توجه به شرایط روحی پس از بحران
حادثه پلاسکو قلب هر یک از ما را به درد آورد، حادثه ای که می توانست هیچ تلفات انسانی بر جای نگذارد، چنین حوادث و بحران هایی از دیر باز وجود داشته و همچنان ادامه دارد.
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ مداخله موثر و کارآمد در چنین بحران هایی بسیار مهم است. در این اتفاق نقص در هماهنگی های قبلی و پیشگیرانه بین نهادهای اجرایی جهت مقاوم سازی ساختمان، به روز کردن تجهیزات اطفا حریق ساختمان پلاسکو، مجهزساختن تجهیزات آتش نشانی، آموزش های انسانی برای پیشگیری از این حوادث و غیره دست به دست هم دادند تا این حادثه دردناک برای جامعه بشری رخ دهد.
حضور به موقع تیم سلامت روان در محل حادثه
خوشبختانه در این حادثه تیم های سلامت روان خیلی سریع در محل حاضر شدند و به یاری افراد پرداختند.
فرشاد شیبانی روانشناس بالینی و دبیر کمیته سلامت روان و رسانه انستیتو روانپزشکی تهران با بیان اینکه بحران حادثه ای است که موجب سردرگمی و حیرت افراد می شود و قدرت واکنش منطقی و موثر را از آنان می گیرد و توجه فوری به آن ضروری است، گفت: مداخله در بحران یک رویکرد مسلم برای کمک به کاهش شدت هیجان ناشی از بحران است که براین اساس خدمات روانشناختی و روانپزشکی نه تنها یکی از خدمات قابل ارایه در شرایط بحران است بلکه جزو ضروری ترین و مقدم ترین آنهاست.
وی با بیان اینکه زمان شروع مداخله در بحران مهم است، اظهار داشت: چرا که زمان نقش حیاتی در مداخله های بحران دارد و سرعت مداخله یک عامل اساسی در موفقیت و نتیجه بخشی مداخله در بحران است که اثربخشی خدمات روانشناختی در بحران در صورت نزدیکی زمانی و مکانی با حادثه افزایش پیدا می‌کند.
دبیر کمیته سلامت روان و رسانه انستیتو روانپزشکی تهران درباره سه ویژگی اساسی بحران ها بیان کرد: بحران ها انواع متفاوتی از جمله سوانح مثل تصادفات، آتش سوزی منازل و خودروها و سقوط از ارتفاع، بلایای طبیعی مانند زلزله، طوفان، گردباد، سیل و جنگ دارد.
وی اظهار داشت: فقدان هایی مانند فوت عزیزان، بیکاری، از دست دادن سلامتی یا اعضای بدن ویژگی اصلی بحران است که عموما فقدان یا از دست دادن ها با یاس، ناامیدی و افسردگی ارتباط دارد.
این روانشناس بالینی درباره غافلگیری افراد در بحران ها تاکید کرد: غیرقابل پیش بینی بودن در اغلب بحران ها وجود دارد که ناتوانی فرد در کنترل بحران موجب افزایش شدت استرس پذیری می شود.
وی با اعلام اینکه تمام افرادی که یک بحران را پشت سر می گذارند به درجاتی از آن متاثر می شوند، تصریح کرد: تاثیرات ناشی از بحران در برخی از افراد به سرعت حل و فصل می شود و سازگاری مجدد بدست می آورند که برخی دیگر از اشخاص دچار "اختلال استرس پس از سانحه" می شوند.
نشانه های اختلال استرس پس از سوانح
شیبانی با بیان اینکه خاطرات مربوط به آن حادثه به شکل مکرر تداعی می شوند، تاکید کرد: برای نمونه، فرد در خواب به صورت کابوس خاطرات خود را مرور و یک به یک آنها را تجربه می‌کند و کسی که در یک آتش سوزی قرار داشته است، گاهی دچار تداعی های مکرر در طول روز و حتی در خواب می شود.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه اجتناب کردن دومین علامت این اختلال است، افزود: در این حالت فرد از موقعیت هایی که خاطرات آن حادثه را در ذهن خود تداعی می کند، دوری می گزیند.
وی با اشاره به نشانه گوش به زنگی گفت: یکی از عوارض این نشانه این است که فرد دچار حساسیت های بیش از حد شده و برای مثال فردی که در تصادف بوده با کوچکترین صدای ترمز ماشین یا بوق خودروهای دیگر به شدت مضطرب و برانگیخته می شود که اختلال استرس پس از سانحه همانند سایر مشکلات جسمانی و روانشناختی نیازمند ارزیابی و توجه دقیق است.
مدیریت استرس و بحران
این روانشناس بالینی یکی از مهمترین و کاربردی ترین مدلهای موجود برای مقابله با بحران را مدل مدیریت استرس دانست و تاکید کرد: عناصر اصلی این مدل شامل محور آماده سازی و آموزش پیش از حادثه است که این بخش از سیستم مداخله در بحران شامل ایجاد آمادگی روانی و رفتاری در افراد جهت مواجه و سازگاری از طریق روش های مناسب است.
شیبانی با بیان اینکه این مرحله در حقیقت فرصتی است برای گروه های بهداشت و سلامت و همچنین کارکنان امداد و نجات تا در جهت کاستن از میزان فشار روانی بعد از حادثه تلاش نمایند، تصریح کرد: محور استرس زدایی، نشانگر "نشست های جمعی" است و کارکرد آن تسهیل حمایت اجتماعی است که در این جلسات که در یک زمان تعدادی بیش از 300 نفر حضور دارند، اطلاعات صحیح و جامع درباره حوادث، بحران ها، فرایند گذر از بحران، واکنش های کوتاه مدت و درازمدت و اثرات فردی و اجتماعی ارایه می شود.
به گفته این مدرس دانشگاه، در این راستا تلاش هایی صورت می گیرد تا آگاهی افراد در جهت کنترل شایعات را افزایش دهند و شرکت کنندگان در این نشست ها را شهروندانی تشکیل می دهند که قربانی حوادث قبلی یا فعلی بوده اند و آنان می توانند از بین بازماندگان انواع بحران ها همچون طبیعی، سوانح، جنگ، خشونت و تروریسم تشکیل شوند.
دبیر کمیته سلامت روان و رسانه انستیتو روانپزشکی تهران با بیان اینکه بخش مهارسازی شامل مداخله در قالب گروه‌های کوچک است که به شیوه بحث و تبادل نظرهای جمعی صورت می‌گیرد و شامل سه مرحله است.
وی ادامه داد: اعضای گروه‌ها که جزو بازماندگان حوادث بحرانی هستند به مدت 20 الی 30 دقیقه در 12 ساعت اول حادثه گرد هم می‌آیند که عمده اهداف این گروه‌ها تخلیه هیجانی به دنبال حادثه و تبادل تجارب، احساسات و اطلاعات است.
شیبانی با اشاره به اینکه هدف این اقدامات تخلیه و بازسازی روانی است، تاکید کرد: این اقدامات از اولین روز حادثه تا چهاردهمین روز انجام می گیرد و شرکت کنندگان در هر گروه بین 3 نفر تا 20 نفر می‌باشند.
این روانشناس بالینی با اشاره به تقویت سیستم خانواده، افزود: این عامل باعث ارائه واکنش‌های سازنده، مفید و مطابق با شرایط بحرانی می‌شود و همچنین بازسازی مجدد خانواده در دستور کار قرار می گیرد.
وی با اشاره به اینکه کار کردن بر روی مشکلات روانشناختی ایجاد شده فرد به شکل فردی اجرا می‌شود، بیان کرد: در بخش مداخلات معنوی از مدیریت بحران تلاش می شود تا از منابع اعتقادی و باورهای درونی افراد برای فراهم سازی حمایت های روانی استفاده شود.
وی با اشاره به اینکه رایزنی و انجام مشاوره‌ها می‌تواند در هر زمینه مورد نیاز بازماندگان قرار گیرد، تصریح کرد: مشورت‌ها در زمینه مسایل روانشناختی، حقوقی، جسمانی، معنوی، مالی، شغلی و ...است و همچنین ارایه مشورت به صورت فردی یا در قالب گروه‌های
کوچک انجام می‌شود.
شیبانی با بیان اینکه مداخلات پیگیری برحسب نیاز و ضرورت صورت می گیرد، اظهار داشت: مداخلات پیگیری بیشتر در زمانی که فرد یا افراد حادثه دیده برای مداخلات سازمان یافته‌تر در زمینه‌های جسمانی یا روانشناختی ارجاع داده شوند، صورت می‌گیرد.
در آخر اینکه امیدوارم حادثه پلاسکو همانند سایر حوادث پیشین به فراموشی سپرده نشود و بتواند به عنوان نقطه عطفی در سیستم مداخله در بحران کشور، آغازگر رویکردی کارآمد و تخصصی برای مدیریت بحران‌ها قرار گیرد.
انتهای پیام/
در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
شوخی رضا امیر احمدی با امید جلوداریان + فیلم
در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
دانشجویان سال دوم که تمایل به معلمی دارند؛ منتظر اطلاعیه دانشگاه فرهنگیان باشند
