باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهسا حنیفه - دیروز (۱۰ مارس)، دمشق شاهد امضای توافقی بود که می‌تواند سرنوشت سوریه را تغییر دهد. ابومحمد الجولانی، سرکرده گروه تروریستی تحریرالشام با مظلوم عبدی، فرمانده «نیرو‌های دموکراتیک سوریه» (قسد)، به تفاهم رسید تا شبه‌نظامیان کُرد را زیر چتر ارتش رسمی دولت موقت سوریه بیاورد.

سایه آنکارا بر شمال: ترکیه پشت پرده

این توافق که در نگاه اول گامی به سوی یکپارچگی نظامی است، در بطن خود پرسش‌هایی بزرگ به همراه دارد. الجولانی از زمان سقوط بشار اسد موضعش را روشن کرده بود: شبه‌نظامیان کُرد یا باید سلاح را زمین بگذارند یا ادغام شوند. حالا، با این دست‌فشردن، به نظر می‌رسد خواسته‌اش محقق شده است.

اما آیا این تصمیم از دمشق آمده یا جای دیگری؟ ترکیه که سال‌هاست قسد را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند، ردپای پررنگی در این توافق دارد. ابراهیم کالن، رئیس سازمان اطلاعات ترکیه، و هاکان فیدان، وزیر خارجه، سیاست ادغام را به الجولانی دیکته کرده‌اند تا دست کُرد‌ها را از مناطق نفت‌خیز شمال شرق کوتاه کنند. این توافق، در واقع، نفوذ ترکیه را در سوریه پسااسد تثبیت می‌کند و مظلوم عبدی، که زمانی با حمایت آمریکا قدرتی منطقه‌ای بود، زیر فشار‌های چندجانبه چاره‌ای جز پذیرش نداشت. برای کُردها، این می‌تواند پایان رویای خودمختاری باشد؛ رویایی که حالا زیر چکمه‌های راهبردی آنکارا له شده است. اما در حالی که ترکیه در شمال مهره‌هایش را می‌چیند، جنوب سوریه میدان بازی دیگری شده است.

تانک‌های مرکاوا در کمین فرات: اسرائیل و رویای کریدور داوود

در سوی دیگر این میدان، رژیم صهیونیستی با بهره‌گیری از خلأ قدرت در سوریه، شمشیر خود را از رو بسته و با تانک‌های مرکاوا به سوی جنوب این کشور یورش برده است. استان‌های درعا و قنیطره، که زمانی سنگر مقاومت در برابر اشغالگری اسرائیل بودند، اکنون زیر چکمه‌های صهیونیست‌ها به لرزه درآمده‌اند. هدف تل‌آویو، اما فراتر از اشغال چند منطقه مرزی است؛ «کریدور داوود»، طرحی بلندپروازانه و شوم، در پس این لشکرکشی نهفته است. این کریدور، که از درعا و سویداء آغاز شده و با گذر از حمص و دیرالزور به رودخانه فرات می‌رسد، قرار است شاهراهی باشد برای تسلط رژیم صهیونیستی بر منابع آبی و نفتی سوریه و اتصال استراتژیک به عراق و کردستان.

«بوآز بیسموت»، رئیس کمیته امنیت ملی کنست اسرائیل، با صراحت از این نقشه سخن گفته و اعلام کرده است که سوریه باید همچون اردن، کشوری خلع‌سلاح‌شده و مطیع در برابر تل‌آویو باشد. این اظهارات، که بوی طمع و سلطه‌گری از آن به مشام می‌رسد، نشان‌دهنده عزم رژیم صهیونیستی برای تبدیل سوریه به حیاط خلوت خود است. در این میان، پیشروی به سوی سویداء، منطقه دروزی‌نشین، نیز بخشی از پازل اسرائیل است که با تکیه بر تفرقه‌افکنی و بهره‌گیری از ضعف‌های داخلی سوریه، به دنبال تثبیت حضور خود در این منطقه راهبردی است.

شطرنج خاورمیانه: مردم در میانه بازی قدرت

این تحولات، صفحه‌ای از شطرنج پیچیده خاورمیانه است که ترکیه، اسرائیل و سایه کم‌رنگ آمریکا در آن مهره می‌چینند. الجولانی و عبدی، هرچند در ظاهر بازیگران اصلی‌اند، اما دست‌های پنهان آنکارا و تل‌آویو مسیر را تعیین می‌کنند. این اتفاقات نه‌فقط وحدت سوریه، بلکه کل منطقه را تهدید می‌کند. رژیم اسرائیل با کریدور داوود شریان‌های حیاتی خاورمیانه را هدف گرفته و ترکیه با نفوذ در شمال، هژمونی خود را تحمیل می‌کند. مردم سوریه اما، قربانیان اصلی‌اند؛ سرگردان میان وعده‌های وحدت و واقعیت‌های تجزیه. خاورمیانه در آستانه تحولی بزرگ است؛ تحولی که می‌تواند به ثبات برسد یا تله‌ای باشد برای فروپاشی بیشتر.