به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان؛ شبکه راشاتودی در مطلبی به بررسی علل شکست کودتا در ترکیه پرداخت و نوشت: کودتای کوتاه‌مدت در ترکیه نه‌تنها مردم جهان را بهت‌زده کرد بلکه تا حدودی ضعف و دودستگی را در ارتش ترکیه و قدرت رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه نشان داد. در جریان کودتای ترکیه، اردوغان به‌خوبی موفق به مدیریت کشور شد و از هر ابزاری برای شکست دادن کودتا استفاده کرد.

برخی کارشناسان در محافل سیاسی بر این باورند که کودتای نظامی ترکیه عملی از پیش برنامه‌ریزی‌شده است و به همین دلیل اردوغان موفق به کنترل شرایط به سود خود شد. با این حال، بررسی عواملی که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است می‌تواند به فهم تحولات ترکیه و علل شکست کودتا کمک کند.

1. اردوغان در اوج بحران با جت شخصی خود به استانبول بازگشت

رئیس‌جمهور ترکیه پس از شنیدن خبر احتمال سرنگونی دولت، سوار بر جت شخصی خود شد و سفری جسورانه را از جزایر مارماریس به استانبول آغاز کرد. این در حالی بود که دو جت حامل حامیان کودتاچیان، هواپیمای اردوغان را پشتیبانی می‌کردند و رئیس‌جمهور ترکیه بدون هیچ نگرانی در فرودگاه استانبول فرود آمد.

یک افسر سابق ارتش ترکیه روز گذشته به خبرگزاری رویترز گفت: حداقل دو جت (اف 16 اس) کودتاچیان هواپیمای اردوغان را در مسیر استانبول پشتیبانی کردند. رادارهای آن‌ها روی جت اردوغان قفل بود با این حال او بدون هیچ دغدغه‌ای در فرودگاه ترکیه به زمین نشست. در این شرایط می‌توان دریافت که یا کودتاچیان پشیمان شده‌اند یا مجبور به اطاعت از رئیس خود بوده‌اند.

2. جلوگیری از افشاگری ویکی لیکس

دولت ترکیه در شرایط بحرانی به خوبی موفق شد دسترسی به ایمیل سران کشور را مسدود کند. با این روش ویکی لیکس از افشاگری علل وقوع کودتا باز ماند. مقامات ویکی لیکس اعلام کردند مجموع داده‌های در دسترس آن‌ها شامل 294 هزار و 548 ایمیل دولتی است که تا 6 ژوئیه 2016 ارسال شده است و ایمیلی از زمان وقوع کودتا در دست نیست. بنابراین، بدون شک کودتای نافرجام در ترکیه با نظارت مقامات دولتی به اجرا درآمده و از پیش برنامه‌ریزی‌ شده است.

3. اعلام وضع اضطراری در ترکیه

پس از کودتای نافرجام ترکیه، پارلمان این کشور به درخواست دولت رسماً طرح اعلام وضعیت اضطراری 3 ماهه در این کشور را تصویب کرد. وی در پاسخ به انتقادات اعلام کرد پیامدهای این کودتای ناموفق می‌تواند آزادی مدنی را نقض کند. به نظر می‌رسد از این طریق دولت با فشار بر پارلمان درصدد اجرای قوانین جدید است.

4. رهبرِ مذهبیِ تبعیدی هرگونه دخالت در کودتای ترکیه را انکار می‌کند

دولت اردوغان، فتح‌الله گولن شخصیت برجسته ترکیه را که در تبعیدی خودخواسته در آمریکا زندگی می‌کند، عامل اصلی این کودتا عنوان کرد. جنبش گولن موسوم به Hizmet طرفداران زیادی در سراسر ترکیه دارد و بر بخشی از نهادهای دولتی، نیروهای امنیتی و حتی حزب حاکم عدالت و توسعه نفوذ دارد. با این حال، گولن هرگونه دخالت در کودتای نافرجام ترکیه را تکذیب کرده است.

5. رسانه‌های اجتماعی ضد کودتا در حمایت از اردوغان

درگذشته دولت اردوغان همواره در مورد آزادی رسانه‌های اجتماعی شکایت داشته است و آن را ابزار خطر نامیده است. این در حالی است که رئیس‌جمهور ترکیه با ارسال پیامکی به مردم ترکیه آن‌ها را تشویق کرد برای حمایت از دولت به خیابان‌ها بیایند.

6. نجات بدون حمایت ناتو

در حال حاضر، 50 تا 90 کلاهک هسته‌ای آمریکا در پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه نگهداری می‌شود. اپوزیسیون شورشی باید در وهله اول کنترل این پایگاه را به دست می‌گرفت. این در حالی بود که به ادعای مقامات دولتی تنها چند جت از این پایگاه برخاسته است و کودتاچیان توجهی به این پایگاه مهم نشان نداده‌اند. از سوی دیگر، در صورتی که پایگاه اینجرلیک با خطری مواجه می‌شد ناتو به دلیل حساست امر مستقیماً دخالت می‌کرد.

7. آمریکا عامل اصلی کودتای نافرجام معرفی شد

دولت ترکیه به طور غیرمستقیم، آمریکا را عامل وقوع کودتا و ناآرامی در این کشور معرفی کرده است و به مشارکت فتح‌الله گولن با آمریکا در کودتا اذعان کرده است. پس از کودتای شکست‌خورده، شکاف عمیقی بین روابط ترکیه و آمریکا ایجاد شده است که این امر روند همکاری دو کشور در جنگ‌های داخلی سوریه را با مشکل مواجه می‌سازد.

8. آیا ترکیه از عضویت ناتو انصراف می‌دهد؟

کودتای نافرجام یک علامت سؤال بزرگ را در رابطه ترکیه و ناتو ایجاد کرده است. ترکیه در حال حاضر قوی‌ترین ارتش بزرگ پیمان آتلانتیک شمالی –ناتو— است. کودتا فرصت مناسبی است تا ترکیه دوستان خود را از فرصت‌طلبان تمیز دهد. از سال 1952 ترکیه عضو وفادار این پیمان بوده است با این حال به نظر می‌رسد در این شرایط باید منتظر خروج ترکیه از ناتو تا ماه‌های آینده بود.

9. دیدار اردوغان و پوتین در ماه آینده میلادی

صفحه شطرنج سیاست مسکو-آنکارا در حال دگرگونی است. پس از سرنگونی هواپیمای سوخوی روسیه به دست نیروی‌های ترکیه روابط دو کشور رو به تیرگی گرایید. با این وجود، عذرخواهی رسمی از پوتین فصل تازه در روابط دو کشور ایجاد کرده است.

10. دستگیری سریع مخالفان 

دستگیری حامیان گولن و حامیان کودتا در جریان است. با این حال، بسیاری از ناظران این پرسش را مطرح کرده‌اند که چگونه این افراد در کمترین زمان شناسایی و بازداشت شده‌اند؟

انتهای پیام/