باشگاه خبرنگاران جوان - همزمان با ماه مبارک رمضان و در واپسین روزهای سال ۱۴۰۳ گلدسته ۴۰ ساله صحن جمهوری اسلامی، توسط سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی طی یک عملیات سخت و پیچیده منتقل شد.

خلیل‌الله کاظمی، رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی در این رابطه اظهار کرد: علیرغم تلاش‌های صورت گرفته در بحث توسعه حرم مطهر طی سال‌های گذشته، از یک میلیون متر مربع وسعت حرم مطهر، تنها حدود ۴.۲ آن فضاهای زیارتی مسقف است که این مقدار در زمان‌های پیک حضور زائر و نامساعد بودن شرایط جوی، شرایط را برای پذیرایی از زائر سخت و نامطلوب می‌کرد.

رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی افزود: بر همین اساس و حسب دستور تولیت آستان قدس رضوی، مقرر شد تا به فضاهای سرپوشیده حرم مطهر افزوده شود. از همین‌رو پروژه طرح توسعه‌ای زیر سطحی بست شیخ بهایی و در کنار آن ایجاد رواق امیرالمومنین (ع) در صحن جمهوری در دستور کار قرار گرفت.

رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی ادامه داد: پس از جلسه‌های مکرر بنا شد جابه‌جایی این گلدسته‌ها بدون اینکه تخریبی در آن صورت بگیرد به محل جدید خود در ایوان شمالی صحن جمهوری منتقل شود.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه گلدسته در حدود دهه ۶۰ احداث شده و از مقاومت لازم برخوردار بود و تمام آزمایشات انتقال آن نیز مثبت بود، بنابراین تصمیم بر آن شد با ایجاد سکو توسط ریل راه آهن یا تراورس این سازه به محل جدید منتقل شود.

کاظمی گفت: نکته دیگری که مطرح بود، آسیب ندیدن و مهار گلدسته به ویژه قسمت ماذنه بالای گلدسته و سوار کردن آن روی شاسی مربوطه و بعد نیز جدا کردن آن از فونداسیون قبلی و انتقال آن بود.

رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی گفت: چون حجم زیادی از قسمت بالای مناره گلدسته طلاکاری شده، این نگرانی ایجاد می‌شد تا در این نقل و انتقال آسیبی به سازه وارد نشود. در این فرایند با شاسی که برای این گلدسته در نظر گرفتیم، نزدیک به ۵۱۰ تن تناژ نیاز بود که بایست در کف صحن جمهوری منتقل می‌شد.

وی خاطر نشان کرد: خوشبختانه این عملیات از روز پنجشنبه ۹ اسفند اجرایی شد و در مرحله نخست قرار شد که وزن گلدسته از روی پایه‌ها برداشته شود. بنابراین هشت جک ۸۰ تنی در اطراف گلدسته مستقر شد که نزدیک ۴ سانت و نیم به صورت عمودی گلدسته را پایین آوردیم و روی شاسی قرار دادیم.

کاظمی تصریح کرد: بعد از آن فونداسیون‌های اصلی گلدسته برش زده و آماده انتقال شد و از ساعت ۸:۳۰ صبح روز شنبه ۱۱ فروردین کار جابه‌جایی آغاز شد و تا ساعت ۲۱ کار به اتمام رسید و در هر ساعت ۶ متر گلدسته جابجا و مسیری نزدیک به ۶۵ متر طی شد تا گلدسته به نقطه مد نظر منتقل خود برسد.

گفتنی است؛ صحن جمهوری اسلامی دارای دو گلدسته است که فاصله قبلی این دو گلدسته ۱۲۰ متر بود که در فضای جدید و با ایجاد رواق امیرالمومنین (ع) و استفاده زائران از حریم بام این رواق، این فاصله به حدود ۵۰ متر رسید.

وی با بیان اینکه با ایجاد این دو پروژه نزدیک ۳۶ درصد به فضاهای مسقف حرم مطهر افزوده می‌شود، تصریح کرد: در پروژه رواق امیرالمومنین (ع) برای حفظ ابنیه و ساختار یکسان آن، تا جایی که امکان داشت تلاش کردیم از مصالح موجود استفاده حداکثری را داشته باشیم.

کاظمی ادامه داد: به همین منظور با جمع‌آوری سنگ‌های کف و حوض وسط صحن جمهوری تمامی آنها در ورودی میدان قبله حدفاصل باب جواد (ع) و باب رضا (ع) به‌کار گرفته شد و حتی کتیبه‌هایی که در صحن جمهوری قدیم جمع‌آوری شده بود پس از شماره گذاری در خود رواق مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

پیچیدگی‌های جابجایی گلدسته صحن جمهوری

رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی در ادامه با اشاره به بحث جابجایی گلدسته صحن جمهوری و پیچیدگی‌های این نقل و انتقالات خاطر نشان کرد: در قسمت زیرین صحن جمهوری، بهشت ثامن (ع) قرار دارد و از آنجایی که بنا بود در بالای رواق امیرالمومنین (ع) زیارت بام را اجرایی کنیم، تقویت ستون‌های مربوط به سقف ضروری بود.

وی ادامه داد: برای این امر مجبور شدیم حد فاصل بین قبور صحن جمهوری ستون‌هایی را ایجاد کنیم؛ اما به هیچ عنوان ایجاد و نصب این ستون‌ها خللی به این سنگ قبرها وارد نکرد.

کاظمی اضافه کرد: موضوع مهم دیگری که در بحث احداث صحن رواق امیرالمومنین (ع) مطرح بود، جابه‌جایی گلدسته‌ای به وزن ۳۵ متر و وزنی حدود ۲۱۰ تن بود. از آنجایی که سقف بهشت ثامن (ع) در زیر این گلدسته قرار داشت و بستر مناسبی هم برای استقرار گلدسته نداشت و همچنین ورود جرثقیل سنگین نیز به داخل حرم مطهر ممکن نبود به ناچار مجبور بودیم از روش دیگری برای جابه‌جایی گلدسته استفاده کنیم.

منبع: آستان قدس رضوی