاریخی به شمار می‌رود.

آریا افزود: در این میان، بنای نامدار به «چهارصُفۀ نادری» که مالک خصوصی دارد و دارای سنگ نبشته‌ای (کتیبه) در بالای تاق ورودی بنای آن نیز است، در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی به سر می‌برد و به زباله دانی تبدیل شده است.

پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در فارس تصریح کرد: همچنین درون یکی از اتاق‌های این بنای تاریخی، کَند و کاو‌های غیرمجاز افراد سودجو برای یافتن گنجی نمایان است که آسیب‌های برگشت ناپذیری را بر جای گذاشته است.

او بیان کرد: مرمت‌های غیراصولی و شلخته‌ای که در نمای بنای سنگی و بیرون عمارت «چهارصُفۀ نادری» انجام گرفته، از دیگر مشکلات این یادمان تاریخی است.

آریا اظهار کرد: از طرفی، لکه‌های تیره و مشکی رنگ، که هم به سبب روشن کردن آتش در گذشته و هم به بر اثر رِخنۀ رطوبت است، چهرۀ این یادگار ملی، تاریخی و فرهنگی را خدشه دار کرده و آسیب‌های فراوانی به آن رسانده و صحنه‌ای بسیار زشت و زننده با بوی بد و آزاردهنده برجای گذاشته است.

گچ بری‌های چهارصفۀ نادری فرو ریخته است

او افزود: یکی از آسیب‌های بنای «چهارصُفۀ نادری» فرو ریختن گچ بری‌های زیبای آن است که بخشی به علت گذشت زمان و عوامل طبیعی رخ داده و بخش دیگری از آن به علت عوامل انسانی روی داده است و بیشتر گچ بری‌ها با طرح‌ها و نقش‌های ایرانی بسیار زیبا که همگی متعلق به دورۀ ایلخانی است بر روی زمین فرو ریخته و بیشتر تزئینات به کار رفته در بنا از میان رفته و نابود شده است.

فعال میراث فرهنگی در فارس اضافه کرد: همچنین رها شدن بنا و بی توجهی به آن سبب شده است که یکی از ارزشمندترین یادمان‌های ملی و تاریخی در بدترین شرایط حفاظتی قرار گرفته و روز به روز به نابودی نزدیک‌تر شود.

پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی به نقل از علی رضا جعفری زند، باستان شناس با گرایش دورۀ تاریخی اظهار کرد: «بنا‌های چهارصُفه» همگی مربوط به دورۀ اسلامی است که برای اجرای آئین‌های مذهبی همانند تصوف پدید آمده است و بیشتر آن‌ها از سدۀ چهارم به بعد شکل گرفته اند. 

او افزود: بنا‌های «چهارصفه» در روستای دوسیران، تاریخی میان سدۀ چهارم تا هفتم قمری را دارند که گچ بری‌های بنا مربوط به دورۀ ایلخانی است و چیزی که امروز نمایان است و می‌بینیم تاریخی کهن‌تر از سدۀ چهارم اسلامی ندارد و نمی‌توان آن را به دورۀ ساسانیان نسبت داد. از سویی، نیاز به یادآوری است که بیشتر بنا‌های سدۀ چهارم قمری از دورۀ آل بویه و دیلمیان، بسیار همانند یادمان‌های ساسانی هستند و برخی از پژوهشگران و نویسندگان به سبب پیروی این بنا‌ها از شیوۀ معماری دورۀ ساسانیان، آن‌ها را به اشتباه به این دوره نسبت می‌دهند.

 بنای «چهارصُفه» در شمال روستای دوسیران و در بلندای ۸۹۳ متری از سطح دریا قرار دارد. روستای دوسیران یک منطقۀ کوهستانی در بخش کوهمره نودان شهرستان کوه چنار و در شمال غربی شهرستان کازرون واقع شده است. مالکیت این بنا خصوصی و در اختیار غلام حسین نادری است.