سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان طی بیانیهای مشترک بدون اشاره به اینکه بدعهدی و بیعملی کدام طرفها اجرای برجام را به بنبست کشانده است، نسبت به گامهای اخیر ایران برای توسعه بیشتر ظرفیتهای هستهای خود، ابراز نگرانی و ادعا کردند که این اقدامات، توافق سال ۹۴ را توخالی میکند.
این سه کشور که هفته پیش قطعنامه غیرسازندهای را درباره برنامه صلحآمیز هستهای کشورمان به دستور کار شورای حکام تحمیل کردند، با تکرار ادعاها و سیاهنمایی درباره برنامه صلحآمیز هستهای ایران، مدعی شدند: ما، دولتهای فرانسه، آلمان و بریتانیا، آخرین گامهای ایران را برای گسترش بیشتر برنامه هستهای خود که آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش کرده است، محکوم میکنیم.
در این بیانیه که یک نسخه آن در تارنمای وزارت امور خارجه انگلیس منتشر شد آمده است: ایران با بهره برداری از دهها سانتریفیوژ پیشرفته اضافی در سایت غنی سازی نطنز و همچنین اعلام اینکه هزاران سانتریفیوژ دیگر را در سایتهای فردو و نطنز خود نصب خواهد کرد، گامهای بیشتری را برای توخالی کردن برجام برداشته است. این گامها ذخایر اورانیوم غنیشده و ظرفیت غنیسازی ایران را که در حال حاضر بهطور قابلتوجهی از محدودیتهای برجام فراتر رفته، بیشتر خواهد کرد.
این سه کشور با چشمپوشی از زرادخانههای مملو از تسلیحات هستهای رژیم صهیونیستی ادعا کردند که پیشرفتهای صنعت اتمی ایران «خطرات قابل توجهی را در زمینه اشاعه تسلیحات اتمی دارد. ضمن آنکه، تصمیم ایران برای افزایش قابل توجه ظرفیت تولید خود در تاسیسات زیرزمینی فردو به ویژه نگران کننده است.»
تروئیکا، تداوم فعالیتهای هستهای ایران در چارچوب موافقتنامه جامع پادمان را بهعنوان واکنش تهران به قطعنامه شورای حکام تعبیر و ادعا کردند که پیشرفتهای اتمی ایران «قابل قبول نیست. ایران طبق معاهده منع گسترش تسلیحات اتمی موظف است به طور کامل توافقنامه پادمان خود را که جدا از برجام است، اجرا کند.»
انگلیس، فرانسه و آلمان در پایان بیانیه خود ادعا کردند: ما به یک راه حل دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای متعهد هستیم.
ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریمهای ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریمهایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه اعضای باقیمانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرفهای عضو برجام با صدور بیانیهای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارتهای اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.
اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریمهای یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هستهای با اعطای فرصتهای ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده میدادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران میکنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند، اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعدههایشان عمل نکردهاند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما همچنان سیاستهای فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.
جمهوری اسلامی ایران نیز تاکید کرده که هر زمان سایر طرفها به طور کامل به تعهداتشان عمل کنند، به طور متقابل رفتار خواهد کرد.
منبع: ایرنا