پس از پیروزی همه‌پرسی ترکیه، منتظر چه رویدادهایی باشیم؟

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، وبسایت نشریه تایم در مطلبی نوشت: شهروندان ترکیه‌ای به اعطای قدرت‌های اجرایی بیشتر به رئیس جمهور کشورشان رای داده اند. حامیان تغییر قانون اساسی بر این باورند که کشورشان برای پاسخگویی سریع به تهدیدهای داخلی و خارجی، به یک نظام مبتنی بر ریاست جمهوری (و نه نظام پارلمانی) نیازمند است.

مخالفان این موضوع نیز می‌گویند اعمال تغییرات در قانون اساسی تنها به افزایش قدرت رجب طیب اردوغان – رئیس جمهور ترکیه – منجر خواهد شد. نتایج این همه‌پرسی نیز نشان می‌دهد در میان شهروندان ترکیه‌ای، اختلاف نظر بسیاری در این‌باره وجود دارد؛ به طوری که تنها اندکی بیش از 51 درصد رای دهندگان به این همه‌پرسی رای آری دادند.

با این حال، این همه‌پرسی با وجود پیروزی ضعیف طرفداران تغییر قانون اساسی، آغازگر مسائلی خواهد بود که در ادامه به 5 مورد آنها اشاره شده است:

احزاب اپوزیسیون تعهد کرده اند نتایج این همه‌پرسی را به چالش خواهند کشید. اما انتظار برای تغییر شرایط بیهوده است. اردوغان اکنون توانسته است پارلمان ترکیه را متقاعد به تمدید وضع اضطراری کند. این مسئله به وی قدرت برخورد با مخالفت‌ها را می‌دهد. پس از آن، وی جلسه آینده حزب عدالت و توسعه را برگزار خواهد کرد و در آن، به طور رسمی ریاست این حزب را برعهده خواهد گرفت. ریاست حزب عدالت و توسعه به این معنا خواهد بود که وی می‌تواند درباره افرادی از این حزب که در انتخابات آینده ترکیه شرکت خواهند کرد، تصمیم گیری کند. می‌توان انتظار داشت پس از آن، ساختار دولتی ترکیه به کلی تغییر کند. اردوغان به وزیرانی که در تبلیغات برای این همه‌پرسی به وی یاری رساندند پاداش خواهد داد و آن‌هایی که از انجام این امر سر باز زدند را به حاشیه خواهد راند. تمام این روندها، شرایط را برای مورد بعدی محیا خواهد کرد؛

پیروزی در همه پرسی تنها گام نخست بوده است. اکنون اردوغان باید در انتخابات نیز پیروز شود. بنابر برنامه‌ریزی‌ها، انتخابات آینده ترکیه، باید در ماه نوامبر 2019 برگزار شود. اما اردوغان اکنون سه دلیل برای جلو انداختن تاریخ برگزاری این انتخابات دارد.

نخست اینکه اقتصاد ترکیه در حال تضعیف شدن است و نرخ بیکاری در این کشور در اوایل سال 2017، به بالاترین سطح خود در 7 سال اخیر رسیده است.

دومین موضوع این است که هرچه وی بیشتر دست نگه دارد، باید فشار بیشتری برای تمدید وضع اضطراری اعمال کند. وی با برقراری وضع اضطراری، استدلال خود درباره "من به تنهایی می‌توانم ترکیه را (از خائنان و تروریست‌ها) نجات دهم" را تقویت می‌کند.

سومین مسئله این است که با این‌که حزب عدالت و توسعه، به صورت مدیریت شده به کار خود ادامه می‌دهد، وضع احزاب دیگر اکنون آشفته است. به این ترتیب، با برگزاری انتخابات زود هنگام، دیگر احزاب فرصت مناسب برای سامان‌دهی به شرایط آشفته خود را نخواهند داشت.

حزب جنبش ملی، و حزب دموکراتیک ترکیه در انتخابات پارلمانی سال 2015، به دشواری توانستند 10 درصد کرسی را از آن خود کنند. حال، کار برای این احزاب دشوارتر شده است، زیرا پس از کودتای نافرجام اخیر در این کشور، اردوغان بیش از 150 رسانه ترکیه‌ای را تعطیل کرده است. همچنین پس از این کودتا، بیش از 100 هزار نفر بازداشت، 40 هزار نفر محبوس و بیش از 150 هزار کارمند دولتی از سمت خود برکنار شده اند. در صورتی که این احزاب پیش از انتخابات آینده ترکیه اقدامی انجام ندهند، کنار آمدن آن‌ها با اردوغان بسیار دشوارتر خواهد شد.

اروپا از نتایج همه‌پرسی ترکیه راضی نبوده است، به خصوص این‌که اردوغان در ماه‌های اخیر، این همه‌پرسی را به عنوان "ما در برابر غرب" نشان داده است. پس از جلوگیری از تبلیغات وزیران ترکیه برای شرکت در همه‌پرسی در خاک آلمان و هلند، تنش‌ها میان ترکیه و کشورهای اروپایی بالا گرفت. در نهایت، 63 درصد از رای دهندگان ترکیه‌ای مقیم آلمان به این همه‌پرسی رای آری دادند. همچنین، 71 درصد شهروندان ترکیه‌ای مقیم هلند و 65 درصد در فرانسه نیز از تغییرات قانون اساسی ترکیه حمایت کرده اند.

با این‌حال، نگرانی اصلی سران کشورهای اروپایی، تلاش ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا نیست؛ بلکه مسئله مهاجران بر آینده روابط این اتحادیه و آنکارا سایه افکنده است. اردوغان پیشتر تهدید کرده است تا حد ممکن می‌تواند مهاجران را به سوی اروپا بفرستد. همچنین، ترکیه به مفاد توافقی که با اتحادیه اروپا به امضا رسانده است عمل نکرده است.

پیروزی همه‌پرسی ترکیه می‌تواند جسارت اردوغان برای ایفا کردن نقشی پررنگ‌تر در سوریه را – خصوصا هنگامی که وی احساس تهدید کرده و قصد داشته باشد برای جمع‌آوری رای، بحرانی ژئوپلیتیک را به راه بیاندازد -- تقویت کند. این اقدامی پرخطر برای ترکیه خواهد بود. دخالت ترکیه در جنگ سوریه، معضل‌های ژئوپلیتیک را تشدید کرده است. در سال 2015، ترکیه یک جنگنده روس را در مرز سوریه هدف قرار داد. در سال 2016 نیز یک محافظ ترکیه ای، سفیر روسیه در ترکیه را به ضرب گلوله به قتل رساند. با این‌که اردوغان و ولادیمیر پوتین – رئیس جمهور روسیه – تلاش کرده اند آرامش را به روابط دو کشور بازگردانند، مشخص نیست این صلح تا چه زمانی پابرجا باقی خواهد ماند.

همچنین، شکست ترکیه در سوریه، می‌تواند تصویر اردوغان به عنوان مردی قدرتمند را خدشه‌دار کند.

به عبارت دیگر، می‌توان گفت چالش‌های پیش روی ترکیه نه تنها با انجام همه پرسی در این کشور پایان نیافته اند بلکه به تازگی آغاز شده اند.

انتهای پیام/