سعید جلیلی نامزد انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم در «میزگرد سیاسی» شبکه سه سیما به همراه مشاورانش آقایان صفری و کریمی حضور یافت.
کارشناسان این برنامه آقایان ابراهیم متقی، فواد ایزدی و سید محمدکاظم سجادپور هستند.
سعید جلیلی در آغاز این برنامه بیان کرد: در انتخابات ریاست جمهوری نامزدها معمولا شعاری را بیان میکنند که معتقدم این شعار نباید فقط کلمهسازی باشد بلکه باید خلاصهای از برنامه کاری آن نامزد در چهار سال باشد.
وی اظهار کرد: مردم ما شنیدند که شعار ما که خلاصه برنامه ماست این است «یک جهان فرصت یک ایران جهش هر ایرانی یک نقش باشکوه». ما معتقدیم که در روندهای جهانی در عرصههای مختلف یک دریایی از فرصتها وجود دارد و در داخل هم دریایی از فرصتهای زیاد وجود دارد.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: لازمه استفاده بهینه از این دو روند باید در کنار یک جهان فرصت جهش ایران باشد، اما چگونه؟ معتقدم در عرصه روابط بینالملل فرصتهای بسیار بیشتری از تهدیدها وجود دارد.
وی افزود: کار سیاست خارجی استفاده از فرصتها و به صفر رساندن تهدیدات است. عرصه واقعی است و باید واقعیات را دید که مناسبات چیست و چه فرصتها و تهدیداتی وجود دارد. فرصتها اینگونه ایجاد میشود که باید دید با ۲۰۰ کشور دنیا چه نقاط مشترکی داریم که چه نوع تعامل و فرصتی ایجاد میشود. در بین کشورهایی که با شما مشکل دارند تقابل و تهدید وجود دارد و هنز سیاست خارجی این است که اگر از فرصتها خوب استفاده کنیم تا تهدیدات کم شود البته این رویهای است و ممکن است حتی در بین کشورهایی که با شما خوب هستند تهدیداتی وجود داشته باشد و باید اینها را شناخت.
فرصتهای زیادی در سیاست خارجی داریم
جلیلی بیان کرد: این حرفها کلی است، اما در چهار سال آینده باید تحلیل درستی داشته باشیم که امروز در چه نقطهای هستیم و در چهار سال آینده چه نقشی میتوان داشت. من به عنوان کسی که ۳۵ سال است در عرصه سیاست خارجی فعال هستم هم از نظر عملی و هم مطالعاتی و دهها سفر و ملاقاتهای بسیاری داشتم و بهویژه در سالهای قبل نگاه تماشاگرانه به بازیگران و روند تحولات داشتم. این ما را به این امر رسانده است که امروز در عرصه سیاست خارجی فرصتهای بسیار فراوانی داریم که در جهان هم یک جهان فرصت دارید تا بتوانید یک نفع حداکثری برای شما داشته باشد.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری اظهار کرد: ما باید بدانیم در چه بزنگاهی هستیم و این فرصتها آیا موهوم است یا واقعی؟ یکی از موضوعات اصلی این است که تحولات جهانی در یک گذاری است که برای ما ایجاد فرصت کرده است. در غرب بایدها اعلام شده است که ما شرایط قبل نداریم به خصوص بعد از تحولات طوفانالاقصی امروز هم هیبت و هم حیثیتشان دچار تزلزل شده و برای ما تولید اقتدار کرده است در عملیات وعده صادق دیدید که ایران موفق شد و همه کشورمان را تحسین کردند.
وی افزود: این موفقیتها فقط در این بعد خلاصه نمیشود بلکه شاهد بودم که یکی از مقامات اروپایی گفته بود که ما برایمان نفوذ مهم است، اما دیگر نقاط نفوذ نداریم بلکه این ایران است که نفوذ دارد و در معادلات نقشآفرین است. امروز باید سیاست خارجی را گونهای نقد کنیم تا مردم این را در زندگی خود حس کنند. ما در بزنگاههای مهم مانند قاجار و پهلوی غیبت و غفلت تاریخی داشتیم همان زمانی که غرب توانسته جهش داشته باشد. امروز ما در بزنگاهی هستیم که دیگر آن عقبماندگیها را نداریم و باید بتوانیم با استفاده از فناوریهایی مانند هوش مصنوعی بتوان جایگاهی یافت.
جلیلی گفت: این فرصتها میتواند در معیشت و زندگی مردم امتداد داشته باشد. برای مثال من یادم است من به شهید رئیسی گفتم دو اولویت اشغال و ارزآوری را باید مدنظر قرار بگیرید و یکی از عرصههای کمککننده به آن سیاست خارجی است. دولت چهاردهم زمان شروع کارش همزمان با کلید خوردن برنامه هفتم است و امروز به عرصه عملیاتی رسیده است و دولت باید برنامه عملیاتی آن را فراهم کند.
وی ادامه داد: امروز فرصتهای بسیاری است، اما نباید دنیا را در سه یا چهار کشور خلاصه کنید که اتفاقا با شما بیشترین اختلاف داریم. هرجا که فرصت دارید در شرق یا غرب یا در جنوب باید از آن به بهترین شکل استفاده کرد. من یادم است چند سالی که در معاونت اروپا و آمریکا بودم شاهد بودم که فرصتهای بسیاری در آمریکای لاتین داریم و همین هم باعث فرصتهای بسایر اقتصادی برای ما شد.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: یکی از کارهای ارزشمند شهید رئیسی این بود که ریل را تغییر داد تا از همه فرصتها استفاده کنند و دیدیدم که در همین دو الی سه سال چه عرصههای اقتصادی خوبی برای ما باز شد و همین هم میتواند جهش یابد. آن زمان است که میتوان اشتغال و ارزآوری را زیاد کرد و آن زمان است که میتوان گفت هر ایرانی یک نقش باشکوه و دولت باید برنامه داشته باشد تا در این عرصه استفاده از فرصتها یک نقش بینظری داشته باشد.
جلیلی افزود: من یک مثال بزنم یادم است زمانی که در وزات خارجه یکی از وزرای کشاورزی غرب با چهل بازرگان خارجی آمد و بعد گفت من موفق بودم که ما توانستیم یک بازار ۷۰ میلیونی را برای بازرگانان خود باز کنیم یعنی توانسته است از این عرصه برای اقتصاد مردم خود راه باز کند.
صفری مشاور سعید جلیلی در ادامه برنامه گفت: سیاستهای آقای جلیلی در سیاست خارجی ادامه راه شهید رئیسی است. ایشان اولویتش کشورهای خارجی بود. ما در جهت خلق ارز باید صادرات را مدنظر قرار دهیم و با برداشته شدن موانع توانستیم کاری کنیم که بسیاری از کمبودهای ما جبران شود و به بسیاری از کشورها حتی کشورهای دور هم صادرات داشته باشیم.
وی ادامه داد: گوشت ما فقط از آمریکای لاتین میآمد، اما دو سوم گوشت ما از کشورهای همسایه وارد میشود و این یعنی تعدد منابع درست کردیم. صادرات ما الان بسیار جا دارد که افزایش یابد. شهید امیرعبداللهیان بارها به من میگفت که خیلی سخت است بتوانیم کالاهای اساسی را فقط از یکسری از کشورها تامین کنیم که ما این منابع را افزایش دادیم.
صفری بیان کرد: دانشبنیانها یکی از مسائل مهمی است که در دولت شهید رئیسی و در دولت آینده ادامه خواهد یافت. الان در اندونزی دستگاه جراحی ربات ایرانی نصب شده است که این اقتدار ما را در جهان افزایش میدهد و با این سیاستها میتوان میدانهای زیادی برای کشورمان باز شود.
واکنش سعید جلیلی به عملکردش در مذاکرات هستهای
ابراهیم متقی کارشناس برنامه در ادامه برنامه بیان کرد: خوشحالم در خدمت دوستانی هستم که برنامه دارند و برای پیشرفت کشور و افق اساسی منعکس میشود. بحث اصلی من این است که آقای جلیلی و آقای صفری مدتها مسئولیت سیاست خارجی را داشتند و جامعه که میخواهد رای دهد. صرفا با رای این اقدام را انجام نمیدهد بلکه پیشینه را مدنظر قرار میدهد. این پیشینه این است که آیا این سیاستها به نتایج مشخصی نائل شده است. آقای جلیلی مذاکرهکننده ارشد کشور بودند، اما در این زمینه وقفه ایجاد میشود و از طریق عمان این مذاکرات ادامه مییابد.
وی ادامه داد: ما یک سیاست عملی داریم و یک سیاست اعلامی. وقتی که از روابط بینالملل صحبت میکنم مبنای اصلی کار را بر تهدید میگذارم زیرا معتقدم نظام بینالملل ماهیت آنارشیکال دارد. سوال من این است که این فرصتها را در فضای تهدید چگونه میتوانید شکل دهید؟
سعید جلیلی در پاسخ به ابراهیم متقی درباره دستاوردهایش در دوران حضور در شورای امنیت ملی اظهار کرد: باید دید که در روابط بینالملل چه چیز نباید تعیف شود و آن معادله قدرت است. زیرساخت قدرت برای استفاده حدکثری اهمیت دارد.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: حرکتهایی که دشمنان ما انجام میدهند برای آن است که میبینند که ما داریم قدرت پیدا میکنیم و سوال این است از این قدرت چه استفادهای میکنی و با این قدرت باید تهدیدها را از بین برد.
وی گفت: در دوران شش ساله من در شورای عالی امنیت ملی چه تهدیدهایی داشتیم. شرق و غرب ما مشکلاتی داشت و تحرکاتی داشتیم. نتیجه اقدامات ما چی شد.
جلیلی افزود: چرا آمریکا در افغانستان نتوانست برای ما تهدیدی ایجاد کند. چرا نتوانست تهدیدهای خود را در عراق و سوریه بر علیه ما عملی کند و این اجرای دقیق در میدان ما بود که نتوانستند آنها اقدامی را بر علیه ما انجام دهند.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: کار رئیس جمهور آن است که بداند جهت چه باید باشد و زمان را از دست ندهد. در دورانی که من در وزارت خارجه بودم باید بگویم در برخی جاها که اصلا سفارت خانه نداشتیم، اما فرصتهای زیادی بود و اقداماتی کردیم. اینکه بتوانیم اقداماتی کنیم که کشور ما را به آن چیز در کشورها بشناسند.
وی ادامه داد: بحثی که در سیاست خارجی دنبال میکنیم بر اساس نتیجه کار است نه تعداد سفرها. در بحث هستهای نزدیک به یک میلیون از بیمارانمان دارویی نیاز داشتند که نیاز به سوخت ۲۰ درصد هستهای بود که به ما نمیدادند. اگر بتوانیم کاری کنیم که مردم ما به این دست پیدا کنند نتیجه کار است.
جلیلی گفت: دولتهای قبلی اقداماتشان باعث شد که دلار به ۳۵ هزار تومان رسید. تحریمها آیا در زمان سایر دوستان از بین رفت. کدام دوره مشکلات بیشتر بود. غربیها کلا از مذاکرات خارج شدند و تحریمها دو برابر شد. باید واقعی نکاه کنیم.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: یه سه سال ریاست جمهوری شهید رئیسی نگاه کنید چه اقدامات موثری داشت. شهید رئیسی حرکتی که شروع کرد تنها در سه سال به آن رسیدند. اکنون ما ۲ میلیون بشکه نفت میفروشیم. جالب آن است که تحریمی هم کم نکردند. دشمن، دشمنی خود را انجام میدهد و ما باید هوشمند باشیم.
نباید معطل یک کشور دیگر باشیم
فواد ایزدی دیگر کارشناس برنامه با اشاره به شبکههای فارسی زبان ماهوارهای و فعالیتهای آنها در دوران انتخابات و همچنین مشکلاتی که آنها با شخص جلیلی دارند، گفت: این روشن است. دشمنهای ما رسما اعلام میکنند فشار حداکثری علی ملت ایران. حالا او از چه کسی ناراحت است؛ از کسی که میدانند میتواند آنها را شکست دهد.
جلیلی اظهار کرد: در زمانی که مسئولیت داشتیم به دولت وقت مشاوره دادیم و دوستان رسما حرفهای ما را قبول نمیکردند. در جلسهای گفتند ما نمیتوانیم ۲۰۰ هزار بشکه نفت بفروشیم و البته من گفتم که میتوانیم که توانستیم. رئیس جمهوری که کشور را بشناسد میتواند اقداماتی انجام دهد که یک کشور معطل یک رئیس جمهور در فلان کشور نشود.
وی افزود: ما اگر فرصتهای خود را حداکثری کنیم میتوانیم به آن چیزی که میخواهیم برسیم وقتی که فرصتها را بشناسیم و اعتقاد من است تعامل سازنده با جهان یعنی نباید معطل چند کشور باشیم.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری اظهار کرد: فردای انتخابات ریاست جمهوری فردای شروع عملیات در برنامه است و باید برنامه را شناخته باشیم. البته در سه سال گذشته توسط شهید رئیسی شروع شده و حالا ما باید آن را به جهش برسانیم.
سجادپور کارشناس برنامه در ارتباط با جدا کردن اقتصاد از سیاست و توانایی دولت جلیلی از او پرسید. سجاد پور همچنین از سعید جلیلی پرسید که برنامه عملی وی درباره اجماع ملی در حوزه سیاست خارجه چیست؟
جلیلی گفت: عرصه انتخابات در کشوری که مردمسالاری دینی دارد همین شکل است. نباید صحبتهایی کنیم که مغایر دموکراسی است. سیاست خارجه در کشور ما چگونه به اجماع میرسد و آن چیز اجماعآفرین این است که واقعیتها را از چیزهای رمانتیک جدا کنیم.
وی ادامه داد: نکته دیگر درباره بهم پیوستگی اقتصاد و سیاست و سایر چیزها امری بدیهی است. وقتی میگوییم این بهم پیوستگی وجود دارد یعنی باید در همه زمینهها آن را اجرایی کنیم.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: ما ۱۵ کشور همسایه داریم که میتوانیم از بازارهای آنها استفاده کنیم. ما میتوانیم تا ۱۶ میلیارد دلار بازار پاکستان را در اختیار بگیریم و این پیوست فعالیت، توانایی و اولویت میخواهد. اولویت آیا آن است که باید برویم دنبال سه کشور که آخر هم هیچ چیزی دست کشور ما را نگیرد.
جلیلی بیان کرد: چرا نتوانستیم در پاکستان این اقدامات را انجام دهیم. یکی از اقدامات شهید رئیسی آن بود که در سریلانکا فناوری خود را بردیم و نشان دادیم و برای کشور ارزآوری کردیم.
وی گفت: امروز جهان پس از طوفانالاقصی شرایط تغییر پیدا کرده و نگاه کشورها به ما تغییر و ارتقا پیدا کرده است. ما یک جهان فرصت داریم و در مطقه بسیار بیشتر فرصت داریم و لازمه آن است که باید در سیاست خارجی خود اولویتها را مشخص کرد. توازن هم به همین است باید هر جا که فرصتی بود آن فرصت را استفاده کرد.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: ما بهعنوان یک کشور و دولتی که در برابر مردم مسئول هستیم باید هر جا فرصتی است را به دست بیاوریم.
جلیلی اظهار کرد: در حوزه سیاست بینالملل قدرت آمریکا کاهش پیدا کرده و هژمونی آنها کمتر شده و توانستیم در این زمینه فضایی را برای سیاست خارجه خود ایجاد کنیم. سوال این است که نتیجه این اقتدار و آن فروش نفت در سفرههای مردم ما چیست؟
وی بیان کرد: اعتقاد دارم که سیاست خارجی دو بحث منطقهای و بینالمللی دارد که به هم پیوسته است. برخی نقاط منطقه فرصتمحور است و برخی نقاط تهدیدمحور است که بابد مراقب بود.
یک جهان فرصت شعار نیست
نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: وزارت خارجه تنها یک بخش نیست و سیاست خارجی پیوستگی زیادی دارد. شهید سلیمانی با همافزایی و همآهنگی توانست نقش خود را ایفا کند.
جلیلی بیان کرد: آمریکا میگفت که باید فشار حداکثری باشد، اما امروز بلینکن میگوید ایران راه دور زدن تحریمها را یاد گرفته است و روی این موضوع کار شد.
وی ادامه داد: ما نیروی متخصص و جوان داریم که میتواند نفت را به فرآورده تبدیل کند و من این امر را به دولت وقت نیز پیشنهاد دادم. این که میگویم یک جهان فرصت داریم شعار نیست.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری اظهار کرد: امروز منابع مالی بسیاری داریم که در دست مردم است و غالبا سکه و ارز است که میتواند به سمت درست حرکت کند به گونهای که مردم احساس کنند منتفع میشوند و دولت برای این موضوع باید تدبیر کند.
قدرت اصلی ما قدرت نرم است
ایزدی کارشناس برنامه از جلیلی پرسید موضوع دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی شما چه جایگاهی دارد؟ و اولویت شما چیست؟ که جلیلی در پاسخ گفت: باور من این است اگر فکر کنیم برنامهای برای جهش کشور ارائه میدهیم و صرفا با چند دستگاه بوروکراسی عملیاتی میشود اشتباه است.
وی افزود: اگر میخواهیم موفق شویم باید برای هر ایرانی متناسب با استعدادش نقش پرشکوه تعریف کنیم مثلا اگر صحبت از روابط اقتصادی خارجی میشود باید برای هر فعال اقتصادی زمینهای ساخته شود که سفیر اقتصادی ما باشد.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: قدرت اصلی ما قدرت نرم است اگر در فشارهای اقتصادی تابآوری داشتهایم به اتکای همین قدرت بوده است و دشمنان میترسند قدرت نرم در همه وجوه سیاست ما نمود کند.
جلیلی تصریح کرد: آحاد ملت ما توانمندی بسیاری دارند. من با جوانانی آشنا شدم که میتوانند در عرصههای دیپلماسی عمومی نقش فعال داشته باشند.
سجادپور کارشناس برنامه از جلیلی پرسید چگونه تهدیدهای احساسی سیاستخارجی را مدیریت کنیم؟ و امکان نقش بیشتر ما در جهان چگونه محقق میشود؟ که جلیلی در پاسخ گفت: هنری کسینجر کتابی درباره هوش مصنوعی نوشته که به صراحت بیان میکند که فناوریهای جدید محاسبات قدرت را عوض میکند لذا دولت باید هوشمندانه عمل کند.
وی با بیان اینکه اگر ما چهار سال از یک اولویت عقب بیفتیم در واقع چهل عقب افتادهایم، بیان کرد: اگر متوجه نشدیم که مناسبات قدرت چگونه شکل میگیرد سالها عقب میمانیم.
وی ادامه داد: امروز در کوانتوم و هوش مصنوعی علم و دانش خوبی داریم و دولت باید فضایی ایجاد کند که مردم بتوانند در این زمینه نقش پرشکوه ایفا کنند.
محسن کریمی مشاور سعید جلیلی در ادامه برنامه گفت: آقای جلیلی باور دارد که باید با خودباوری مذاکره کنیم. بسیاری از کشورهای همسایه مشکلات بیشتری از ما دارند. ما به پاکستان کمک کردیم تا از نهادهای بینالمللی وام بگیرد.
وی اظهار کرد: ما در زیرساختهای تراکنشهای الکترونیکی از پیشرفتهترین کشورهای جهان و در منطقه پیشرفتهتریم. در سه سال گذشته ایران زیرساختهای خود را به کشورهای منطقه قبولاند. در مناسبات اقتصادی و تجاری اگر نقاط قوت خود را ببینیم و نقاط ضعف کشورهای دیگر را میتوانیم موفق عمل کنیم و صادرات موفقی داشته باشیم.
مهدی صفری مشاور سعید جلیلی در ادامه برنامه بیان کرد: اگر کار اقتصادی درست کنیم میتوانیم پایه سیاست را درست بگذاریم. ما در آی تی، نانو و اخیرا در هوش مصنوعی و کوانتوم قوی هستیم.
جلیلی در پایان میزگرد سیاسی گفت: وقتی میگوییم یک جهان فرصت یعنی دولت نقشآفرین که عرصه را فهمیده و مطالعه داشته و میتواند بستر را بفهمد و فضا را برای نقشآفرینی ملت ایران در عرصه سیاست خارجی و اقتصاد فراهم کند.
خبرنگاران: فاطمه تورانلو، فاطمه سیدی، محمدحسین نیکخویمتین و محمد امیرحسینی