تورج دهقانی مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس امروز (یکشنبه، پنجم اسفند) در سومین همایش پتروتک با بیان اینکه پیشرفت‌های علمی و فناورانه با سرعتی شتابان در حال رخ دادن هستند و ما نباید از این قافله عقب بمانیم، اظهار کرد: باید متناسب با نیاز امروز کشورمان از ظرفیت‌های عظیم خود بهره‌برداری کنیم. با وجود زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های موجود، اقتصاد ما هنوز به‌اندازه‌ای که باید رشد نکرده و این نشان‌دهنده مشکلات ساختاری است.

وی که با محوریت «روایت فناورانه از طرح ملی خط لوله انتقال نفت خام گوره - جاسک» سخن می‌گفت به طرح ۲ میلیارد دلاری این خط لوله برای انتقال نفت خام ایران به ظرفیت یک میلیون بشکه اشاره و تصریح کرد: با وجود مشکلات ناشی از تحریم‌ها و نبود امکان اجرای قرارداد‌های خارجی، توانستیم با همکاری‌های داخلی و تأمین اقلام اصلی، به‌خصوص لوله‌ها، پروژه را به پیش ببریم. در اوایل سال ۹۸، برای نخستین بار در کشور، ذوب‌ریزی سرویس ترش انجام شد و این سرآغاز یک جهش فناورانه بود.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس ادامه داد: برای اجرای این طرح، ابتدا باید تأمین اقلام اصلی به‌خصوص لوله را انجام می‌دادیم، اما شرکت‌های خارجی آن را ندادند. در مقابل ما کارکنان را مستقر کردیم و به‌اصطلاح حلقه‌های مختلف این زنجیره، یعنی فولاد مبارکه اصفهان را به مجموعه صنعت نفت متصل کردیم. این طرح ۲ میلیارد دلاری توانست رکورد اجرای یک پروژه در مدت‌زمان کمتر از انتظار را به‌دست آورد و نشان‌دهنده توانایی‌های صنعت نفت ایران است. این دستاورد‌ها باید به‌عنوان معیار و الگوی ارزیابی در نظر گرفته شوند تا بتوانیم از قابلیت‌های فناوری بهره‌برداری بیشتری داشته باشیم.

دهقانی با اشاره به اینکه این پروژه شامل هزار کیلومتر خط لوله ۴۲ اینچ سرویس ترش، پنج ایستگاه پمپاژ ۲۵ مگاواتی، تأسیسات بارگیری، تجهیزات نزدیک ۳۰۰ کیلومتر خط انتقال برق و ۱۱ پست برق ۴۰ کیلومتری بوده و نشانه‌ای از حجم بالای کاری است که در این طرح انجام شده است، افزود: پروژه‌های عظیمی مانند این می‌توانند به توسعه فناوری و رشد اقتصادی کشور کمک کنند.

وی با بیان اینکه این پروژه توانست نشان دهد چگونه یک طرح مستقیم می‌تواند در توسعه فناوری و به تبع آن در رشد اقتصادی و سهم جی‌دی‌پی تأثیر بگذارد، گفت: متأسفانه نتوانستیم این دستاورد را به‌عنوان یک موفقیت بزرگ جا بیندازیم و این نشان می‌دهد معیارمشخصی برای ارزیابی‌ها نداریم.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با اشاره به اینکه زحمات بسیاری از سوی همکاران صنعت نفت برای خط لوله انتقال نفت خام گوره - جاسک کشیده شد و این طرح ۲ میلیارد دلاری توانست رکورد اجرای یک پروژه بزرگ را کمتر از مدت‌زمان مورد انتظار به‌دست آورد، بیان کرد: دستاورد‌های این پروژه به‌عنوان معیار و الگوی ارزیابی در نظر گرفته شوند تا بتوان از قابلیت‌های فناوری بهره‌برداری بیشتری داشت.

دهقانی افزود: در این پروژه بیش از ۵۰ کالای ساخت اول بار از سوی همکاران ما در صنعت نفت تولید شد. این دستاورد بزرگ نشان‌دهنده توانمندی‌های صنعت نفت ایران است و باید به‌عنوان یک معیار برای ارزیابی پروژه‌های آینده مورد استفاده قرار گیرد.

وی با بیان اینکه عملیات اجرایی یک طرح بزرگ نفتی که از اواسط سال ۹۸ آغاز شد، در تیرماه ۱۴۰۰ به مرحله تحویل نفت در سواحل رسید، تصریح کرد: در فاز نخست این پروژه، ۳۵۰ هزار بشکه ظرفیت ایجاد و خطوط لوله و برق مورد نیاز احداث شد. این پروژه که در کمتر از دو سال با ۹۰ درصد پیشرفت اجرایی شد، رکوردی در سرعت اجرای پروژه‌های نفتی به ثبت رساند.

صادرات نفت بدون نیاز به تنگه هرمز

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، ویژگی برجسته این طرح را استفاده از تولیدات داخلی دانست و با بیان اینکه بیش از ۹۵ درصد تجهیزات و کالا‌های مورد نیاز این طرح از داخل کشور تأمین شد، گفت: این پروژه نه‌تنها از توان داخلی بهره گرفت، بلکه زمینه توسعه و ارتباط بیشتر ظرفیت‌های داخلی را نیز فراهم کرد.

دهقانی یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های این طرح را ایجاد ظرفیت صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت بدون نیاز به عبور از تنگه هرمز دانست و افزود: با وجود این، معرفی و تمرکز کافی بر این پروژه انجام نشده است، در حالی که طبق چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، ایران باید رتبه نخست منطقه را در صنعت نفت کسب می‌کرد، تاکنون این هدف محقق نشده است.

وی ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد برای رسیدن به این هدف، رشد سالانه اقتصادی به میزان مشخصی باید تعریف و دنبال می‌شد. در صورتی که ایران برای توسعه اقتصادی خود یک هدف‌گذاری مشخص انجام می‌داد و به جای اولویت‌بندی‌های کلی، روی افزایش درآمد سالانه تمرکز می‌کرد، امروز اقتصاد کشور باید بیش از ۱.۵ تریلیون دلار ارزش داشت. اقتصاد‌های بزرگ دنیا از طریق ترکیب صحیح منابع، فناوری، سرمایه و مدیریت به رشد پایدار دست می‌یابند. با این حال در ایران بسیاری از این منابع تحت کنترل دولت قرار گرفته و همین مسئله موانعی در مسیر توسعه ایجاد کرده است.

نیاز بالای صنعت نفت به سرمایه‌گذاری

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس یکی از مشکلات اساسی، روند پیچیده تصمیم‌گیری و نبود انعطاف‌پذیری در سیاست‌گذاری‌ها دانست و افزود: در برخی موارد، فرآیند‌های نظارتی (رگولاتوری) مانع از اتخاذ تصمیم‌های کلیدی در زمان مناسب شده و فرصت‌های مهمی از دست رفته است. کارشناسان صنعت نفت معتقدند حتی در شرایط سخت اقتصادی نیز می‌توان با تمرکز بر توانمندی‌های داخلی، موانع را برطرف کرد و رشد اقتصادی را سرعت بخشید.

دهقانی با بیان اینکه امکان تأمین نیاز‌های صنعت نفت از داخل کشور وجود دارد، تصریح کرد: صنعت نفت ایران با ۱۲۳ سال قدمت، یکی از بزرگ‌ترین صنایع نفتی جهان محسوب می‌شود و ویژگی کلیدی آن، نیاز بالا به سرمایه‌گذاری است. بر اساس برآوردها، این صنعت باید سالانه ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار سرمایه جذب کند تا بتواند به بهره‌وری مطلوب برسد. در چنین شرایطی، وابستگی صنعت نفت به فولاد و نبود امکان تولید برخی تجهیزات کلیدی در داخل کشور، چالش‌های اساسی ایجاد کرده است، اما این پروژه نشان داد با برنامه‌ریزی مناسب و تمرکز بر تولید داخلی، می‌توان بسیاری از این موانع را برطرف کرد. در نهایت تلاش‌های کارشناسان و مهندسان ایرانی سبب شد صنعت فولاد کشور توانایی تولید برخی تجهیزات مورد نیاز نفت را به دست آورد.

منبع: وزارت نفت