به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران بيرجند روستاي کريمو از روستاهاي قديمي و تاريخي خراسان جنوبي است. بافت قديمي و بناي امام‌زاده سلطان کريم شاه از قدمت و پيشينه کهن روستا حکايت دارند. مردم روستاي کريمو به زبان فارسي با گويش خراساني سخن مي‌گويند. آنان، مسلمان و شيعه مذهب‌اند.
براساس نتايج سرشماري سال 1375، روستاي کريمو در حدود 967 نفر جمعيت داشت که در سال 1385، به 1645 نفر افزايش يافته است.
فعاليت‌هاي عمدة مردم اين روستا، زراعت، دامداري و باغداري است. گروهي از مردم روستا، در امور خدمات و توليد صنايع دستي اشتغال دارند. چشمه سارهاي فراوان، آب و هواي مساعد و اراضي مستعد، موجبات رونق باغداري و دامداري در روستا را فراهم آورده است.
از مهم‌ترين محصولات زراعي روستا مي‌توان به گندم، جو، زعفران، چغندر، يونجه و تره‌بار اشاره کرد. گوشت قرمز و انواع لبنيات مانند کشک و ماست در روستا توليد مي‌شود. باغداري از فعاليت‌هاي مهم مردم روستاي کريمو است. گردو، بادام، آلو، زردآلو، سيب و توت از مهم‌ترين محصولات سردرختي اين روستاست. قالي‌بافي، از ديگر منابع درآمدي مردم روستاست.
روستاي کريمو در کوهپايه استقرار يافته و بافت مسکوني متمرکز و متراکمي دارد. خانه‌هاي روستا اغلب در يک طبقه با سقف‌هاي مسطح و با در و پنجره‌هاي کوچک ساخته شده‌اند. کوچه‌هاي روستا اغلب پيچ‌درپيچ است.
مسير رودخانه کال، بافت مسکوني روستا را به دو بخش تقسيم کرده است. مصالح بکار رفته در خانه‌هاي قديمي روستا مشتمل بر مصالح خشت، گل، سنگ و چوب است. در بافت جديد، خانه‌هاي مستحکم و مقاومي با استفاده از مصالح آهن، آجر، سيمان و مانند آن احداث شده است
پيرامون چشمه علوي، که از تفرجگاه‌هاي طبيعي است از زيباترين ييلاقات کريمو به شمار مي‌آيد.
از ديگر جاذبه‌هاي طبيعي اين روستا مي‌توان به مزرعه اسپيد کوه، چشمه دراز، اکبر آباد، چشمه مسکي، دره کلگي، تک تودک و سيدک اشاره کرد.
ييلاقات مسير جادة کريمو - سرايان نيز بسيار قابل توجه‌اند که عمده‌ترين آن‌ها عبارتند از: دره حسن آباد، رودهن، کلاته زرد، خال سفيد، کلاته رجب، هورمچ سفلا و عليا، آمين و بوسي.
در مسير ناي، که دره‌اي زيبا است و رشته قنات‌هاي متعددي دارد، چشم‌اندازهاي بسيار زيبايي وجود دارد. در حال حاضر، طرح‌هاي آبخيزداري و مهار سيلاب در دره ناي در دست اجراست.
بهره‌گيري از موسيقي و استفاده از سازهاي دوتار، سرنا و دهل در مراسم مختلف روستا مرسوم است. بيشترين نمود بهره‌گيري از موسيقي در اعياد و عزاداري‌هاي آييني - مذهبي نمود مي‌يابد. در مراسم شبيه‌خواني نيز از سازهايي مانند سنج، دهل و ... استفاده مي‌شود. رقص‌هاي خراساني چوب بازي و نبرد عشاق، از زيباترين آئين‌هاي گروهي مردم کريمو به شمار مي‌روند. از بازي‌هاي رايج در ميان مردم روستاي کريمو مي‌توان به هفت سنگ، گردو بازي و تيله بازي اشاره کرد.
مردم روستاي کريمو بندرت از پوشاک محلي استفاده مي‌کنند، ولي برخي از مردان و زنان کهن‌سال و ميان‌سال روستا همچنان به سنت ديرين، لباس‌هاي محلي را مي‌پوشند.
مهم‌ترين صنايع دستي روستاي کريمو شامل بافت زيلو، گليم، قاليچه و به ويژه قالي است. قالي و قاليچه‌هاي کريمو عمدتاً با طرح و نقشه‌هاي خراساني بافته مي‌شوند و آميزه‌اي از طبيعت و حيات وحش را به نمايش مي‌گذارند. صنايع دستي روستاي کريمو عمدتاً در بازارهاي فردوس، طبس، بيرجند و قائنات به فروش مي‌رسند. زعفران، الو، گردو و برخي گياهان دارويي از جمله سوغات روستايي کريمو مي‌باشند.
از غذاهاي رايج و خوش‌طعم اين روستا مي‌توان به آبگوشت محلي، کوکوسبزي، انواع آش‌ها به ويژه آش کشک و اشکنه اشاره کرد.
روستاي کريمو از طريق شهرهاي سرايان و فردوس، با راهي مناسب و آسفالت قابل دسترسي است./س