نوسان الگوی کشت در زنجان بین بازار و منابع محوری

بخش کشاورزی در استان زنجان اهمیت ویژه‌ای دارد و بیش از ۲۴.۵ درصد سهم اشتغال استان را به خود اختصاص داده درحالیکه میانگین سهم اشتغال کشور در این بخش ۱۴.۸ درصد است.

استان زنجان با ۱.۳ درصد مساحت کل کشور حدود ۸۵۰ هزار هکتار عرصه های مناسب کشاورزی معادل پنج درصد اراضی کشاورزی کشور را دارد.

بخش کشاورزی در استان زنجان حدود ۱۰۰ هزار بهره‌بردار دارد که به تولید انواع محصولات زارعی و باغی اشتغال دارند.

مهر ماه سال گذشته در نخستین اجلاس سراسری الگوی کشت محصولات کشاورزی، سند کشت محصولات استان‌ها در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ رونمایی و ابلاغ شد و قرار است هدایت فعالیت های کشاورزی در استان ها با اتکا و محوریت این سند انجام شود.

بر اساس قانون، یارانه نهاده‌ها و عوامل تولید، کمک‌های بلاعوض، امتیازات فنی و اعتباری و بیمه از مولفه های تشویقی کشاورزان به سمت الگوی کشت است.

کشاورزان سود و زیان بازار را سنجش می کنند

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با بیان اینکه الگوی کشت مساله حساسی است و ابعاد وسیعی دارد، گفت: میزان و مقدار الگوی کشت سالانه و بر اساس شاخص های مختلف مثل اقلیم، ‌میزان آب و بازار دستخوش تغییر می شود.

ناصر وفایی افزود: به طور کلی ما در حوزه زراعی در استان زنجان در محصولات غلات، ‌حبوبات، نباتات علوفه ای و دانه های روغنی الگوی کشت را دنبال می کنیم.

وی خاطرنشان کرد: مساله اصلی در کشت محصولات کشاورزی این است که کشاورزان در کار خود بیشتر سود و زیان بازار را سنجش می کنند در حالی که الگوی کشت، منابع پایه است؛ بنابراین باید بین این مولفه مهم یک توازن ایجاد شود.

وفایی، وجود ثبات اقتصادی، ‌جذب سرمایه گذار در بخش کشاورزی و توسعه صنایع تبدیلی را از دیگر متغیرهای مهم موثر در پیاده سازی الگوی کشت عنوان کرد و افزود: یکی از چالش های عمده پیش روی الگوی کشت، نبود آمار دقیق از سطوح زیر کشت و همچنین میزان مصرف سرانه است

وی ادامه داد: اغلب آمارها حالت برآوردی دارد، در خصوص سرانه مصرف هم آمار دقیقی وجود ندارد و البته این موضوع تحت تاثیر تغییرات اقتصادی، دستخوش تغییر می شود؛ به طور مثال چند سال است که عنوان می شود سرانه مصرف سیب زمینی در استان ۲۵ کیلوگرم در سال است و حدود پنج سال همین آمار تکرار می شود.

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت: ما حتی آمار دقیقی از منابع در اختیار نداریم هرچند متولیان این حوزه مدعی‌اند که آمارها دقیق است.

وضعیت موجود کشاورزی زنجان با طرح الگوی کشت انحراف زیادی ندارد

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در این باره گفت: کلیات طرح الگوی کشت این است که دولت در چارچوب یکسری حمایت ها و مشوق ها، محصولات راهبردی متناسب با استعداد و شرایط هر منطقه را برای الگوی کشت معرفی کند و هر کشاورزی که این موارد را رعایت کرد مشمول دریافت یکسری حمایت ها و مشوق ها می شود.

اکبر طیبی افزود: این مشوق ها و حمایت ها شامل موارد متعدد و مختلفی از قبیل ارائه تسهیلات، نهاده ها، بذر استاندارد مورد نیاز و چیزهای دیگر است.

وی با بیان اینکه در سال اول اجرای طرح الگوی کشت در استان زنجان انحراف زیادی در وضعیت موجود با طرح الگوی کشت نداشتیم، گفت: شرایط و وضعیت کشت محصولات عمدتا متاثر از شرایط بازار و نوسان قیمت ها بوده که این مساله نیز یک موضوع کشوری است.

طیبی خاطرنشان کرد: ما در مقوله تولید مشکل نداریم بلکه این مشکلات بازار است که تولید را تحت تاثیر قرار می دهد.

وی تاکید کرد: کشاورزان در اجرای الگوی کشت نیازمند یک پشتوانه و ضمانت هستند و این مساله هم با تامین اعتبار میسر می شود؛ اگر کشاورزی محصولی را بر اساس الگوی کشت کاشت ولی پس از آن در بازار مشکلاتی به وجود آمد، باید از او حمایت شود تا متضرر نشود.

به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان، سالانه سه میلیون و ۶۵ هزار تن محصولات زراعی، باغی و دامی در این استان تولید می‌شود که این میزان ۲.۴۵ درصد مجموع تولیدات بخش کشاورزی در کشور است.

بهره برداری از منابع آب و خاک باید بر اساس توان اکولوژیک و پایداری منابع باشد

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان در این باره گفت: مساحت کل استان زنجان حدود ۲.۲ میلیون هکتار است که حدود نیمی از این مقدار، یعنی حدود ۱.۱ میلیون هکتار را مراتع و اراضی ملی تشکیل می دهد همچنین، حدود ۸۵۰ هزار هکتار از اراضی استان قابلیت کشاورزی دارد.

علی عباسی افزود: از ۸۵۰ هزار هکتار اراضی با قابلیت کشاورزی، سالانه نزدیک به یک سوم اراضی، یعنی معادل ۳۵۰ هزار هکتار، به صورت آیش باقی می ماند و حدود ۵۰۰ هزار هکتار کشت می‌شود.

این مسوول افزود: از مجموع اراضی کشت شده، حدود ۷۰ درصد آن، معادل ۳۵۰ هزار هکتار، به صورت دیم و ۳۰ درصد آن، معادل ۱۶۵ هزار هکتار به صورت آبی است؛ از نظر نوع محصول نیز حدود ۸۵ درصد اراضی کشت شده مربوط به محصولات زراعی و تنها ۱۵ درصد به محصولات باغی ارتباط دارد.

وی اظهار کرد: توسعه کشاورزی در استان و بهره بهره برداری از منابع آب و خاک باید بر اساس توان اکولوژیک و رویکرد حفاظت و پایداری منابع باشد، در این راستا اولویت کشاورزی در استان باید به سمت زراعت دیم محصولات زراعی هدفگذاری شود.

عباسی خاطرنشان کرد: شرایط ناپایدار اقلیمی مانند خشکسالی، تغییر میزان و الگوی بارش‌ها، افزایش دما و بروز بحران‌های زیست محیطی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در اکثر نقاط جهان از جمله عواملی بوده که وضعیت منابع آب را بغرنج‌تر کرده است.

این مسوول گفت: با صراحت باید عنوان کرد که وضعیت کنونی منابع آب در استان به هیچ وجه خوب نیست و به یک خانه تکانی فکری و عملیاتی در حوزه مدیریت منابع آب نیاز داریم.

وی افزود: اصلاح الگوی کشت و به کارگیری سند الگوی کشت تدوین شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی به منظور تعیین نظام تولیدی بخش کشاورزی بر مبنای مزیت‌های اقتصادی پایدار، یک روش مناسب برای افزایش بهره روی است.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان با بیان اینکه کاهش سهم آب بخش کشاورزی را از ۲ منظر می توان بررسی کرد، افزود: از منظر فنی تاکنون اقدامات زیربنایی زیادی انجام شده است، به طوری که راندمان آبیاری در طول چند دهه اخیر افزایش و از ۳۵ درصد به ۴۴ درصد رسیده است و این گام بزرگی در ارتقای مصرف بهینه آب قلمداد می‌شود.

وی افزود: امروزه در خصوص بسیاری از محصولات، کم‌آبیاری انجام می‌شود و عملا کاهش آب معنی ندارد علاوه بر این، سند اصلاح الگوی کشت از سال گذشته توسط وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ و اجرایی شده است.

این مسوول گفت: با اجرای این سند حمایت‌ها به سوی محصولات استراتژیک و پتانسیل ها و مزیت های نسبی هر منطقه سوق داده خواهد شد بنابراین از منظر فنی اقدامات مورد نیاز در حال انجام است.

منبع ایرنا