به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران با شروع خانه تکانی اولین قدم‌ها برای برگزاری جشن نوروز برداشته می‌شود. این خانه تکانی‌ها به این معنی است که مردم معتقدند اگر غبار سال گذشته را از خانه‌های خود پاک نکنند و سال نو فرا رسد اندوه و غم سال گذشته به سال نو هم منتقل می‌شود. برای همین لوازم و اسباب کهنه و شکسته را دور می‌ریزند و با ایجاد تغییر در شکل چیدمان اسباب منزل به آن نمایی تازه می‌دهند.  
 
روزهای آخر سال است که سرو کله‌های فیروزها با صورت‌های سیاه و لباس‌های قرمزشان پیدا می‌شود.  
 
حاجی فیروزهایی که امروز در خیایان‌ها می‌بینید باقی مانده معروفترین سرگرمی‌های سنتی و مردمی پیشینیان است.  
 
برخی از پژوهشگران حاجی فیروز را نمایش بازگشت مردگان در پایان زمستان و خوش آمدگویی به زنده شدن طبیعت می‌دانند.  
 
پیشینیان عقیده داشتند که ارواح مقدس در اطراف خانه‌ها به پرواز در می‌آیند تا بدانند که چه کسانی برای آن‌ها غذا و قربانی آماده کرده است.  
 
گفته می‌شود این خیرات باعث برکت و روزی برای اهل خانه در آن سال می‌شود.  
 
این رسم در دوره ساسانی و اسلامی هم وجود داشته غلامان سیاه ملبس به لباس‌های رنگارنگ که با دف دایره ترانه‌های نوروزی را می‌خواندند آن را اجرا می‌کردند امروزه هم با همین سبک در خیابان‌ها ظاهر می‌شوند.  
 
حاجی فیروز اسطوره‌ای نماینده جهان مردگان است در برابر جهان زندگان و جهانی که هستی در آن جای دارد.  
 
چهره‌اش سیاه است چون از دنیای مردگان می آید و لباس سرخش نشان بهار است. شادمانی و آوازخوانی او هم به معنای رویش و برکت است درک نادرست از ریشه‌های این آیین باعث شده امروز این رسم توسط برخی افراد به شکل گدایی معنا شود و رسمی که می‌توانست برای مردم شادی و مسرت به همراه بیاورد تنها تبدیل به ابزاری برای لودگی و گدایی شود.  
 
از قدیم رسم است که در نوروز گروهی‌ ساز می‌نوازند و با آهنگ‌های شادمانه فرا رسیدن سال نو را شادباش می‌گویند.  
 
سازهای بادی چون سورنای کرنای بوق و نیز سازهای کوبه‌ای چون طبل و دهل ابزار موسیقی نوروز هستند. هنوز هم در کوچه‌های قدیمی شهرها طنین دلپذیر سازهای بادی و کوبه‌ای را می‌شنویم که با آهنگ ریتم خاصی نواخته می‌شود و فرا رسیدن نوروز را با شادمانی خبر می‌دهند.
 
نوروزخوانی از مراسم آخر سال است که نماد ورود بهار است برای این کار گروهی نوروز خوان در کوچه‌ها و خیابان‌ها به راه می‌افتند و اشعاری می‌خوانند که از معروفترین آنها می‌توان به دوازده امام و عروسی گوله اشاره کرد.
 
غول یا کلاس آغا هم آیین دیگری است که نماینده بازی‌های شادی آور نوروز است در این مراسم نبردی نمایش گونه بین سرما و گرما سبزی و سیاهی  یا نیکی و بدی که ریشه‌های اسطوره‌ای دارند در می‌گیرد و یکی بر دیگری پیروز می‌شود.  
 
کوساگلین در آذربایجان شخصیتی مانند حاجی فیروز است که لباس‌های عجیب می‌پوشد چوب پا دست می‌گیرد. کلاه منگوله‌دار بر سر می‌گذارد و شاکردی دارد که با هم ترانه‌های شادی می‌خوانند.  
 
این آیین در بین مردم کشاورز و دامدار اجرا می‌شود بنابر اعتقادات مردم برای آن‌ها خیر و برکت می آورد.  
 
تکم جی‌ها بشارت دهنده آمدن نوروز هستند واژه تکم در زبان ترکی به معنای بز است تکم عروسک چوبی است با شکل بز با پایه‌های رنگی، زنگوله، سکه و آینه زینت می‌یابد. تکمچی با خواندن اشعاری در حالی که کودکان با او همنوا می‌شوند فرا رسیدن بهار را به مردم نوید می‌دهد و مردم نیز در برابر این شادمانی به او هدیه‌ای می‌دهند.  
 
یکی از سنت‌های دیرین و پسندیده آخر سال دیدار از خانواده‌های عزیز از دست رفته است که در بسیاری از شهرهای ایران به آن اهمیت می‌دهند و حتما قبل از فرا رسیدن سال نو با تهیه هدیه و دادن سر سلامتی به نزد خانواده عزادار می‌روند.  
 
عصر آخرین جمعه سال هم بر آرامگاه‌های خانوادگی خویش گرد می آیند و مراسم آخرین جمعه سال را در کنار درگذشتگان انجام می‌دهند.  
 
هدیه دادن یکی از رسم‌های کهن و دیرینه ایرانیان است گفته می‌شود که هدایای نقدی از زمان نوروز پایه‌گذاری شده است.  
 
و زمانی هم سکه هدیه می‌دادند و کم کم به این کاهش توان اقتصادی محصولات کشاورزی جای سکه‌ها طلا را گرفت.  
 
امروزه کوچکترها برای دست بوسی به محضر بزرگترها رفته و اغلب هدایای را که بزرگ خانواده در میان قرآن نهاده دریافت می‌کنند. در میان ایرانیان عیدی دادن فقط به افراد خانواده و فامیل خلاصه نمی‌شود و از نظر آنان عیدی دادن به سرایدار رفتگر محله و نامه رسان و طبقه کم درآمد جامعه دارای تبرک و خوش یمن است.  
 
هدیه دادن از ویژگی‌های بارز نوروز است و هیچ گاه از مراسم نوروز حذف نمی‌شود حتی اگر شکل آن به شکل کارت پستالهای امروزی دربیاید باز هم در بین مردم به خصوص کودکان جایگاه ویژه‌ای دارد.  
 
بازی‌ها از آیین‌های شاد جشن نوروز هستند که بیشتر به صورت بومی و محلی برگزار می‌شود هر چند که بسیاری از این بازیها به فراموشی سپرده شده است و بازیهای رایانه‌ای و اینترنتی جای آن‌ها را گرفته است.  
 
اما هنوز هم مردم نقاط زیادی مایل هستند که نوروز را با همان سبک قدیم و همراه با بازیهای قومی و محلی جشن بگیرند.  
 
تخم مرغ بازی یکی از بازیهای مشترک نوروزی است که در اکثر شهرهای ایران برگزار می‌شود این بازی‌ها از بازی‌های قدیمی و سنتی ویژه پسران و مردان جوان در ایام نوروز است این بازی نوعی بازی برد و باخت است که با وزن نوک تخم مرغ‌های پخته با هم انجام می‌شود و هر کسی که تخم مرغش می‌شکند آن را به طرف برنده می‌دهند.  
 
آداب و رسوم مختلفی که قبل از عید برگزار می‌شود همگی به این خاطر است که مردم در نوروز برای همه افراد جامعه شادی طلب می‌کنند رسومی مانند دیدار از خانواده‌های عزادار تا رفتن سر مزار درگذشتگان عید نوروزی و نوروزخوان همه برای این است که سال نو حتما با شادی و نشاط همراه باشد بنابراین به جا است که با هم به رسم پسندیده نیاکانمان با پاک کردن غبار کینه‌ها و غم و اندوه به استقبال بهار برویم و هم در احیای رسوم کم رنگ شده و حفظ آن‌ها بکوشیم.  
انتهای پیام /