گسترش گلسنگ ها روی سنگ مزارهای گورستان تاریخی سفید چاه مازندران، این محوطه ثبت ملی شده را در معرض خطر قرار داده است.
گورستان سفید چاه که در زبان تبری به "اسپه چاه" معروف است مربوط به ۱۲۰۰ سال پیش و در روستای سفید چاه بخش یانه سر شهرستان بهشهر واقع شده است. این مکان از نخستین گورستان‌های مسلمانان در ایران به شمار می آید که در سال ۱۳۸۱ به عنوان اثر ملی ایران ثبت شده است.
برخی سنگ مزارها اشکالی دارند که نشان دهنده جنسیت و شغل متوفی است و نقوش هندسی حک شده روی برخی سنگ‌مزارها به شکل دایره، مربع و مثلث هم کلید رمز عناصر مهمی چون زندگی و رستاخیز پس از مرگ است. این سنگ مزارهای عجیب در سال های اخیر به دلیل گسترش گلسنگها در معرض تخریب قرار گرفته اند. بنا بر اعتقاد مردم محلی، جسد مردگان در این قبرستان سالم باقی می ماند. بر اساس مطالعات پژوهشکده‌های مختلف خاک شناسی، خاک این قبرستان دارای آهک بسیار زیادی است و به همین دلیل اجساد در این گونه خاک‌ها با زمان طولانی‌تری در مقایسه با بقیه انواع خاک‌های قبرستان‌ها تجزیه می‌شوند.
روستای پامنار در فاصله ۴۰ کیلومتری شهر دزفول قرارگرفته است که یکی از مناطق دیدنی این روستا قبرستانی قدیمی است و فاصله کمی با قلعه پامنار دارد. گور‌های باستانی این محل دارای سنگ‌هایی عمودی هستند که بر روی آن‌ها نقوش متفاوتی ترسیم‌شده است. هر یک از نقش‌ها نشان‌دهنده مشخصات صاحب گور هستند. برخی از نشانه‌های روی قبر‌ها افراد سوار بر اسب را نشان می‌دهند که نماد جنگاوری آن‌ها بوده‌اند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی آذربایجان غربی گفت: از محل اعتبارات تجمیعی کاوش‌های باستان‌شناسی استان مبلغی برای تعیین عرصه و حرایم مجموعه مقابر صخره‌ای شیدی پلدشت اختصاص می یابد.
گورستان‌ها مملو از آرامگاه ابدی انسان‌هایی است که روزی همه‌ی هست و نیست ِ کسی بودند، مملو از پدر‌ها و مادر‌ها، رویا‌ها که مرگ پایان دلخراش آن‌ها بوده، اما تلخ‌ترین قسمت مرگ فراموشی است.
همه‌ی ما دیر یا زود بعد از مرگ فراموش می‌شویم و تعداد کسانی که هر از چند گاه بر سر مزار ما می‌آیند و از ما یاد می‌کنند به مرور کمتر و کمتر خواهند شد؛ و روزی زندگی آخرین نفری، که ما را می‌شناسد هم به پایان خواهد رسید و ما برای همیشه فراموش می‌شویم.
قبرستان سفید چاه در سرزمین سرسبز استان مازندران، بخش یانه‌سر از توابع شهرستان بهشهر و در روستای سفید چاه واقع شده است. این مکان یکی از قبرستان‌های قدیمی و تاریخی مسلمانان در استان مازندارن بوده و قدمت آن به حدود ۱۲۰۰ سال پیش باز می‌گردد. بومیان و مردمان محلی این منطقه از گذشته اجساد خود را در این قبرستان به خاک سپرده و معتقد هستند اجساد دفن شده در این قبرستان هرگز نپوسیده و هیچ آسیبی بر آن‌ها وارد نمی‌شود. این قبرستان امروزه نیز نه تنها در میان مردمان محلی بسیار شناخته شده و پرطرفدار است، بلکه از مناطق، شهر‌ها و روستا‌های دور نزدیک، افراد اجساد خود را برای دفن به این قبرستان سپید می‌آورند. بر اساس تحقیقات به عمل آمده بر روی خاک قبرستان سفید چاه که به قبرستان سپید نیز شهرت دارد، آهک موجود در خاک این قبرستان بسیار بالا بوده به نوعی که رنگ خاک آن به سفیدی میزند. وجود این خاک آهکی سفید سبب تاخیر در فاسد شدن اجساد در این قبرستان شده و همچنین گفته می‌شود که دلیل نام گذاری این مکان با نام قبرستان سپید نیز وجود همین خاک سفید رنگ است. یکی از ویژگی‌های این قبرستان وجود سنگ قبر‌های ایستاده در بخش تاریخی و قدیمی آن بوده که هر کدام از این سنگ قبر‌ها نیز با توجه به قدمت، فرهنگ زمان و شغل و شخصیت فردی که در آن جایگاه دفن شده با نقوشی خاص حکاکی و تزئین شده اند. این قبرستان و قبر‌های موجود در آن در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کلمه «وادی» در عربی به معنای بیابان، سیل‌گاه و جایی میان دو کوه و آبراه که اندک اندک در زمین فرو می‌رود و کلمه «السلام» نزد مسلمانان از نام‌های خدا و در عربی از جمله به معنای سلامت از آسیب و آفات ظاهری و باطنی است.
قبرستان «وادِی‌السَّلام» قبرستانی بزرگ و تاریخی است که در شمال شرقی شهر نجف اشرف عراق واقع و با ۲۰ کیلومتر مربع مساحت، دارای چندین میلیون قبر بوده و قدمت آن به بیش از هزار سال می‌رسد. بنابر برخی روایات، این قبرستان محل رجعت بعضی از پیامبران و صالحان است و گفته می‌شود هر مؤمنی در هر جای دنیا وفات کند، روح او به این مکان مقدس خواهد آمد.
قرار گرفتن وادی السلام در شهر نجف، که مرقد امام اول شیعیان، امیرالمؤمنین امام علی (ع) در آن قرار دارد و به سبب وجود احادیثی درباره فضیلت آن، برای شیعیان اهمیت مذهبی دارد. زائران عتبات عالیات عراق و خصوصا زوار اربعین پیش از شروع پیاده روی از نجف، این قبرستان تاریخی را نیز زیارت می‌کنند. مقبره‌های منسوب به هود و صالح از پیامبران پیشین و مقام‌هایی با نام برخی از امامان شیعه در این قبرستان وجود دارد.