دبیر شورای فرهنگ عمومی مطرح کرد؛
گسترش سیاست‌های فرهنگی کشور در گرو تنوع فرهنگی و قومی
نشست تخصصی جایگاه تنوع فرهنگی در تمدن ایرانی اسلامی به همت شورای فرهنگ عمومی کشور در سالن فجر وزارت میراث فرهنگی برگزار شد.
در این نشست یک روزه که با حضور اساتید حوزه و دانشگاه برگزار شد، مجید امامی، دبیر شورای فرهنگ عمومی با اشاره به موضوع ضرورت تنوع فرهنگی برای گسترش سیاست‌های فرهنگی کشور، گفت: سیاستگذاری هویت فرهنگی یکی از سه اصل اساسی سیاستگذاری فرهنگی کشور است و درک و یافتن و همچنین اعمال و اتخاذ یک نقطه طلایی در این عرصه ضروری است.
وی گفت: برای رسیدن به این نقطه طلایی و تعادل در جهت نیل به اعتلا و رشد و تعالی انسانی نیاز به یک نظم تمدن انسان‌ساز داریم، چون با وجود آنارشیسم و خودمداری و واگرایی هیچ تمدنی شکل نخواهد گرفت.
وی افزود: با نفی تنوع در خلقت الهی و این روحیه رنگارنگ حیات انسان‌ها در زمین، اساسا تمدن‌های انسانی شکل نخواهند گرفت و شاید یکی از دلایل شکست تجربه تمدن سازی بلوک شرق، نفی این تنوع‌ها و خواستن‌ها بود.
امامی در ادامه خاطر نشان کرد: توسعه سیاست فرهنگی در ایران در گرو یافتن این نقطه طلایی است و معتقدیم که مبانی قانون اساسی و انقلاب اسلامی ما را به این یافتن و به این شکافتن مباحث موجود دعوت کرده است تا دلالت‌های آن را در هویت فرهنگی و در عرصه‌هایی مثل آموزش، رسانه‌های جمعی و همچنین صنایع فرهنگی بیابیم.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور گفت: در گذشته پخش برنامه به زبان مادری و قومی محلی در رسانه استانی دچار محدودیت بود، در سال‌های اخیر ۱۰ درصد از برنامه‌های این شبکه‌های استانی به زبان محلی بوده، ولی حالا به سادگی به ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده است و اتفاق ناگواری هم رخ نداده است. اتفاقا در این زمانه کم اقبالی به رسانه‌های رسمی، رسانه‌های استانی به دلیل این تنوع گرایی هنوز مورد اقبال مخاطب هستند و باید از این مزیت استفاده کرد.
امامی افزود: در استان سمنان آموزش و پرورش به طور رسمی برای آموزش لهجه محلی مردم این استان کتاب چاپ کرده است و این‌ها بستر‌هایی هم برای حفظ هویت فرهنگی قومی است وقتی این‌ها را رها کنیم در بهترین حالت باید با صنایع فرهنگی تک زبانی مبتنی بر تصویر رقابت کنیم و آن نازل‌ترین قیاس‌های انسانی است. با استفاده از هوش مصنوعی دسترسی به سریال‌ها و فیلم‌های خارجی در داخل کشور به یک روز کاهش پیدا کرده است و اگر ما در این شرایط از این تنوع فرهنگی و میراث ناملموس کشورمان عبور کنیم، مردم به این سریال‌ها و صنایع یکپارچه توده‌ای سرگرم می‌شوند. امیدواریم بتوانیم در تدوین اسناد و مباحث فرهنگی از این تنوع فرهنگی استفاده لازم را ببریم.
همچنین در این نشست دکتر آتوسا مومنی سرپرست مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در سخنرانی خود با عنوان "مروری بر جایگاه کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در تقویت اقتصاد معیشتی جوامع متنوع فرهنگی"، جوامع فرهنگی را پیوند دهنده بهره مندی‌های جغرافیایی و تاریخی دانست و گفت: جوامع فرهنگی از گنجینه‌های زنده ای، چون زبان، هنر، دانش، مهارت، باور و آیین در جهت شناخت خود و دیگری و ابراز خود بهره می‌برند.
مومنی ادامه داد: با وجود آن که بسیاری از نماد‌ها و نمود‌های گنجینه‌های زنده فرهنگی در طول تاریخ از میان رفته است، اما آثار باقی مانده از این گنجینه‌ها هنوز هم توجه و احترام جهانیان را برمی انگیزد؛ بنابراین توجه به حافظه تاریخی فرهنگی و تقویت آن از اهمیت و اولویت برخوردار است.
وی جوامع فرهنگی را ساختار‌هایی درهم تنیده توصیف کرد که این درهم تنیدگی به آن‌ها کمک می‌کند فراتر از مرز‌ها حرکت کنند و ارزش‌های خود را نسل به نسل منتقل کنند.
مومنی با اشاره به کنوانسیون سال دوهزار و سه یونسکو گفت: این کنواسیون در زمانه‌ای که جهانی سازی بر جهان می‌تاخت، تلاشی بی بدیل برای حفظ فرهنگ‌های غیر غربی بود و بر حفظ مظاهر پویا و زنده فرهنگی تاکید می‌کرد.
وی با اشاره به لزوم بازگشت گنجینه‌های فرهنگی به چرخه حیات اجتماعی گفت: باید به جای موزه‌ای کردن میراث فرهنگی به دنبال بازیابی این گنجینه‌ها در زندگی اجتماعی و اقتصادی امروز باشیم.
همچنین در ادامه ادامه این نشست "سیدروح الله حسنی" معاون بین الملل شورای فرهنگ عمومی به ایراد سخن با موضوع "مهندسی فرهنگی در انواع فرهنگ ها" پرداخت.
حسنی با اشاره به تفاوت مهندسی فرهنگی با سیاستگذاری و برنامه ریزی فرهنگی گفت: مهندسی فرهنگی راهبرد است به این معنا که اگر از اهداف دور شدیم مهندسی فرهنگی به میدان می‌آید و راه بازگشت به مسیر را به سیاستگداران نشان می‌دهد.
وی با یادآوری تجربه مشترک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت کشور در سال هزار و سیصد و نود و هفت با عنوان "خواهرخواندگی شهر‌های مرزی ایران با شهر‌های مرزی کشور‌های همسایه" گفت: این طرح به نوعی نخستین طرح مهندسی فرهنگی کشور و الگویی برای صلح بود.
حسنی با اشاره به ارائه این طرح در نشست یونسکو در مکزیک از سوی سفیر ایران گفت: با توجه به نتایج مثبت طرح خواهرخواندگی شهر‌های مرزی، امروز می‌توان به ثبت آن در یونسکو اندیشید.
همچنین "نوریکا آیکاوا" استاد دانشگاه از ژاپن دیگر میهمان این نشست بود که در سخنرانی خود با عنوان "میراث زنده و تنوع فرهنگی" گزارشی از تجربیات کشور ژاپن در پاسداری از میراث ناملموس ارائه کرد.
آیکاوا با اشاره به تجربیات موفق و ناموفق کشور ژاپن در پاسداری از میراث ناملموس گفت: میراث ناملموس در ژاپن به عنوان "میراث بدون شکل" شناخته می‌شود و نخستین بار در سال هزار و نهصد و پنجاه مورد توجه دولت ژاپن قرار گرفت.
وی ادامه داد: در ابتدا تنها هنرهای نمایشی و مهارت‌های صنایع دستی بر اساس میزان سختی آن‌ها به عنوان میراث ناملموس مورد توجه دولت قرار گرفت، اما در سال‌های بعد المان‌های محلی (فولکلور) به قانون افزوده شد و حاملان دانش صنایع دستی نیز با عنوان "گنجینه‌های ملی" مورد حمایت دولت قرار گرفتند.
این استاد دانشگاه همچنین با یادآوری چالش‌ها و محدودیت‌های موجود قانون حمایت از میراث ناملموس در ژاپن گفت: پدیده جهانی سازی، همچون سایر نقاط جهان تاثیر مهمی در کم توجهی به میراث ناملموس در ژاپن داشت به گونه‌ای که در سال‌های گذشته بسیاری از حاملان سنت‌های ژاپنی بدون شناسایی و ثبت آثارشان، از میان رفتند. از سوی دیگر بسیاری از صنایع دستی ژاپن که پیشتر ابزار‌هایی برای زندگی روزمره بودند، امروزه تنها کالا‌هایی دکوراتیو محسوب می‌شوند.
گفتنی است، "نشست تخصصی پاسداری از میراث ناملموس در پایش و ترویج گوناگونی فرهنگی" با مشارکت شورای فرهنگ عمومی، وزارت میراث فرهنگی و سایر نهاد‌های فرهنگی با حضور جمعی از پژوهشگران داخلی و خارجی برگزار شد.
