گاردین: قرن آمریکایی به پایان رسیده است

روزنامه انگلیسی گاردین با اشاره به پایان نقش انگلیس در خاورمیانه اعلام کرد نحوه کاهش نفوذ آمریکا در خاورمیانه گویی همان عقب نشینی قبلی و خفت بار انگلیس از همان منطقه را دنبال می‌کند.   

در ادامه این گزارش آمده است: حکومت‌های اقتدارگرا در خاورمیانه به آرامی، اما با اطمینان استقلال و آزادی عمل خود را خواستار هستند. این به نوبه خود نشان دهنده یک تغییر اساسی به سمت دنیای چند قطبی است، جایی که ابرقدرت‌های انفرادی دیگر تسلط ندارند.

در عربستان سعودی و امارات متحده عربی، خانواده‌های سلطنتی هویت ملی هماهنگی را ابزاز می‌کنند و از طریق نفوذ مالی، نفت و ورزش، قدرت را در خارج از کشور ایجاد می‌کنند. آن‌ها با توجه به اهمیت استراتژیک خود، وضعیت تحت الحمایه غربی اعطا شده توسط آمریکا و قبل از آن توسط انگلیس را رد می‌کنند.

رجب طیب اردوغان، وارث یک امپراتوری مغلوب (عثمانی) در ترکیه، غرب را در مقابل شرق و بالعکس قرار می‌دهد و متناوباً با آمریکا، ناتو، اتحادیه اروپا، روسیه و چین بازی می‌کند.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا از زمان روی کار آمدن در سال ۲۰۲۱، با توجه به مصیبت‌های پس از ترامپ و مشغول شدن توسط چین و اوکراین، عمدتاً از ادامه بحران‌ها در کرانه باختری، لبنان، عراق، سوریه، یمن، لیبی و سودان دوری کرده است. یکی از وعده‌های بزرگ او در خاورمیانه نجات از توافق هسته‌ای ایران بود که توسط دونالد ترامپ ویران شد، اما هنوز محقق نشده است.

محاسبات سیاسی نیز در جریان است. بایدن در مواجهه با انتخاب مجدد در سال آینده، امیدوار است بتواند یک هت‌تریک کند. این جایزه معادل تاج سه گانه دیپلماسی است: «تفاهم» آمریکا با ایران، توافقنامه صلح تاریخی عربستان سعودی و اسرائیل و دستیابی به موفقیت در تشکیل یک کشور فلسطینی.

آمریکا با میانجیگری چین بین تهران و ریاض و همکاری عربستان با مسکو متزلزل شده است. بایدن می‌خواهد محمد بن سلمان، رهبر واقعی عربستان سعودی را به سمت خود بازگرداند و عادی‌سازی روابط با اسرائیل به سبک توافق‌نامه ابراهیم را تضمین کند.

بنا بر گزارش‌ها، بایدن در حال بستن یک پیمان امنیتی و حمایت آمریکا از برنامه انرژی هسته‌ای عربستان است. چنین تفکری زنگ خطر را در تل آویو به صدا در می‌آورد. بایدن می‌گوید مشکلی نیست. عادی سازی عربستان و اسرائیل می‌تواند شامل تضمین‌های دفاعی آمریکا و تسلیحات پیشرفته برای هر دو باشد و این مزیت بیشتری برای او دارد که چین را به حاشیه می‌برد.

زمان علیه بایدن است. سران منطقه‌ای که منفعت طلب هم هستند نمی‌دانند که او چقدر دوام خواهد آورد پ و آیا دونالد ترامپ جایگزین او خواهد شد یا نه.

 بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که در داخل محاصره شده است، به شدت به توافق عربستان نیاز دارد. سعودی‌ها نیز خواهان آن هستند، اما حداقل روی کاغذ بر پیشرفت ملموس به سوی تشکیل کشور فلسطینی اصرار دارند. شرکای ائتلاف راست افراطی نتانیاهو مخالف هرگونه امتیازی هستند، او به سختی با بایدن صحبت می‌کند و در ماه اکتبر، صرفاً به دلیل مخالفت با او، قصد دارد به چین برود.

امید‌های بایدن برای هت‌تریک کمی توهم‌آمیز به نظر می‌رسد و بی‌شمار عوامل منفی داخلی وجود دارد و زمان بر علیه اوست. مانند بقیه جهان، رهبران منطقه‌ای که منفعت طلب هستند نمی‌دانند که او چقدر دوام خواهد آورد و آیا ترامپ جایگزین او خواهد شد یا خیر.

دوران ابرقدرت مسلط رو به پایان است. بایدن ممکن است تمام تلاش خود را برای حفظ نظم قدیمی انجام دهد. اما مانند «عصر امپراتوری» از دست رفته انگلیس، «قرن آمریکایی» که او در آن بسیار محکم ریشه دوانده است، به سرعت در حال گذر از تاریخ است.