اروشلوخ، قاباخلاما، ياغلي فتير
ديار آذربايجان تنها جايي است كه بيشتر سنت‌هاي قديمي ماه رمضان در آن پابرجا مانده است.
به گزارش خبرنگار حوزه ميراث‌فرهنگي باشگاه خبرنگاران،
"اروشلوخ" يا "اروشدوخ" به زبان آذري به معني ماه رمضان و آيين و سنت‌هاي
همراه آن است كه در مناطق آذري نشين كشور هنوز هم به همين نام مرسوم است.
اروشلوخ نزد مسلمانان آذري زبان اهميت خاصي داشته و اكثر رسومات ان نيز همچنان در برخي مناطق پابرجاست.
"قاباخلاما" يكي از سنت‌هاي پرطرفدار مردمان اين ديار است كه هنوز هم به قوت خود باقي است آنها يك هفته قبل از رسيدن اروشلوخ، مراسم قاباخلاما را كه به مفهوم استقبال از اين ماه خداست به جاي مي آورند كه يك سنت ديرينه است.
در اين سنت مردم با نظافت مسجد و محله و خانه به استقبال اروشلوخ مي‌روند.
بسياري از سنت‌هاي رايج در ديگر مناطق ايران در اين ديار نيز اجرا مي شود اما با توجه به تغيير شرايط جامعه برخي از اين مراسم نيز به روزتر شده‌اند.
مثلا قرآن، مسابقات حفظ و قرائت قرآن و جمع‌آوري نذورات براي ساخت مسجد از جمله فعاليت‌هاي مسلمانان اذري زبان در ماه رمضان است.
براساس اين گزارش در روستاهاي آذربايجان شرقي و غربي بسياري از مناطق كه كمبود مسجد داشتة‌اند توسط كمكهاي مردمي در اين ايام ساخته شده است.
آنها در عيد فطر و رويت ماه نيز سنت جالبي دارند كه بيشتر سالخوردگان آنرا به جاي مي آورند و در گذشته بسيار مرسوم بوده است.
بطوريكه پس از رويت ماه ابتدا به چهره يك كودك معصوم يا تصوير يك فرد مومن كه بيشتر تمثال انبيا بود نگاه مي‌كردند و يا يك آينه كوچكي هميشه همراه خود داشتند كه پس از رويت ماه در آسمان تصوير آنرا در آيينه نيز ديده و سپس آيينه را دور سر افراد خانواده و خود مي‌چرخاندند چرا كه معتقد بودند در ماه رمضان يا همان اروشلوخ، دل مومن بايد مثل آيينه صاف و صادق باشد.
هنوز هم در جيب اكثر پير‌زنان و پيرمردان آذري نمونه‌اي از اين آيينه‌ها را مي‌توان پيدا كرد علاوه بر اين سنت‌ها "نزيه"، "ياغلي فتير"، "حلوا چورك" جزو نانهاي محلي و مخصوص اين ديار در ماه رمضان است كه همچنان طرفداران زيادي در سراسر كشور دارد.
گفتني است؛ ديار آذري‌ها شايد تنها جايي است كه بيشتر سنت‌هاي قديمي رمضان در آن پابرجاست./ص
رضا شوكتي
