باشگاه خبرنگاران جوان _  حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح زاده امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگاران اظهار داشت: بحث زکات فطره از جمله پر‌سئوال‌ترین سوالات شرعی در اواخر ماه رمضان است. اینکه مردم به این یک واجب دینی مقید هستند نیز جالب توجه و مایه خرسندی است.

وی افزود: در روز عید سعید فطر یک عمل واجب و یک عمل مستحب وجود دارد. بر این اساس نماز عید فطر مستحب و زکات فطره نیز واجب است.

زکات فطره بر چه کسانی واجب است؟

موسس و رئیس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی بیان کرد: پرداختن زکات فطره بر کسانی که در شب عید فطر مکلف هستند و فقیر و نان خور دیگران نیز نیستند واجب است. در این زمینه تفاوتی بین مرد و زن و روزه دار و غیر روزه دار وجود ندارد.

مقدار زکات فطره چقدر است؟

وی اظهارکرد: مقدار زکات فطره طبق روایات و فتوای مراجع که بر اساس این روایات به دست آمده، یک صاع است که به اندازه سه کیلوگرم است. البته برخی از مراجع نیز با استفاده از روش‌های دقیق اندازه گیری امروزی، اندازه یک صاع را کمی بیشتر از سه کیلو می‌دانند.

فلاح زاده بیان کرد: جنس زکات فطره نیز شامل قوت غالب محیطی است که مردم در آن زندگی می‌کنند. گاهی اوقات ممکن است قوت غالب نان، برنج یا خرما و... باشد. از این جهت پرداخت نان اشکالی ندارد و آنچه مبدل به نان می‌شود از جمله گندم و آرد و برنج و خرما اشکالی ندارد.

وی اظهار کرد: اکثر مردم از قیمت زکات فطره سوال می‌کنند. در خصوص زکات فطره می‌توان قیمت را به جای کالا بپردازند یا یک مورد از نیاز‌های فقرا را بپردازند. در اینجا سوال می‌شود که این سه کیلو باید کدام یک از این مواد غذایی باشد؟ پاسخ آن است که این کالای مصرفی و مواد غذایی باید قوت غالب مردم آن منطقه باشد که امروزه معمولا از بین گندم یا برنج است.

وی عنوان کرد: در خصوص مصرف نیز باید گفت که مصرف زکات فطره همان مصارف زکات انفال است ولی مهم این است که این زکات به فقرای همان محل پرداخته شود.

قیمت زکات فطره

موسس و رئیس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی یادآور شد: سال جاری برای اینکه مردم وظیفه خود را بدانند، برنامه‌ای با همکاری مرکز موضوع شناسی احکام فقهی، ستاد زکات کشور و کمیته امداد امام خمینی در کل مراکز کشور صورت گرفت و جدولی تهیه شد که قیمت‌های مواد غذایی اصلی را در همه استان‌های کشور از آذربایجان شرقی تا یزد و... را در در سه بخش حداقلی و متوسط و حداکثری در خود جای داده است. تهیه شده است.

وی افزود: مسئله مهم این است که ماده غذایی فطریه قوت غالب محل باشد. از این روی از روی نمونه از روی جدول نیز که جلسه‌ای با حضور نمایندگان مراجع عظام تقلید (بخش استفنتا) در مرکز موضوع شناسی و با جمع کارشناسی‌های استانی تهیه شده است نرخ بند‌های دقیقی صورت گرفته است.

فلاح‌زاده یادآورشد: برخی عنوان می‌کنند که در شهر ما برنج یا گندم ارزان‌تر از آن چیزی است که در تهران و یا قم عنوان می‌شود. به همین دلیل این جدول با محوریت مرکز استان، این قیمت‌ها را به صورت دقیق مشخص کرده است.

وی گفت: مثلا در استان آذربایجان شرقی با تحقیقی که صورت گرفته و مبنای آن نیز قیمت بازار است قیمت گندم حداقل ۲۰ و حداکثر ۲۸ هزار تومان و میانگین آن ۲۴ هزار تومان است که در این جدول نیز مشخص شده است. برنج ایرانی نیز ۱۰۶۵۶۳ تومان و حداکثر ۱۳۶۵۶۳ تومان و متوسط آن است ۱۲۱۵۳۵ تومان است. برنج خارجی نیز حداقل ۶۰۲۵۰ تومان و حداکثر ۸۴۳۸۰ تومان و میانگین ۷۲۳۱۰ تومان است.

‌فلاح زاده افزود: در یزد نیز میانگین ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان است و میانگین برنج ایرانی ۱۲۱۸۳۸ تومان است. میانگین برنج خارجی نیز ۷۷۱۷۴ تومان است. این جدول در سایت مرکز موضوع شناسی احکام فقهی وسایت دفاتر مراجع و کمیته امداد درج شده است.

موسس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی یادآور شد: هر فردی زکات فطره خود و کسانی که نان خور او هستند را برای هر فرد سه کیلو باید پرداخت کند. یعنی یک خانواده ۵ نفره باید ۱۵ کیلو قیمت میانگین بین گندم و برنج انتخاب کرده و بپردازند.

زمان پرداخت زکات فطره

وی یادآور شد: زمان پرداخت زکات فطره از شب عید فطر تا ظهر روز عید فطر است. حتی بیان شده است که اگر کسی توان پرداختن ندارد و دسترسی ندارد باید هزینه آن را کنار بگذارد و سپس بپردازد. امروزه دفاتر مراجع عظام و کمیته امداد متکلف این حوزه هستند و فقرایی را می‌شناسند و این مبالغ را در اختیار آنها می‌گذارند. ستاد زکات کشور نیز مبالغ را جمع آوری می‌کنند که با موازین شرعی این هزینه‌ها را به مصارف خود می‌رسانند.

‌فلاح‌زاده با ذکر این که حتی الامکان پیش از نماز زکات فطره باید پرداخت شود گفت: قیمت‌ها با همکاری دفاتر مراجع عظام، حوزه و دفاتر ائمه جمعه قیمت‌ها احصا شد و قیمت‌ها در استان به دست می‌آید و احتیاط آن است که خوراک عمومی را انتخاب کنیم

کفاره

وی افزود: کسانی که کفاره بر آنها واجب شده است قیمت‌هایی که اعلام شده را باید به عنوان مبلغ پرداخت کفاره ر نظر بگیرند. در زکات اگر می‌گوییم زکات فطره سه کیلو برنج است و برنج ۱۱۰ هزار تومان است وی باید ۳۳۰ هزار تومان بپردازد. ولی کفاره سه چهارم کیلو است که ۷۵۰ گرم است یعنی اگر قیمت گندم ۲۴ هزار تومان اعلام شده باشد ۱۸ هزار تومان باید بپردازد یا کمتر از حدقل از مکان نباشد. البته اگر بیشتر هم بپردازد مانعی نیست.

موسس و رئیس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی گفت: اگر کفاره عذری باشد و کفاره تاخیر قضا باشد یا فرد بیمار باشد برای هرروز ۷۵۰ گرم باید به شکل ماده غذایی مثل گندم و برنج و ماکارونی بدهد. البته اگر این فرد نمی‌توانست این مواد غذایی را به فقرا بدهد می‌تواند آن را به کمیته امداد یا ستاد زکات و دفاتر مراجع بدهد آنها نیز آن را به طعام مبدل می‌کنند و به فقرا می‌دهند.

فلاح زاده یادآور شد: حال اگر کسی به عمد روزه خواری کرده باشد قطعا عصیان الهی مرتکب شده و باید ضمن توبه جریمه آن را که برای هر روز ۶۰ برابر یک کفاره غیر عمدی است را بپردازد.