باشگاه خبرنگاران جوان - وبسایت پیوست در گزارشی به نقل از واشینگتن پست درباره تلاش ناموفق متا برای ورود به بازارهای چین نوشت:
یک افشاگر جدید مدعی است که شرکت متا(فیسبوک سابق) مذاکراتی را با دولت چین انجام داده است. براساس این افشاگری که در قالب شکایت تازه‌ای مطرح شده است، متا حاضر شده تا برای ورود به بازار چین، سانسور گسترده را بپذیرد و حتی نظارت مستقیم حزب کمونیست چین را بر محتوای پلتفرم خود را مجاز بداند.
این افشاگری که در قالب شکایتی ۷۸ صفحه‌ای به کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) ارائه شده است، نشان می‌دهد مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، با اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه علیه مخالفان دولت چین، برای ورود به بازار چین و عرضه فیسبوک به میلیون‌ها کاربر چینی تلاش کرده است.
این گزارش که از سوی سارا وین-ویلیامز، مدیر سابق سیاست‌گذاری جهانی متا ارائه شده است، همچنین نشان می‌دهد زاکربرگ تحت فشار مقامات چینی، حساب کاربری یکی از مخالفان سیاسی چین را در آمریکا محدود کرده است.
پیشنهاد سیستم سانسور ویژه برای ورود به بازار چین
بر اساس این شکایت، متا در سال ۲۰۱۵ سیستم سانسوری ویژه‌ای را برای چین طراحی کرده است. این شرکت یک سردبیر ارشد را برای این سیستم در نظر می‌گیرد که مسئولیت حذف محتواهای نامطلوب و حتی امکان خاموش کردن کامل سایت در زمان «ناآرامی‌های اجتماعی» را بر عهده داشت.
همچنین براساس این اسناد، مقامات حزب کمونیست چین از متا درخواست کرده بودند تا داده‌های کاربران چینی را در مراکز داده داخل چین ذخیره کند، اقدامی که موجب نگرانی فعالان حقوق بشر و امنیت سایبری شد زیرا براساس چنین سیستمی، دولت چین می‌توانست مستقیما به اطلاعات کاربران دسترسی پیدا کند.
کاتیتزا رودریگز، مدیر سیاست‌های جهانی بنیاد مرزهای الکترونیک (EFF)، در واکنش به این گزارش گفت: «در کشورهایی با گرایشات اقتدارگرایانه مانند چین، کنترل سخت دولتی بر داده‌ها به ابزارهای برای سانسور، نظارت و سرکوب تبدیل می‌شود.»
این افشاگری در حالی صورت گرفته که متا در سال‌های اخیر خود را به عنوان مدافع اینترنت آزاد معرفی کرده است. مارک زاکربرگ در سال ۲۰۱۹ در دانشگاه جورج‌تاون هشدار داد که چین در تلاش است مدل اینترنت بسته خود را به سایر کشورها صادر کند اما حالا این گزارش نشان می‌دهد فیسبوک در همان سال‌ها خود در حال مذاکره برای پذیرش این مدل بسته در چین بوده است.
پروژه آلدرین: برنامه مخفی متا برای تطبیق با قوانین چین
طبق گزارش واشنگتن پست از این افشاگری‌ها، در سال ۲۰۱۴، متا تیمی ویژه‌ای را برای ورود به بازار چین تشکیل داده است. این پروژه که با نام رمز «آلدرین» (Aldrin) در داخل شرکت شناخته می‌شد، شامل یک تلاش گسترده برای ایجاد نسخه‌ای سانسورشده از فیسبوک برای بازار چین بود که با قوانین سختگیرانه پکن همخوانی داشته باشد.
افشاگری‌های جدید نشان می‌دهد که زاکربرگ در آن زمان روابط نزدیکی را با مقامات چینی برقرار کرده است. او حتی مقدمه‌ای برای کتاب شی جین‌پینگ، رهبر چین، نوشت و آن را روی میزش قرار داد تا هنگام ملاقات با لو وی، معاون وقت بخش تبلیغات حزب کمونیست، این مقدمه را به او نشان دهد. همچنین، زاکربرگ در یک سخنرانی به زبان ماندارین برای دانشجویان چینی، از شی درخواست کرد که برای دخترش یک نام چینی افتخاری انتخاب کند.
در نتیجه تلاش‌های زاکربرگ برای بهبود روابط، متا و مقامات چینی مذاکراتی جدی درباره ورود به بازار چین را کلید زدند. بر اساس مستندات افشا شده متا طی این مذاکرات پیشنهاد کرد که با کنسولگری چین در سان‌فرانسیسکو برای حذف محتواهای «خطرناک» همکاری کند.
در یکی از ایمیل‌های داخلی، اعضای تیم حریم خصوصی متا در حال بررسی این موضوع هستند که آیا می‌توان حفاظت از داده‌های کاربران هنگ‌کنگ را به گونه‌ای مطابق با نظر مقامات چینی کاهش داد. علاوه بر این متا در سال ۲۰۱۵ طی مذاکراتی با مقامات چینی، یک تیم ۳۰۰ نفره متشکل از مدیران محتوایی را تشکیل داد که وظیفه داشتند مطالب نامطلوب را شناسایی و حذف کنند.
با این حال تلاش‌های شرکت متا پس از برکناری لو وی در سال ۲۰۱۵ و محکومیت او به ۱۴ سال زندان به اتهام فساد مالی، با چالش‌هایی مواجه شد.
همکاری با دولت چین برای سانسور مخالفان سیاسی
گزارشی واشنگتن پست می‌گوید متا در سال ۲۰۱۷ با محدودسازی حساب کاربری گُوو وِنگویی، یک تاجر چینی مخالف دولت، موافقت کرده است. این اقدام پس از آن صورت گرفت که ژائو زلیانگ، یکی از مقامات ارشد نظارت بر اینترنت در چین، به متا پیشنهاد داد که با مسدود کردن حساب مخالفان، نظر پکن را به خود جلب و همکاری‌ها را گسترش دهد.
براساس اسناد ارائه شده در این شکایت SEC، مقامات متا پس از جلسه‌ای داخلی به این نتیجه رسیدند که: «اگر نتوانیم کاری [درمورد حساب گو] انجام دهیم، بر همکاری ما تاثیر فوری می‌گذارد.» متا همچنین در ادامه سال حسابی مرتبط با گو را نیز حذف کرد و حساب کاربری او با اشاره به نقض مقررات محتوایی محدود شد.
با این حال مستندات ارائه شده در این شکایت نشان می‌دهد که علیرغم تمام این تلاش‌ها، متا در سال ۲۰۱۹ برنامه‌های خود را برای ورود به چین متوقف کرده است. این تصمیم درست همزمان با افزایش تنش میان پکن و واشنگتن در اواخر دولت دونالد ترامپ در آمریکا است.
پس از این تاریخ، متا با جبهه‌گیری کاملا متفاوت تلاش کرده است تا چین را به عنوان تهدیدی برای اینترنت آزاد معرفی کند. این شرکت همچنین چندین کمپین‌های تبلیغاتی علیه چین و تیک‌تاک راه‌اندازی کرد و با مقامات آمریکایی برای محدودسازی شرکت‌های فناوری چینی همکاری کرده است.
زاکربرگ در یکی از جلسات داخلی در سال ۲۰۲۴ به کارمندان خود از تیک‌تاک به عنوان یکی از اصلی‌ترین رقبای شرکت یاد می‌کند و می‌گوید حذف آنها از ایالات متحده به نفع شرکت خواهد بود.
واکنش‌ها
پس از انتشار این گزارش، اندی استون، سخنگوی متا، گفت اینکه شرکت مایل به فعالیت در چین است چیز پنهانی نیست اما متا هیچ‌گاه به اجرای این برنامه‌ها نپرداخته است. او در بیانیه‌ای گفت: «این موضوع از یک دهه پیش به طور گسترده گزارش شد. ما در نهایت تصمیم گرفتیم تا ایده‌هایی که تحت بررسی داشتیم را ادامه ندهیم، چزیی که زاکربرگ آن را در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد.»
با این حال، سارا وین-ویلیامز، افشاگر این اسناد، معتقد است که متا به مدت چندین سال مردم و مقامات آمریکایی را درباره این تلاش‌ها فریب داده است. او که در سال ۲۰۱۷ از فیسبوک اخراج شد، در کتاب جدیدی با عنوان « Careless People: A Cautionary Tale of Power, Greed, and Lost Idealism» به دوران فعالیتش در این شرکت پرداخته و می‌گوید جزئیات بیشتری از این ماجرا را در همین کتاب افشا می‌کند.
این افشاگری بار دیگر نشان می‌دهد که شرکت‌های فناوری چگونه حتی در بحبوحه جنگ‌های تجاری و تنش‌های سیاسی، برای ورود به بازارهای بزرگ حاضر به سازش با دولت‌های اقتدارگرا هستند. در حالی که متا اکنون یکی از منتقدان سیاست‌های چین محسوب می‌شود و رویکرد بسیاری متفاوتی را با روی کار آمدن ترامپ در قبال نظارت محتوایی در پیش گرفته است، این گزارش‌ها نشان می‌دهند که شرکت تحت رهبری زاکربرگ زمانی برای جلب توجه حزب کمونیست چین و همکاری و با پکن نیز تلاش کرده است.