برنامه ریزی برای مقابله با تنش آبی و تامین پایدار آب در کشور

مقابله با چالش‌های آبی و تامین آب پایدار برای بخش خانگی یکی از ماموریت‌هایی است که وزارت نیرو هر ساله برای آن برنامه ریزی می‌کند تا در روز‌های گرم تابستان اثرات تنش آبی را به حداقل برساند. آخرین آمار مربوط به ذخایر و منابع آبی در کشور تا نهم اردیبهشت، نشان می‌دهد که حجم آب موجود در سدهای کشور به ۳۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون متر مکعب رسیده که معادل ۶۴ درصد پرشدگی سد‌ها است و نسبت به سال گذشته ۱۹ درصد افزایش داشته است.

طبق گفته اتابک جعفری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور، سال گذشته ۲۷۰ شهر دچار تنش آبی بودند و شهر‌های دیگری نیز در صورت افزایش مصرف آب می‌توانستند به این آمار اضافه شوند، که با همراهی بخش خانگی و برنامه‌های منسجمی که اجرا شد، تلاش شد که تنش آبی به حداقل برسد.

این مقام مسئول پیش‌تر اعلام کرده بود که برنامه ریزی‌های کوتاه مدتی برای تمامی شهر‌های کشور در چهار مرحله از جمله بهار و تابستان ۱۴۰۲ تعریف شده تا مردم در تأمین آب دچار مشکل نشوند.

برخی شهر‌های بزرگ با تنش آبی مواجه هستند

با این وجود با افزایش دما و نزدیک شدن به فصل تابستان، صدای گام‌های تنش‌های آبی هم به گوش می‌رسد. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور پیش‌تر در این خصوص عنوان کرده بود که با کمبود ۱۶ درصدی بارش‌ها نسبت به شرایط عادی در سطح کشور، شهر‌های بزرگ مثل تهران، قزوین، استان‌های ساحلی و نیمه شمالی کشور در شرایط تنش آبی به سر می‌برند که این شرایط تا پایان سال تداوم دارد.

وی تاکید کرد: اگرچه میزان بارش‌ها نسبت به سال آبی گذشته حدود ۱۰ درصد بهبود یافته، اما همچنان ۱۶ درصد کمتر از میزان نرمال است.

باید اشاره کرد که این میزان از بارش نیز در سراسر کشور به شکل متعادل نبوده و برخی استان‌ها نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد کاهش بارندگی و برخی دیگر ۴۰ درصد افزایش بارندگی داشته اند.

اجرای برنامه‌های منجسم برای مقابله با تنش آبی

  فیروز قاسم زاده سخنگوی صنعت آب در خصوص برنامه‌های منابع و مصارف آب می‌گوید: از طریق همین برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، خلاء‌ها و مسائل موجود شناسایی شد و جبهه‌های مختلف کاری نظیر جهاد آبرسانی روستایی، پروژه‌های اضطراری آب شرب، پروژه‌های ویژه و اولویت‌دار بخش آب، تنظیم سند حکمرانی آب، مدیریت آب‌های سطحی، استفاده از آب‌های غیرمتعارف و کاهش وابستگی به آب شیرین، جلوگیری از برداشت‌های مازاد و غیرمجاز آب زیرزمینی  در دستور کار قرار گرفت.

علی‌رغم خشکسالی بسیار شدید در سه سال اخیر، برنامه‌های دنبال شده باعث کاهش تنش وارده به مشترکان و شهروندان شد به طوری‌که با حداقل برداشت از منابع آبی به منظور تأمین آب شرب کشور، آب مورد نیاز تولید در بخش کشاورزی و صنایع محدود نشد.

در این میان بارندگی در پایتخت ۲۵ درصد نسبت به درازمدت کاهش داشته و میزان ذخایر هم نسبت به سال آبی گذشته که سال کم آبی بود، ۱۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد و هشدار دهنده آن است که باید مدیریت بیشتری در مصارف آب داشت. تابستان سال گذشته در استان تهران که بیشترین نسبت مصرف آب آن مربوط به مشترکان خانگی است، مصرف لحظه‌ای ۴۷ هزار لیتر به ثبت رسیده بود.

به گفته سخنگوی صنعت آب، ۵۵ درصد مشترکان تهرانی در رده پرمصرف قرار دارند که معادل مصرف یک تا دو برابر الگو است و همین امر باعث افزایش ۸۰ لیتری سرانه آب شرب تهران نسبت به الگو شده است، به همین منظور وزارت نیرو تمرکز ویژه‌ای روی کاهش این سهم دارد. البته سال گذشته همراهی خوب مردم و اقدام‌های بازدارنده صورت گرفته باعث شد تا میزان مشترکان بد مصرف شهر تهران از ۵ درصد به زیر ۴ درصد کاهش یابد.

محسن اردکانی مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران هم با تاکید بر اینکه برای تابستان ۱۴۰۲، قطعی و سهمیه بندی آب در دستور کار نیست گفت: همیشه فرض ما بر این است که حالت بدبینانه رخ دهد، با همین فرض هم برنامه‌هایی در دست اقدام داریم که جای نگرانی نیست و آب مورد نیاز مردم با رعایت صرفه‌جویی ۲۰ درصدی در تابستان تامین خواهد شد.