آرامستانی به وسعت تاریخ/ اینجا همه بیدارند

به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،سالهاست که دیگر کسی در این گورستان دفن نمی شود و مردگان را به باغ رضوان در شرق اصفهان می برند .
در سال ۱۳۶۳ دفن اموات به غیر از شهدای جنگ ایران و عراق – در این قبرستان متوقف و به قبرستان جدید شهر به نام باغ رضوان منتقل شد .

زمان پیدایش این قبرستان چندان روشن نیست، اما وجود آثاری چند قدمت آن را به دوران قبل از اسلام می‌رساند. از جمله قبر یوشع نبی در تکیه «لسان الارض» (اکنون در گلستان شهدا) از پیامبران بنی‌اسرائیل در این قبرستان واقع است.

تخت فولاد تجلی گاه کم نظیری از هویت تاریخی و مذهبی این سرزمین است که مجموعه ایی نفیس از هنرهای اسلامی همچون خطاطی ، حجاری و معماری اسلامی، ایرانی را در خود جای داده است و هر سنگ قبری می تواند مآخذی گرانقدر برای تاریخ فرهنگ این مرز و بوم باشد.

مساحت مزار تخت فولاد اکنون حدود 75 هکتار است که از شمال به خیابان میر از جنوب به خیابان سعادت آباد و محوطه دانشکده ی پرواز و از شرق به خیابان سجاد و خیابان بهار و از غرب به خیابان مصلی (آب 250) محدود می شود.

بر اساس روایت شاردون در دوره دیلمیان، یکی از سرداران نظامی به نام «پولاد بازو» در این محل قصر کوچکی داشته‌است و تخته سنگی سکو مانند را برای نشستن و تماشای رقابت کشتی‌گیران ساخته بود.

تا پیش از صفویان و بعد از آن این مکان، محلی برای تجمع دراویش بوده و خانقاهی هم در آن احداث کرده بودند که با نام آرامگاه بابا رکن‌الدین شناخته می‌شود. در زمان صفویه در کنار این قبرستان کاروانسرایی احداث گردید که آخرین منزلگاه کاروانهایی بوده که از جنوب وارد اصفهان می‌شده‌اند (هنوز آثاری از آن پابرجاست). در دوران صفویه این قبرستان یک گورستان اختصاصی تلقی می‌شده و تنها بزرگان مملکتی در آن به خاک سپرده می‌شدند.

در زمان شاه سلیمان صفوی محدوده گورستان تخت فولاد به حداکثر وسعت خود رسید، به طوری که گفته می‌شود در این زمان ۴۰۰ تکیه و خانقاه وجود داشته است.

از اواخر دوره صفوی به خصوص زمان شاه سلطان حسین تخریب تکایای تخت فولاد آغاز شد. ملا محمد باقر مجلسی که از علمای بزرگ اواخر عهد شاه سلیمان و اوایل سلطنت شاه سلطان حسین بود، حکم اخراج اهل تصوف از اصفهان و تخریب تکایای آنها در تخت فولاد را داد.

اوج این تخریب‌ها در عهد حکومت ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه بر اصفهان رخ داد و وی بسیاری از بناهای صفوی تخت فولاد را به عمد تخریب کرد.

گردشگرانی که علاقه مند به تاریخ اند می توانند به فلکه فیض جنوب پل خواجوی اصفهان مراجعه کنند و این گورستان قدیمی را ببینند .

بقعه ها یی از عالمان ، فیلسوفان ، عارفان در تخت فولاد دیده می شود که به نوعی زیارتگاه بسیاری از مردم اصفهان است .

در سال ۹۵۹ هـ .ق مقارن سلطنت شاه طهماسب صفوی، فولاد بن استاد شجاع حلوایی مشهور به «بابا فولاد» از عرفای مورد علاقه مردم اصفهان در گذشت و در این سرزمین به خاک سپرده شد. از نیمه دوم قرن دهم هجری به تدریج تخت فولاد رونق یافت و عده‌ای از مردم اصفهان در جوار قبر بابارکن الدین و یا در جوار مصلای اصفهان به خاک سپرده شدند.

در این دوره تکایایی چون «تکیه میر فندرسکی» ، «تکیه درویش صادق» ، «تکیه محمد علی بیک ناظر»ومحور تاریخی تخت فولاد شامل بازار، کاروانسرا، مسجد، حمام تکیه و گورستان در جهت شرقی – غربی شکل گرفت که این محور تاریخی در کنار جاده اصفهان به شیراز واقع شده بود. ساختمان «مصلای تخت فولاد» و «تکیه لسان الارض» نیز احتمالاً در همین سالها ساخته شده‌اند.

عالمانی همچون بابارکن الدین ، فاضل هندی ، آقا محمد بید آبادی، ملا محمد اسماعیل خواجویی ، جهانگیرخان قشقایی، «آقا سید محمد لطیف خواجویی ، بانو مجتهده امین و صد ها تن عارف و عالم دیگر که محل قبور آنها به تکیه معروف است .

در دوران دفاع مقدس مردانی از جنس ایثار در کنار این عالمان بزرگان به خاک سپرده شدند و بخشی از این قبرستان گلستان شهدای اصفهان است که سرداران رشیدی چون خرازی ، کاظمی ، ردانی پور این مکام مقدس را نورانی کرده اند .

سید علی معرک نژاد مدیر مجوعه فرهنگی تفریحی تخت فولاد اصفهان ضمن دعوت از مسافران نوروزی برای بازدید از این گورستان تاریخی گفت : تئاتری از سوم تا هفتم فروردین ماه سه دوره تاریخی صفویه ، قاجار و پهلوی اول مسجد رکن ملک برپا می شود.

وی ادامه داد: با اجرای این نمایش ها این گورستان تاریخی که دومین قبرستان جهان اسلام است به مسافران نوروزی مفاخر مدفون شده در این قبرستان معرفی می شود.

معرک نژاد با بیان اینکه معرفی تخت فولاد از طریق تخت فولاد انجام می شود افزود: سال پیش استقبالد خوبی از این مجموعه تاریخی در ایام نوروز شد و امسال پیش بینی می کنیم 5 تا 6 هزار نفر از این مکان بازدید کنند.

گزارش از سید امیر مهدی ساب چیان

انتهای پیام/م