آیا جنگ یمن به پایان خود رسیده است؟

اخبار مربوط به گفتگوی توافق عربستان سعودی با شورای ریاست جمهوری یمن درباره تفاهمات بین ریاض و دولت نجات ملی یمن نشان می‌دهد جنگ یمن به پایان خود نزدیک شده است و احتمالا به زودی نشست آشتی یمن نیز برگزار خواهد شد. 

روزنامه اینترنتی رای الیوم در سرمقاله روز شنبه خود نوشت، اگر اخبار مربوط به تصمیم مقامات سعودی برای پایان جنگ در یمن درست باشد – که ظاهرا در سایه بهبود سریع روابط عربستان و ایران درست است- این به معنای نقطه اصلی تحول در منطقه است که می‌تواند روابط میان عربستان و یمن را از درگیری به همکاری منتقل کند و منازعه بین آن‌ها را برای چندین دهه پایان دهد. 

شبکه تلویزیونی المیادین نزدیک به جنبش انصار الله یمن به نقل از برخی منابع یمنی تاکید کرد، «خالد بن سلمان» وزیر دفاع عربستان؛ رشاد العلیمی رئیس شورای ریاستی یمن و بسیاری از اعضای این شورا را به ریاض دعوت کرد و آن‌ها را در جریان توافقات اخیر صورت گرفته با دولت صنعاء در خصوص تمدید آتش بس (که وارد دومین سال خود شده است)، کاهش شدت محاصره و برخی راه حل‌های پیشنهادی برای بحران یمن قرار داد.

مقامات سعودی به این درک رسیده اند که این جنگ که چند روز پیش وارد نهمین سال خود شده و طرف‌های شرکت کننده را به پرداخت هزینه‌های مادی و انسانی مجبور کرده است، نمی‌تواند از راه نظامی توسط هیچ یک از طرفین درگیر، حل وفصل شود و گفتگو و مذاکره با دشمن کوتاه‌ترین راه برای پایان آن است و این همان چیزی است که ابتدا از طریق میانجی‌ها و سپس به طور مستقیم صورت گرفت. 

مقامات عربستان در سایه «کودتا»‌ی سیاسی حساب شده، اقدام به اتخاذ برخی اقدامات راهبردی کرده اند که همه کشور‌ها را خواه در سطح منطقه یا بین الملل غافلگیر کرده است که می‌توان خلاصه این اقدامات را در موارد زیر خلاصه کرد:

ا- جدایی تدریجی از آمریکا پس از ناکامی در کسب حمایت این کشور و اقدام آمریکا در خارج کردن موشک‌های خود یعنی موشک‌های «پاتریوت» و «تاد» از پایگاه‌های آمریکا در این زمان دشوار و گرایش به شرق یعنی چین و روسیه یعنی رهبران نظم نوین جهانی. 

۲ – ورود به مذاکره محرمانه و سپس علنی (در بغداد و مسقط) با نظارت چین با ایران به عنوان بزرگترین حامی جنبش انصار الله یمن که منجر به امضای یک توافق تاریخی در پکن با حضور شی جین پینگ رئیس جمهور چین شد که تبادل سفیر و پایان دادن به دخالت در امور داخلی از مهمترین متن‌های این توافق بود. 

۳- ابتکار «هوشمندانه» عربستان به عنوان مقدمه حل وفصل همه جانبه جنگ یمن که در «نظام آتش بس» تدریجی و قابل تمدید با نظارت سازمان ملل متبلور است. این آتش بس موفق شد از میزان دشمنی‌ها بکاهد خصوصا اینکه همزمان با اعطای برخی امتیازات برای مردم یمن مثل افزایش تعداد پرواز‌ها در فرودگاه صنعا، کاهش میزان محاصره بندر الحدیده و پرداخت بخش زیادی از حقوق کارمندان یمنی صورت گرفت.

بخش مسکوت این توافقنامه که تاکنون مخفی مانده است، ویژگی‌های حل و فصل نهایی بحران یمن است که احتمالاً در گفتگو‌های عربستان و ایران که منجر به از سرگیری روابط دو کشور شده، حاصل شده است. برخی درباره گام بعدی آتش بسی سخن می‌گویند که در نشست گسترده‌ای که طی چند هفته یا چند ماه بعد در ریاض پایتخت عربستان برگزار می‌شود، تجسم خواهد یافت که طی آن ممکن است خطوط اصلی یک ابتکار مبتنی بر مشارکت در حکومت ترسیم شود.

به طور حتم بسیاری از طرف‌هایی که از تفاهمات عربستان با دولت صنعاء متضرر خواهند شد برای شکست آن تلاش خواهند کرد، این احتمال وجود دارد، اما قطار حل وفصل بحران به سرعت حرکت کرده و گذاشتن چوب لای چرخ آن سخت شده است. زیرا گزینه‌های جایگزین وحشتناک هستند و اگر نگوییم همه مردم یمن بلکه اکثر آن‌ها مخالف گزینه‌های جایگزین هستند.