به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از لرستان؛ در گذشته از تنور سفالی برای پخت نان سنتی استفاده می شده است.
این تنورهای سنتی، با وجود روی کار آمدن نانوایی های صنعتی هنوز هم در شهرها و روستاها، تنور سفالی مورد استفاده قرار می گیرد.
در گذشته نه چندان دور در شهرستان بروجرد چندین کارگاه تنور سازی فعال بوده و استادکاران تنورساز انواع تنور را تولید و در اختیار مشتریان منطقه قرار می دادند.
امروزه تنها در گوشه ای از بازار فخار های شهر بروجرد کارگاهی دایر است و به تولید تنورهای سفالی در اندازه های مختلف می پردازد.
آقای لعلی یکی از تنورسازان فعال در شهرستان بروجرد است که کار تنورسازی را از پدر خود آموخته است.
لعلی در مورد چگونگی شروع کار خود گفت: از بچگی این هنر را از پدرم آموختم و تا امروز ۳۵ سال است که به این حرفه مشغول هستم.
طرز ساخت تنور سفالی در بروجرد
برای ساخت تنور از خاک رس، موی بز، ماسه، نمک و آب استفاده می شود، در ابتدا با مخلوط خاک رس و آب، گل مورد استفاده را آماده می کنند. سپس گل ساخته شده را در پلاستیک می پیچند که هم رطوب آن باقی بماند و هم جا بیوفتد.
در مرحله بعد گل را با کمی موی بز که کاملا حلاجی شده باشد مخلوط می کنند و گل را ورز می دهند. این کار را چندین بار انجام می دهند در هر لایه گل مقداری موی بز مخلوط می کنند.
گل ورز داده شده با مقداری ماسه مخلوط و به قسمت های مساوی با وزن ۴۰ کیلو تقسیم می کنند و در گوشه کارگاه روی هم می چینند.
استفاده از ماسه به این دلیلی است که از چسبندگی گل در هنگام ورز دادن جلوگیری کند.
در مرحله بعد گل های ورز داده شده بر روی چوب مخصوص لوله می کنند و به صورت فیتیله در می آورند.
گل های فیتیله ای را به صورت دایره ای روی هم می چینند. وقتی ارتفاع تنور تا ۵۰ سانتی متر رسید دیگر توان تحمل لایه ی دیگر گل را ندارد، لذا استاد تنورساز کار را متوقف می کند و تنور را با کاردک گل نرم را روی کار مالیده و بدنه را لکه گیری و صف و صیقلی می کند.
در مرحله بعد ظرفی که تکه های چوب داخل آن است، مشتعل می کند و برای خشک کردن تنور سفالی داخل تنور قرار می دهند.
بعد از خشک شدن تنور در ارتفاع پایین ، در مرحله بعد دوباره قرار دادن فیتله های گل بر روی ادامه تنور را انجام می دهند.
پس اتمام کار بدنه، دریچه آتش در قسمت پایین تنور، توسط استاد تنورساز برش و آماده می گردد.
در پایان تنور را در بیرون کارگاه برای خشک شدن در برابر نور آفتاب قرار می دهند تا بعد از چند روز کاملا خشک شود.
وقتی تنور بعد از چند روز کاملا خشک شد، داخل تنور اصطلاحا سنگ می خورد، یعنی داخل تنور از بالا تا پایین کاملا سابیده و صاف می کنند تا در هنگام پخت، نان به بدنه تنور نچسبد.
آتش تنور تنورسازان بروجردی رو به خاموشی
امروزه نان به صورت صنعتی پخت می شود ، همین دلیل باعث شده که دیگر ساخت تنور سفالی رونقی نداشته باشد.
تنورساز دیگری در شهر بروجرد در مورد مشکلات کارشان گفت: از دیگر مشکلات این است که سازمان میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی این هنرمندان را زیر مجموعه خود قرار نمی دهند و در حال حاضر در صنف مصالح ساختمانی قرار دارند و چون مورد حمایت قرار نمی گیریم، هم اکنون فقط دو تنور ساز در بروجرد فعال است.
گزارش از سعیده دریکوند
انتهای پیام/ د