باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می‌دهد؛
عکس حاشیه‌ساز سفرای انگلیس و روسیه/ تفاوت احضار و دعوت در عرف دیپلماتیک چیست؟
در این گزارش به ابعاد مختلف عکس سفرای انگلیس و روسیه از دیدار خود در سفارت مسکو در تهران پرداختیم.
به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، سفرای انگلیس و روسیه هفته گذشته عکسی از دیدار خود در سفارت مسکو در تهران منتشر کردند که یادآور عکس تاریخی و مشهوری بود که سران متفقین در جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۲ در سفارت روسیه در تهران گرفته بودند؛ عکسی که رویداد تاریخی غم انگیزی برای مردم کشورمان است، اما واقعا ماجرا از چه قرار بود؟
بعد از برکناری رضاخان در جریان جنگ جهانی دوم و روی کار آمدن محمدرضا پهلوی یکی از وقایع مهم و با اهمیت این دوران برگزاری نشستی میان سه کشور آمریکا، شوروی و انگلیس در تهران بود که به کنفرانس تهران معروف است. برگزاری این نشست در ششم آذر ۱۳۲۲خورشیدی در حالی بود که ایران بار‌ها در جنگ جهانی دوم اعلام بی‌طرفی کرده بود. این کنفرانس به مدت چهار روز در سفارت شوروی در تهران برگزار شد، نکته قابل تامل اینکه دولت ایران از تشکیل این اجلاس در تهران به هیچ وجه خبر نداشت و سه کشور شرکت کننده در این کنفرانس دولت ایران را در جریان تصمیم خود برای برگزاری این اجلاس مهم قرار ندادند و حتی از مذاکرات خود در کنفرانس نیز خبری به مسئولان ایرانی داده نشد، همچنین سران آمریکا و انگلیس حاضر نشدند به دیدار شاه ایران در آن وقت بروند و این محمدرضا پهلوی بود که به دیدار آنها رفت.
بیشتر بخوانید
واکنش چهره‌های سیاسی به عکس سفرای روسیه و انگلیس در سفارت روسیه در تهران
حالا باید دید که گرفتن عکس سفرای روسیه و انگلیس در سفارت روسیه در تهران و بازسازی اتفاق کنفرانس تهران که مقام تحقیر ایران بود یا به قصد یادآوری پیروزی و دوستی دو رقیب در جنگ جهانی دوم؟ در نگاه نخست، این برداشت منفی وجود دارد که روسیه و انگلیس همچنان نگاه استعماری به ایران دارند و می‌خواهند دوران اشغال پس از جنگ دوم جهانی را یادآور شوند، بنابراین خیلی از چهره‌های سیاسی، مقامات و نخبگان واکنش مناسبی به این عکس نشان دادند؛
ساعاتی پس از انتشار عکس شبیه‌سازی‌شده دیپلمات‌های ارشد روس و انگلیس در تهران، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در توئیتی در واکنش به عکس منتشر شده توسط سفرای روسیه و انگلیس نوشت: امروز عکسی فوق العاده نامناسب مشاهده کردم، لازم است یادآور شوم که اوت ۲۰۲۱، نه اوت ۱۹۴۱ است و نه دسامبر ۱۹۴۳.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: مردم ایران نشان داده‌اند - از جمله در طول مذاکرات برجام - که سرنوشت آنها هرگز نمی‌تواند برآمده از تصمیمات سفارتخانه‌های خارجی یا قدرت‌های خارجی باشد.
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی هم در توئیتی در واکنش به عکس منتشر شده توسط سفرای روسیه و انگلیس نوشت: اقدام دور از ادب دیپلماتیک و نامناسب سفرای دو کشور روسیه و انگلیس باید به سرعت از سوی وزارت خارجه پیگیری شود.
وی تصریح کرد: هر دو سفیر باید فوراً به طور رسمی بابت اقدام انجام شده عذرخواهی کنند، در غیر اینصورت اقدام قاطع دیپلماتیک ضروری خواهد بود.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه پیشنهادی دولت سیزدهم هم در صفحه شخصی خود در توئیتر در واکنش به عکس نامتعارف سفرای روسیه و انگلیس در تهران نوشت: اقدام غیردیپلماتیک دو سفیر خارجی در تهران، افکار عمومی را در جمهوری اسلامی ایران مکدر کرد که نشان دهنده بی توجهی به آداب دیپلماتیک و غرور ملی مردم غیور ایران است.
امیرعبداللهیان تاکید کرد: اصلاح و جبران سریع این خطا، ضرورت دارد.
سفرای انگلیس و روسیه در تهران به وزارت امور خارجه دعوت شدند
سفارت روسیه در ایران بعد از بازتاب منفی ایجاده شده از انتشار این عکس حاشیه‌ساز، در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: "نظر به واکنش مبهمی که نسبت به عکس ما صورت گرفته، مایلیم خاطرنشان کنیم که این عکس هیچ گونه معنا و مفهوم ضدایرانی ندارد و ما قصد جریحه‌دار کردن احساسات مردم دوست و صمیمی ایران را نداشتیم. تنها معنایی که این عکس دارد ادای احترام به تلاش‌های مشترک کشورهای متحد (متفقین) علیه نازیسم در خلال جنگ جهانی دوم است. ایران دوست و همسایه ماست و ما به تقویت روابطمان بر اساس احترام متقابل ادامه خواهیم داد. "
فردای روز انتشار عکس لوان جاگاریان سفیر فدراسیون روسیه در تهران برای ادای توضیحات در خصوص عکس منتشر شده، از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اوراسیا به وزارت امورخارجه دعوت شد. سفیر روسیه در این ملاقات تصریح نمود که قصد وی از انتشار این عکس صرفا یادآوری اتحاد روسیه با انگلیس بر علیه ارتش نازی در طول جنگ جهانی دوم بوده و به هیچ وجه هیچ انگیزه و منظور ضد ایرانی پشت انتشار این عکس وجود ندارد.
سفیر روسیه ضمن تاکید بر روابط راهبردی دو کشور ایران و روسیه و مراودات عمیق و دوستانه بین دوکشور تصریح کرد: از اینکه انتشار این عکس باعث سوتفاهم و رنجش خاطر مردم کشور دوست، ایران شده اظهار تاسف می‌نمایم.
مدیرکل اوراسیای وزارت امورخارجه نیز پس از شنیدن توضیحات سفیر، ضمن تاکید بر روابط دوستانه دو کشور ایران و روسیه به وی یادآوری نمود که انتشار این عکس ولو با قصدی که عنوان شد قابل پذیرش نبوده و توجه لازم به مقتضیات تاریخی، سیاسی و فرهنگی کشور میزبان از جمله مواردی است که میبایست مورد توجه دقیق سفرا قرار گیرد. در این ملاقات همچنین تاکید گردید ملت بزرگ ایران طی ۴۲ سال گذشته به کرات ثابت کرده اند که استقلالی که با جانفشانی‌ها و مقاومت‌های تاریخی به دست آورده‌اند را با تمام دقت و جدیت محافظت کرده و به عنوان یک کشور مقتدر روابط خود با کشورهای دیگر را مبتنی بر عزت ملی تنظیم می‌نمایند.
مدتی بعد، دستیار وزیر و مدیرکل اروپای‌غربی وزارت امور خارجه ضمن دعوت «سایمون شرکلیف» سفیر انگلیس به وزارت امور خارجه، با غیر قابل قبول دانستن این اقدام که باعث جریحه دار شدن احساسات و غرور ملی مردم ایران شده، تاکید کرد که مردم بزرگ ایران در طول تاریخ همواره ثابت کرده اند که هرگونه تحرکات زاییده تفکرات استکبارمآبانه را قویا مردود شمرده و در برابر آن ایستادگی می‌کنند.
سفیر انگلیس در پاسخ ضمن ابراز تاسف از سوء تفاهم به وجود آمده اظهار کرد: ضمن احترام به جمهوری اسلامی ایران و مردم بزرگ و تاریخ این کشور، تاکید می‌کنم هیچ گونه قصد و نیت سویی در پشت این موضوع وجود نداشته و سفرا درصدد بوده اند تنها اتحاد روسیه و بریتانیا علیه آلمان نازی در زمان جنگ دوم جهانی را یادآوری کنند.
سفیر انگلیس در پایان ابراز امیدواری کرد بتواند در دوره ماموریتش در تهران، بر اساس جلب و ارتقاء احترام و اعتماد متقابل، به توسعه روابط دو کشور کمک کند.
تفاوت دعوت با احضار در عرف دیپلماتیک چیست؟
سوال اینجاست که چرا سفرای روسیه و انگلیس توسط وزارت امور خارجه ایران صرفاً «دعوت» شدند و احضاری در کار نبوده است؟ حسن لاسجردی کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با تاکید بر اینکه ریشه انتشار این عکس، تعدی از روابط حسنه متقابل است و قابل اغماض نیست، اظهار کرد: با توجه به توضیحات سفارت روسیه که اشتباه خود را پذیرفته و به نوعی عذر خواهی کرده، می‌توان به عدم سوء نیت این کشور پی برد و شاید به همین دلیل در فراخوان وزارت خارجه از لفظ «دعوت» به جای «احضار» استفاده شده است، همچنین سفیر انگلیس هم گفته هیچ گونه قصد و نیت بد در پشت این موضوع وجود نداشته و بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که روسیه و انگلیس به اشتباه خود پی بردند.
جعفر قنادباشی کارشناس سیاست خارجی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تفاوت معنای احضار و دعوت در عرف دیپلماتیک، گفت: سفرای کشورها زمانی به وزارت خارجه احضار می شوند که آنها خطایی را خارج از مقررات بین المللی مرتکب شوند؛ اما اگر ما انتقادی نسبت به رفتار نامطلوب سفیری داشته باشیم و آن رفتار در قوانین بین المللی جرم تلقی نشود، از آن سفیر برای حرف زدن و مطرح کردن گله، دعوت می شود.
وی با تاکید بر اینکه گرفتن عکس و انتشار آن در قوانین بین المللی و دیپلماتیک، خطا نیست، اظهار کرد: البته تفسیرهای بسیار غلطی از انتشار این عکس شده که پشت صحنه آن، افرادی هستند که تمایل به مخدوش و تقلیل کردن روابط ایران با دنیا را دارند.
قنادباشی افزود: صندلی خالی بین سفرای روسیه و انگلیس به معنای این است که این دو قدرت قبل از آمدن آمریکا در این منطقه حضور داشتند و از درون خوشحال هستند که آمریکایی‌ها شکست خورده باشند.
چرا سال ٩۶سفرای انگلیس و روسیه چنین عکسی را گرفتند، اما کسی واکنشی نشان نداد؟
وی با تاکید بر اینکه سال ٩۶هم سفرای انگلیس و روسیه چنین عکسی را گرفتند اما کسی واکنشی نشان نداد، اظهار کرد: آنها در پی گرفتن عکسی یادگاری بودند اما جنجال اخیر به دلیل روی کار آمدن دولت جدید در ایران است و آنها می خواهند که دولت رئیسی در روابط خارجی دچار مشکل و تصویری که وی از سیاست خارجی خود ایفا کرده را تخریب کنند.
بنابراین رفتار وزارت خارجه کشورمان نسبت به تحریک احساسات درست بوده، چراکه در هیچ کجای جهان مقاصد استعماری از طریق عکس منعکس نمی شود؛ اگر آنها قصد تصمیم استعماری علیه کشورمات را داشتند، این موضوع یا در لندن و در کاخ باکینگهام یا در موسکو در کاخ کرملین صورت می گرفت، بنابراین اینکه فکر کنیم سرنوشت کشوری با دو سفیر در سفارت خانه ای تعیین شود، بسیار سطحی نگری است.
جواد منصوری سفیر سابق ایران در چین کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان با تاکید بر اینکه برداشت توهین آمیز از انتشار عکس سفرای روسیه و انگلیس درست نیست، اظهار کرد: من به عنوان سفیر در کشورهای مختلفی حضور داشتم و حتی عکسی در پاکستان با سفیر هند گرفتم و علیرغم دعوای همیشگی هند و پاکستان، هیچ کدام از این کشورها تا حالا گله و حرفی درباره این موضوع نزدند.
سفیر سابق ایران در چین افزود: رابطه سفرا با یکدیگر، امری عادی است، معنای ویژه ای ندارد و جنجال اخیر برای عکس این دو سفیر در مقطع فعلی، مشکوک است و به نظر می رسد که شروع دولت جدید علتی برای این جنجال آفرینی توسط عده ای به خصوص جریان ضد انقلاب در خارج از ایران است.
منصوری بیان کرد: البته می توان این گونه برداشت کرد که جنجال اخیر پیرامون این عکس در همزمانی با عضویت دائم ایران در "سازمان همکاری شانگهای" حاکی از این است که این خبر برای غربی ها بسیار بد بوده و آنها از رابطه خوب ایران با چین، روسیه و... ناراحت هستند.
سیاست‌های افراطی اتحاد جماهیر شوروی در جنگ جهانی دوم با روسیه امروز بسیار متفاوت است
حسن عابدینی کارشناس مسائل بین‌الملل هم در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان با تاکید بر اینکه نکاتی در زمینه انتشار عکس سفر‌های روسیه و انگلیس قابل طرح است، گفت: اتحاد جماهیر شوروی در سال ١٩٩١ به ١۵ کشور تقسیم شد و تبعا سیاست‌هایی که در حال حاضر دولت روسیه دارد با سیاست‌های افراطی این کشور در جنگ جهانی دوم، بسیار متفاوت است، در بسیاری از موارد روابط ایران و روسیه، راهبردی بوده و نباید یک سفیر با کج فهمی دچار تصویری غلط شود.
وی تشریح کرد: سفرای روسیه و انگلیس باید صندلی وسط که متعلق به ایالات متحده آمریکا هست را هم نگاه کنند، چراکه جمهوری اسلامی ایران، بیش از ۴۰ سال حتی اجازه داشتن سفارتخانه در ایران را به آمریکا نداده است.
به هر حال باید توجه داشت که سیاست‌های روسیه با اتحاد جماهیر شوروی متفاوت است، همچنین اقتدار جمهوری اسلامی ایران با ۴٣سال گذشته خود، قابل قیاس نیست؛ بنابراین نباید حاشیه‌سازی عده ای باعث تقلیل روابط کشورمان با دیگر کشورها شود.
گزارش از نیکا شمس کلائی
انتهای پیام/
