تعطیلات مذهبی در ایران 15 روز؛متوسط جهانی 26.3 روز + جدول و نمودار

به گفته ابوالفضل ترابی در این طرح، شهادت حضرت زهرا(س) و شهادت امام صادق(ع) فقط در قم تعطیل است و بقیه شهرهای کشور تعطیل نیست.

بر اساس این گزارش، طرح سامان‌دهی و یا تعدیل تعطیلات در حالی در مجلس شورای اسلامی مطرح می‌شود که محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور کشورمان در 4 مردادماه 1390 در بیست‌و‌هشتمین اجلاس روسای آموزش و پرورش مناطق سراسر کشور در مورد وضعیت تعطیلات در ایران گفته بود: کمترین میزان تعطیلات متعلق به کشوری بود که هم اکنون در خلیج عدن قرار داشته و با مشکلات بسیاری روبرو است و پس از آن کمترین تعطیلات در ایران وجود دارد.

وی تعطیلی مدارس را در روزهای پنجشنبه کار درستی دانست و گفت: توصیه می‌کنم این مسئله را در مقاطع دیگر تحصیلی نیز به اجرا بگذارید.

رئیس جمهور ادامه داد: برخی می‌گفتند دولت نهم و دهم تعطیلات زیادی را به کشور تحمیل کرده است و با محاسبات غلطی آن را عاملی برای زیان دیدن کشور اعلام می‌کردند ولی باید گفت مگر کار به ساعات طولانی ارتباط دارد.

علی لاریجانی در 17 شهریور 91 در حاشیه سفر مازندران خبری مبنی بر پیگیری و بررسی طرح تعدیل تعطیلات رسمی کشور در مجلس نهم اعلام کرد و گفته بود: طرح تعدیل تعطیلات رسمی کشور از مجلس هشتم آغاز شده است و در مجلس نهم نیز پیگیری می‌شود.

طرح تعطیلی برخی مناسبت‌های مذهبی که توسط برخی از نمایندگان مطرح شده بود با اعتراض شدید برخی از مراجع عظام تقلید و همچنین کارشناسان قرار گرفته بود.

آیت‌الله مکارم شیرازی در این باره تأکید کرده است: فکر خام تعطیلی مناسبت‌های بزرگ مذهبی را از سر بیرون کنید. انگار برخی نمی‌دانند در کدام مملکت زندگی می‌کنند. ملت در برابر حذف تعطیلات مذهبی می‌ایستند.

از سوی دیگر نیز شورای عالی انقلاب فرهنگی در یک تحقیق کاملا علمی به بررسی وضعیت تعطیلات در ایران پرداخته است. بر اساس این تحقیق تعداد تعطیلات رسمی در ایران در مناسبت‌های مذهبی 15 ولی متوسط جهانی تعطیلات مذهبی 26.3 روز است و یا اینکه تعداد تعطیلات برای مناسبت‌های انقلابی در ایران 4 روز است و تعداد متوسط جهانی تعطیلات برای مناسبت‌های انقلابی 69.3 روز است. همچنین تعداد تعطیلات برای مناسبت‌های ملی در ایران 6 روز است که متوسط جهانی این تعطیلات 17.5 روز است.

متن کامل فصل دوم کتاب "بررسی وضعیت تعطیلات در ایران" به شرح زیر است:

***انواع تعطیلات رسمی مناسبتی***

کشور ایران دارای چهار ویژگی اسلامی، مذهبی‌(شیعی)، انقلابی و ملی است و متناسب با هر یک از آنها روزهایی بزرگ و گرامی داشته می‌شود و به همین خاطر برخی از این روزها در تقویم رسمی تعطیل شده است. هم‌اکنون در تقویم رسمی کشور 25 روز به مناسبت‌های مختلف به شرح زیر تعطیل است:

الف) تعطیلات اسلامی و مذهبی

تعطیلات مذهبی در ایران 15 روز است که گاهی به علت گردش سال قمری و همزمانی با تعطیلات دیگر که بر مبنای سال شمسی است از میزان آن کاسته می‌شود. این تعطیلات عبارتند از: تاسوعای حسینی؛ عاشورای حسینی؛ اربعین حسینی، 28 صفر مصادف با وفات پیامبر اکرم (ص) و شهادت امام حسن (ع)؛ شهادت امام رضا (ع)؛ 17 ربیع‌الاول میاد رسول اکرم (ص) و امام جعفر صادق (ع)؛ شهادت حضرت زهرا (س) شهادت امام صادق (ع)؛ عید مبعث؛ عید قربان؛ عید غدیر؛ عید فطر؛ میلاد حضرت امیرالمومنین (ع)؛ 21 رمضان مصادف با شهادت امیرالمومنین (ع) و نیمه شعبان میلاد حضرت ولی‌ عصر (عج).

ب) تعطیلات انقلابی

تعطیلات انقلابی در ایران چهار روز است که شامل 12 فروردین (روز جمهوری اسلامی)؛ 14 خرداد رحلت حضرت امام خمینی (ره)؛ 15 خرداد (سالگرد قیام1342) و 22 بهمن، (سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی) است.

ج) تعطیلات ملی

ایران کشوری است با قدمت تاریخی طولانی و تمدن بسیار کهن، که باورها و گرایش‌های مذهبی در آن نسبت به سایر کشورها و حتی کشورهای اسلامی بسیار بیشتر است. از این رو کشور ایران از حیث هر سه نوع تعطیلات ملی، مذهبی و سیاسی شایسته دارا بودن مناسبت‌های فراوانی است. تعطیلات ملی در ایران 6 روز است که شامل چهار روز اول فرودین، سیزده فروردین (روز طبیعت)، 29 اسفند روز ملی شدن صنعت نفت.

در 75 سال گذشته همواره تعطیلات مذهبی بیشترین سهم را در مجموع تعطیلات بوده است و هر کدام از تعطیلات ملی و انقلابی نیز با تغییرات بسیار محدودی (بین 4 تا 6 روز) حدود 20 درصد تعطیلات رسمی را به خود اختصاص داده‌ است.

***بررسی و مقایسه میانگین تعطیلات رسمی در ایران و سایر کشورها***

تعداد تعطیلات ملی در ایران 6 روز است که نزدیک به متوسط جهانی آن 5/17 روز است، می‌باشد. در مقابل تعطیلات مذهبی ایران 15 روز می‌باشد؛ از آنجایی که دین رسمی جمهوری اسلامی ایران، اسلام و مذهب رسمی شیعه دوازده امامی است می‌توان تعطیلات مذهبی در ایران را به 2 بخش تعطیلات رسمی و تعطیلات مذهبی (شیعی) تقسیم کرد.

از این روز 5 روز تعطیل مربوط به تعطیلات اسلامی و 10 روز به تعطیلات مذهبی اختصاص دارد. پس تعطیلات اسلامی که نوع تعطیلات قابل قیاس با تعطیلاتی است که در عرف جهانی از آن به تعطیلات مذهبی تعبیر می‌شود 5 روز است در حالی که متوسط تعطیلات مذهبی در کشورهای دیگر معادل 3/26 روز است. همچنین تعطیلات انقلابی در ایران 4 روز است که نزدیک به متوسط جهانی این گروه از تعطیلات 3/69 روز است، می‌باشد.

تعطیلات آخر هفته در ایران و کشورهای جهان

همان‌طور که گفته شد یکی از انواع تعطیلات رسمی، تعطیلات آخر هفته می‌باشد که میزان آن در کشورهای مختلف بین یک تا دو روز در نوسان است. روزهایی که را که در کشورهای مختلف به عنوان تعطیلات آخر هفته تعیین شده‌اند در جدول 3 آمده است. چنانکه مشاهده می‌شود در اکثر کشورهای جهان دو روز آخر هفته تعطیل است، در حالی که در ایران یکی روز و نصف به عنوان تعطیلی آخر هفته تعیین شده است.

وضعیت همزمان تعطیلات رسمی و تعطیلا ت آخر هفته در ایران

برای دستیابی به یک نگاه جامع از تعطیلات در کشور و با توجه به وزن بالای تعطیلات مذهبی در ایران- به جهت حاکمیت ارزشهای اصیل مذهبی اسلامی و شیعی در کشور- از یک سو و نیز با توجه به تغییر تعطیلات مذهبی با تقویم قمری و تغییرات آن‌ها در طول روزهای سال‌های مختلف شمسی از سوی دیگر، میزان تقارن این دو- برخورد این تعطیلات با تعطیلات پایان هفته- در طول چند سال گذشته بررسی شده است. توجه به این نکته از آن جهت حائر اهمیتی است که در برخی از کشورها در صورت تلاقی تعطیلی رسمی با تعطیلات آخر هفته ، اولین روز کایر هفته آینده را به عنوان روز تعطیلی انتخاب می‌کنند. به عبارتی تعدد تعطیلات رسمی سالانه را ثابت نگه می‌دارند ولی در ایران در صورت تلاقی تعطیلی به روز دیگر منتقل نمی‌شود و تنها از تعداد تعطیلات رسمی کاسته می‌شود.

الف) وضعیت همزمانی تعطیلات رسمی با روز جمعه

طبق جدول 4، در ده سال گذشته هر سال حدود چهار روز (3/8 روز) با تعطیلات جمع مقارن شده است. از آنجایی که در یاران بر خلاف برخی کشورها که در صورت تلاقی تعطیلات رسمی با تعطیلات آخر هفته، اولین روز تعطیل هفته بعد را تعطیل اعلام می‌کنند؛ با کم کردن متوسط تلاقی تعطیلات رسمی با تعطیلات آخر هفته می‌توان گفت تعطیلات رسمی در ایران عملا بیست روز (20/4 روز) است.

ب) همزمان تعطیلات رسمی و آخر هفته در سال‌های 1388-1389-1390

-طبق نمودار شماره سه تعداد ایام تعطیل رسمی که در سال‌های 1388 و 1389 با پنجشنبه و جمعه تقارن و همزمانی دارند حدود هفت روز است (با احتساب پنجشنبه به عنوان نیم‌روز تعطیلی)

- روزها و مناسبات تعطیلات رسمی آخر هفته در سال 1389:

در سال 1389، هشت روز با پنجشنبه و جمع همزمانی داشته است. این روزها به شرح زیر است:

-روزها و مناسبات تعطیلات رسمی و آخر هفته در سال 1390:

در سال 1390 پنج روز تعطیل مناسبت رسمی با پنجشنبه و جمعه تقارن و همزمانی دارند که به شرح ذیل است.

چنانکه ملاحظه می‌شود هر ساله به خاطر این همزمانی چند روز از تعداد تعطیلات به صورت طبیعی کاسته می‌شود. گفتنی است تقریبا این تعداد معادل تعداد روزهایی است که در چند سال اخیر پیشنهاد کاهش آن به طرق مختلف داده می‌شد.

***وضعیت پراکندگی تعطیلات رسمی در طول سال***

همانگونه که در جداول بالا مشاهده می‌شود:

- تعطیلات ملی و انقلابی پراکندگی نامتوازنی در طول سال دارند و در برخی موارد پیوستگی دارند.

- در تعطیلات ملی (در ماه فروردین) روزهای تعطیل پیوسته می‌باشند، که باعث بروز مشکلاتی در جامعه از ابعاد مختلف می‌گردد و نیاز به ساماندهی دارد.

- تعطیلات اسلامی و مذهبی تقریبا از پراکندگی قابل قبول‌تری در طول سال (قمری) برخوردارند و تنها در محرم و صفر شاهد پیوستگی تعطیلات هستیم. بررسی تعطیلات پیوسته از آن جهت حائز اهمیت است که موجب افزایش تعطیلات پنهان می‌شود.

همچنین تعداد روزهای تعطیل ماه‌های مختلف (به تفکیک ماه‌های شمسی و قمری) در نمودارهای 4 و 5 نیز ترسیم شده است. این نمودارها نشان‌دهنده پراکندگی نامنظم تعطیلات ملی و انقلابی در طول سال هستند.

***وضعیت انواع تعطیلات رسمی ایران از نظر مناسبت‌ها***

تعطیلات سه‌گانه مذهبی، انقلابی و ملی در ایران از نظر محتوا و علت تعطیلی به نحوی است که از مجموع 25 روز تعطیلات رسمی در تقویم سالانه کشور، 15 روز آن به جشن و 10 روز آن به عزاداری تعلق دارد که در نمودار زیر آمده است. بررسی این موضوع در بررسی کارکردهای تعطیلات و میزان تاثیر فرهنگی، اجتماعی آن بر مردم جامعه بسیار مهم است. ذکر این نکته نیز ضروری است بر خلاف برداشت برخی از افراد، تعطیلات با ماهیت جشن و نشاط و شادی از فراوانی بیشتری برخوردار است.

***مقایسه وضعیت تعطیلات در ایران و برخی کشورهای جهان***

الف) مقایسه میزان تعطیلات رسمی ایران و برخی کشورهای جهان

طبق جدول و نمودارهای زیر، سری‌لانکا با 26 روز، ایران و بوسنی و هرزوگوین هر کدام با 25 روز، لبنان با 24 روز و سپس آذربایجان با 23 روز تعطیل رسمی، دارای بیشترین تعطیلات رسمی و ویتنام با 6 روز و کوبا و سوئیس هر کدام با 7 روز کمترین تعطیل رسمی را دارند.

باید توجه داشت که؛ با احتساب متقارن بودن تعطیلات رسمی با روزهای پنج‌شنبه و جمع، تعداد روزهای تعطیل رسمی در ایران به طور میانگین 20/5 روز در سال می‌باشد که در برخی از سالهای گذشته به 18 روز نیز رسیده است. گفتنی است روسیه با 19 روز، ژاپن 18 روز و اتریش، کانادا و چین  هر یک 17 روز دارای تعطیلات رسمی هستند. بنابراین واقعیت آن است که علیرغم تبلیغات رسانه‌ای، ایران در تعداد واقعی روزهای تعطیل رسمی، بیشترین تعطیلات را در کشورهای جهان ندارد.

ب) آمار کل تعطیلات در ایران و برخی کشورهای جهان

همان‌طور که در نمودار 8 مشاهده می‌شود، یمن با 67 روز و ایران با 77 روز تعطیلات رسمی و آخر هفته، دارای کمترین تعطیلات کلی و بوسنی و هرزگوین، آذربایجان و عراق با 129 و 127 روز تعطیلات رسیمی و آخر هفته دارای بیشترین تعطیلات کلی در میان کشورهای بررسی شده هستند. روسیه 123 روز، ژاپن 119 روز، ترکیه، اتریش و کره‌جنوبی هر یک 117 روز، کاندا و ایتالیا 116 روز، آمریکا، اسپانیا، چین، مالزی و دانمارک نیز 115 روز تعطیلات سالانه رسمی را در کشور خود دارند. البته به این تعطیلات باید تعطیلات اختصاصی بانک‌ها و کارخانه‌ها را نیز اضافه کرد.

مجموع تعطیلات مذهبی، ملی و انقلابی در کشور ما 25 روز می‌باشد (به غیر از موارد استثنای مربوط به گردش سال قمری و 354 روزه بودن سال) که با در نظر گرفتن 52 روز جمعه، مجموع تعطیلات رسمی در کشورمان 77 روز است و 288 روز کاری باقی می‌ماند در حالی که با در نظر گرفتن نیمه تعطیل بودن روزهای پنجشنبه تعداد کل تعطیلات به 103 روز می‌باشد.

بدین ترتیب مشاهده می‌شود که از نظر تعداد کل تعطیلات ایران بعد از یمن از کمترین تعطیلات در بین کشورهای جهان برخوردار است و از نظر تعطیلات رسمی نیز به خاطر همزمانی برخی از تعطیلات مذهبی با تعطیلات آخر هفته ایران بیشترین تعطیلات را ندارد.

***وضعیت و پراکندگی تعطیلات در برخی کشورها جهان***

- چین: کارگران چینی علاوه بر تعطیلات آخر هفته، در طول سال تعطیلات دیگیر همچون روز سال نو، جشنواره بهار، روز کارگر و روز ملی دارند. همچنین کارگرانی که در شرکت‌های چندملیتی مشغول به کار می‌باشند. علاوه بر روزهای گفته شده در تعطیلات کریسمس نیز تعطیل هستند. تعطیلات سالیانه نیز که بین یک تا دو هفته است، معمولا به صورت توافقی میان کارگران و کارفرمایان تعیین‌ می‌شود. این گونه تعطیلات که در کل 11 روز است. چین را به عنوان یکی از اولین کشورهای با تعطیلی زیاد معرفی می‌کند.

- هند: تعطیلات سراسری در کشور هند برای همه اقوام و در همه مناطق 3 روز در سال است. اما تعطیلات سالیانه به صورت میانگین برای کارمندان شرکت‌های خصوصی بین 15 تا 20 روز است. هندی‌ها به مرخصی گرفتن‌های روزهای تعطیلی‌ها برای طولانی کردن تعطیلات خود عادت دارند. شلوغ‌ترین فصل مسافرت برای شهروندان هندی تعطیلات تابستانی مدارس در ماه ژوئن است که در آن بسیاری از خانواده‌ها به سفرها و تفریح‌های متعدد می‌پردازند.

- اندونزی: جشن عید فطر در آخرین روز ماه مبارک رمضان یکی از برجسته‌ترین اعیاد و تعطیلات اندونزی محسوب می‌شود. در این روز که در زبان محلی‌ لباران نامیده می‌شود، بسیاری از کلان‌شهرنشینان به ویژه مسلمانان به زادگا‌ه‌های خود که اغلب مناطق روستایی هستند، باز می‌گردند. دولت نیز معمولا تعطیلاتی یک هفته‌ای (پنج روزه) را برای بهره‌گیری کامل شهروندان از عید در نظر می‌گیرد.

- مالزی: مالزی هر سال از تعطیلات قابل توجهی برخودار است. کارمندان این کشور معمولا از 14 تا 24 روز مرخصی سالیانه و 30 روز مرخصی پزشکی بهره می‌برند. اکثر این تعطیلی‌ها یا به نوعی مرخصی‌ها در پایان یا آغاز سال که مصادف با جشن‌ها و مراسم سنتی و تعطیلات رسمی همچون عید مبارک، کریسمس، سال نوچینی و دیپاوالی است، گرفته میشود. فصل تعطیلات مالزی معمولا از ماه نوابر آغاز و تا فوریه سال بعد ادامه خواهد داشت.

- کره‌جنوبی: مرخصی کارمندان کره‌ای در طول سال‌های 2005 تا 2006 به یک اندازه بود. در سال‌های گذشته تعادلی میان تعطیلات عمومی بوجود آمده و تعداد روزهای تعطیلی حاصل از مرخصی‌های کاری به سبب کم شدن تعطیلات ملی، افزایش یافته بود. از طرف دیگر تصویب طرح یک هفته کاری- پنج روزه- برای کارمندان، وجهه تعطیلات را تغییر داد و تعداد روزهای تعطیل آخر هفته آنها را به دو روز رساند. این افزایش به زیاد شدن سفرهای داخلی شهروندان و اقامت‌های بلندمدت آنان در تفرجگاه‌ها طی دو سال اخیر، شد.

-ترکیه: تابستان مهمترین زمان برای تعطیلات در ترکیه است. عشق به هوای گرم حتی مسافران را در روزهای تعطیل زمستان به سمت مناطق گرمتر در جنوب این کشور می‌کشاند. تعطیلات مذهبی نیز یکی دیگر از ایام تعطیل ترکیه محسوب می‌شوند. دو جشنواره مذهبی و سه روز تعطیلات ملی از جمله روزهای غیرکاری این کشور هستند که شما ایام تعطیل ترکیه به 13 روز می‌رسانند.