اختلاف قیمت سوخت در داخل کشور نسبت به آن سوی مرز و سودآوری بالای آن سبب می‌شود که جوانان زیادی برای کسب نان، قربانی شعله‌های آتش شوند.
آمار‌ها نشان می‌دهد ۱۹ درصد متوفیان تصادفات جاده‌ای خراسان جنوبی سوخت برها هستند و ۵۰ درصد تصادفات سوخت کشان در شهرستان نهبندان به دلیل نزدیکی به مقصد سوخت برها یعنی سیستان و بلوچستان رخ می‌دهد.
موضوعی که حتی واکنش امام جمعه نهبندان را به دنبال داشته و در خطبه‌های نماز جمعه از مسئولان استانی خواسته است برای مقابله با سوخت بران و خودرو‌های خطرآفرین شوتی چاره اندیشی کنند.
هم اکنون قیمت هر لیتر گازوئیل یارانه‌ای ۳۰۰ تومان و نیمه یارانه‌ای ۶۰۰ تومان است و این درحالی است که تا نزدیکی نهبندان هر گالن ۲۰ لیتری گازوئیل از سوخت بر با مبلغ ۲۵۰ هزار تومان خریداری می‌شود.
۸۰ درصد تصادفات سوخت برها در نیمه‌های شب
با توجه به آنکه سوخت برها بیشتر در نیمه‌های شب به دلیل فرار راحت تر، راهی جاده‌ها می‌شوند ۸۰ درصد تصادفات سوخت برها از ساعت ۲۲ تا ۸ صبح رخ می‌دهد.
رئیس پلیس راه خراسان جنوبی به خبرنگار ما می‌گوید: از ابتدای امسال تا اواخر دی ماه ۵۲ درصد واژگونی‌ها در استان مربوط به سوخت برها بوده است.
سرهنگ رضایی در خصوص تعداد متوفیان سوخت بر در استان افزود: از ابتدای امسال تا ۲۴ دی ماه ۵۱ سوخت بر در استان در میان شعله‌های آتش سوخته اند.
بیشتر سوخت برها حامل سوخت سفید قاچاق هستند و این موضوع بیشتر در استان‌های شمال شرق و جنوبی دیده می‌شود و اکثر سوخت کش‌ها از خراسان رضوی و خراسان جنوبی راهی سیستان و بلوچستان می‌شوند.
وقتی راه صدساله را یک شبه می‌روند!
آمار متوفیان جاده‌ای نشان می‌دهد بیشتر سوخت برها جوان هستند و کمتر به چشم می‌خورد که فردی با سن بالا دست به چنین خطری بزند.
گویا آن‌ها می‌خواهند با کمترین زحمتی، یک شبه راه صدساله را بروند و به آرزوهایشان برسند؛ رسیدن به آرزویی که شاید با طعم مرگ همراه باشد و آرزویشان را به گور ببرند.
سرهنگ بخشی رئیس پلیس امنیت اقتصادی خراسان جنوبی می‌گوید: از ابتدای امسال تا اواخر دی ماه ۲ هزار و ۵۲۳ خودرو شوتی توقیف شده اند که از این تعداد هزار و ۷۵۲ دستگاه مربوط به خودرو‌های سوخت بر بوده است.
او اضافه می‌کند: این حجم توقیف خودرو‌های سوخت بر در استان سبب شده تا ظرفیت پارکینگ‌ها تکمیل شود و چندین پارکینگ دیگر راه اندازی شود و حتی مخازن سوخت پلیس نیز ظرفیتش تکمیل شود.
بیشتر بخوانید
از رئیس پلیس امنیت اقتصادی خراسان جنوبی در خصوص جرائم اعمال شده برای سوخت برها پرسیدم او ادامه داد: هم اکنون اگر سوخت بری توقیف و دستگیر شود خودروی وی ۱۵ روز توقیف و مبالغ جریمه نقدی نیز برای وی در نظر گرفته می‌شود.
سرهنگ بخشی تصریح کرد: حتی اگر خودرویی بدون سوخت متوقف شود و دارای گالن یا مشک خالی باشد بازهم خودروی وی توقیف و جریمه می‌شود.
او بیان کرد: تعدادی از افراد هم به عنوان راه پاک کن برای سوخت برها کار می‌کنند و در اطراف پلیس راه‌ها گشت می‌زنند که اگر این افراد هم دستگیر شوند مانند سوخت کش‌ها با آن‌ها برخورد می‌شود.
این مقام انتظامی در خصوص اقدامات مقابله‌ای با سوخت برها نیز افزود: از ابتدای امسال ۱۰ طرح برای مقابله با سوخت برها در خراسان جنوبی انجام شده است تا شاید بتوان سوخت بری را به حداقل برسانیم.
سرهنگ شجاعی نسب جانشین فرمانده انتظامی خراسان جنوبی نیز در هفتمین جلسه قرارگاه استانی مقابله با قاچاق کالا و ارز خراسان جنوبی گفت: قاچاق سوخت بیشترین میزان قاچاق را در استان ما داراست و از ابتدای امسال بیش از ۲ میلیون لیتر سوخت قاچاق در استان کشف شده است.
اما در این بین باید دید که سرمنشاء این سوخت قاچاق از کجاست و چطور به دست سوخت کش‌ها می‌رسد؟ در میان چند موضوع قابل تأمل است؛ یکی اینکه ممکن است افرادی که دارای کارت سوخت هستند سهیمه سوخت خودوری خود را با قیمت بالا به سوخت کش‌ها بفروشند و از سوی دیگر نیز امکان دارد در جایگاه‌های سوخت استان نیز تخلفاتی رخ دهد که این موضوع نیاز دارد نظارت‌ها و بازرسی‌ها از این جایگاه‌ها بیشتر شود.
سوم دی امسال بود که معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی در کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان گفت: افزایش خودرو‌های شوتی در راه‌های مواصلاتی استان خطرآفرین بوده و باید از سایر قوانین بازدارنده برای جلوگیری از تردد این خودرو‌ها استفاده شود.
طالبی در این جلسه تأکید کرد: باید به منظور بازدارندگی لازم، جرایم سنگینی در نظر گرفته شود چرا که جان انسان‌ها ارزشمند است و به هر نحوی باید از تردد این خودرو‌ها جلوگیری شود.
سوخت بری با چراغ خاموش
حضور سوخت برها در جاده‌ها نه تنها برای خودشان حادثه ساز است و می‌تواند سبب مرگشان شود بلکه جان دیگر رانندگان در جاده‌ها را نیز به خطر می‌اندازد.
با توجه به اینکه بیشتر سوخت برها، شب را برای تردد انتخاب می‌کنند برای آنکه در دید پلیس نباشند با چراغ‌های خاموش تردد می‌کنند.
یکی از کامیون داران سربیشه‌ای در این خصوص به خبرنگار ما‌ی گوید: اگر از ساعت ۱۲ شب به بعد راهی جاده نهبندان به زاهدان شوید، سوخت بران زیادی را در این مسیر می‌بینید که با چراغ خاموش و سرعت بالا در حال تردد هستند.
او افزود: خود من یک شب که در جاده بودم سوخت بری را دیدم که در جهت خلاف جاده رانندگی می‌کرد و نزدیک بود با هم تصادف کنیم؛ این افراد نه تنها با جان خود بازی می‌کنند بلکه جان دیگران را هم به خطر می‌اندازند.
به سراغ یکی از شهروندان شوسفی نیز رفتیم تا از او علت وجود سوخت کش‌ها در این منطقه را بدانیم او گفت: بیشترین علت روی آوردن جوانان به این کار، نبود شغل است و از سوی دیگر اگر این فرد در یک ماه با حقوق کارمندی بخواهد زندگی کند با سوخت بری در چند شب، می‌تواند به این حقوق برسد.
او که تمایلی به آوردن نامش در گزارش نداشت ادامه داد: جوانانی را می‌شناسم که با بردن ۲ سرویس سوخت در شب به منطقه حیدرآباد ۳ میلیون تومان به جیب می‌زند و طبیعی است کسی که به این راه می‌رود و درآمدش از سوخت کشی است دیگر نمی‌تواند از این راه خارج شود، زیرا با کمترین زحمت به بیشترین درآمد می‌رسد، هر چند ممکن است در این راه جانش را از دست بدهد!
طمع جوانان یا نبود جرائم بازدارنده؟!
با وجود اقدامات پیشگیرانه و مقابله‌ای خوبی که در خراسان جنوبی در حال انجام است، اما با توجه به تفاوت قیمت سوخت در داخل با کشور‌های همسایه، همچنان اشتیاق خاصی برای قاچاق فرآورده‌های نفتی وجود دارد.
به دلیل نیاز شدید ۱۵ تا ۱۷ میلیون لیتری روزانه کشور افغانستان و حتی کشور‌های آسیای میانه، به دلیل تفاوت فاحش قیمت انواع فرآورده‌ها در مقایسه با ایران، این سرمایه ملی همچنان با شیوه‌ها و شگرد‌های متفاوت و حرفه‌ای از کشور قاچاق می‌شود.
هرچند در خراسان جنوبی قاچاق سازمان یافته سوخت وجود ندارد، اما اگر سوخت بری دستگیر شود تنها ۱۵ روز خودروی وی توقیف می‌شود و جریمه‌ها هم آنقدر بازدارنده نیست که فرد از انجام این کار بترسد؛ بنابراین لازم است جرائم بازدارنده تری اعمال شود تا شاید افراد کمتر پا در این مسیر خطرناک بگذارند.
شناسایی سرشاخه‌های قاچاق سوخت، بازدید مجاری عرضه و مصرف‌کنندگان عمده سوخت، شناسایی بارنامه‌های صوری و غیرواقعی ناوگان حمل و نقل عمومی، پایش تراکنش‌های سوخت‌گیری خودرو‌های دیزلی و شناسایی کارت‌های دارای تراکنش نامتعارف و توقیف این کارت‌های مهاجر و سرگردان از اقدامات پیشگیرانه و مقابله‌ای با قاچاق سوخت است که می‌تواند از هدر رفت سرمایه‌های ملی جلوگیری کند و طمع قاچاق را کاهش دهد.
گزارش از زهرا رضوانیان