گره چینی؛ هنری از تلفیق چوب و شیشه‌های رنگی

حقوقی فرد کارشناس ثبت، حفظ و احیا میراث ناملموس اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی فارس گفت: هنر گره چینی از تلفیق چوب و شیشه‌های رنگی و توسط هنرمندان چیره دست ساخته می‌شود.

او گفت: نمونه‌های این پنجره‌های گره چینی را که مربوط به دوره‌های زندیه، قاجاریه و صفویه است می‌توان در حرم مطهر احمدی و محمدی (ع)، ارگ کریم خان، مسجد نصیرالملک، مدرسه خان و خانه محتشم دید.

حقوقی فرد گفت: در هنر گره چینی هنرمندان چوب‌ها را با ظرافت به قطعات هندسی برش و مانند جورچین، شیشه‌های رنگی را در دل آن جای می‌دهند و برای اتصال تکه‌های چوب و شیشه‌ها هم از هیچ چسب و میخی استفاده نمی‌کنند.

کارشناس ثبت، حفظ و احیا میراث ناملموس اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی فارس گفت: متاسفانه در استان فارس هنرمندانی که در رشته گره چینی با چوب فعالیت دارند انگشت شمارند، شاپور شایان یکی از این هنرمندان است که چند سالی است با راه اندازی کارگاهی در مدرسه خان شیراز که ۴۸۰ متر فضا برای نصب پنجره‌های گره چینی دارد کار مرمت و بازسازی پنجره‌های این اثر باستانی که مربوط به دوره صفویه است را آغاز کرده و تاکنون ۸۵ پنجره در سایز‌های مختلف برای مدرسه خان ساخته است.

او گفت: شایان در طول ۷ سال تحقیق و پژوهش، با ابداع زبان گره چینی در قالب ساخت و طراحی نقشه‌ی گره چینی و همچنین ساخت پنجره‌های دو رو و دوجداره چوبی و با ۲ تا ۳ برابر مقام‌تر از پنجره‌های قدیمی و با استفاده از چوب چنار که سازگار با اقلیم استان است توانسته این هنر سنتی را با سبک مدرن همراه سازد.

حالا هنرمندی و چیره دستی آقای شایان سبب شده سند ثبت علامت را برای این هنرمند به ارمغان بیاورد.

او توانسته پنجره‌های گره چینی حرم مطهر شاهچراغ (ع) و تعدادی از پنجره‌های مدرسه خان را با همین سبک مدرن مرمت کند.

شایان نیز گفت: متقاضی برای ساخت پنجره‌های گره چینی برای ساختمان‌های نوساز و جدید هم فراوان هستند و تلاش می‌شود با تولید روزانه ۴۰ تا ۵۰ متر پنجره گره چینی توان کارگاه را افزایش دهد تا پس از مرمت‌ها، کار ساخت پنجره‌ها برای ساختمان‌های مدرن هم انجام بگیرد.

شایان گفت: علاقمندان این رشته هنری بسیار اندک هستند و کاری است که با ظرافت خاص و دقت بالایی باید تهیه شود.