در دهه گذشته، جنوب شرق آسیا (SEA) شاهد افزایش قابل توجهی در هزینه‌های دفاعی بوده است که ناشی از تشدید رقابت بین ایالات متحده (آمریکا) و چین در منطقه اقیانوس هند-آرام است. کشورهای جنوب شرق آسیا از جمله اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام میلیاردها دلار برای نوسازی توان نظامی خود، از جمله خرید تانک‌ها، ناوها، هواپیماها و موشک‌های نسل بعدی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. از سال 2013 تا 2022، این کشورها به طور جمعی مبلغ 60.9 میلیارد دلار برای خرید تسلیحات و تحقیق و توسعه دفاعی تخصیص داده‌اند که رقابت استراتژیک ایالات متحده و چین نقش اصلی را در این افزایش هزینه‌های نظامی ایفا کرده است.

رقابت بین ایالات متحده و چین در سال‌های اخیر شدت یافته است، به طوری که چین در حال چالش کشیدن سلطه ایالات متحده در حوزه‌های اقتصادی و نظامی است. در پاسخ به این تهدید، ایالات متحده استراتژی اقیانوس هند-آرام خود را معرفی کرده و بر مقابله با ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) متمرکز شده است. کشورهای جنوب شرق آسیا که در میان این دو ابرقدرت قرار گرفته‌اند، با چالش‌هایی در راستای حفظ سیاست‌های خارجی و نظامی مستقل روبه‌رو هستند که بسیاری از آنها به سیاست «تعادل استراتژیک» روی آورده‌اند. از آنجا که هیچ ابرقدرتی امنیت آنها را تضمین نمی‌کند، کشورهای جنوب شرق آسیا به خرید تجهیزات نظامی مدرن روی آورده‌اند تا آمادگی خود را در برابر درگیری‌های احتمالی افزایش دهند و از منافع خود در منطقه محافظت کنند.

در سال‌های اخیر، خرید تسلیحات در کشورهای جنوب شرق آسیا بسیار تقویت شده است. فیلیپین، برای مثال، در حال ارتقاء ارتش خود با موشک‌های بالستیک تایفون آمریکایی و جنگنده‌های پیشرفته است. اندونزی نیز توانایی‌های دریایی خود را با خرید دو زیردریایی اسکورپنه از فرانسه و چندین ناو جنگی دیگر تقویت کرده است. ویتنام که نگران اقدامات «توسعه‌طلبانه» چین در دریای چین جنوبی است، ارتش خود را با جنگنده‌های مدرن و زیردریایی‌ها به روز کرده است، در حالی که مالزی نیز موشک‌های جدید سطح به سطح و جنگنده‌های جدیدی را به تجهیزات نظامی خود افزوده است. این خریدها به طور مستقیم به تحولات امنیتی در حال تغییر در منطقه پاسخ می‌دهند.

افزایش هزینه‌های نظامی در کشورهای جنوب شرق آسیا منجر به افزایش قابل توجهی در بودجه دفاعی شده است. داده‌های اخیر نشان می‌دهند که هزینه‌های نظامی در این منطقه از سال 2013 تا 2023 به 47.8 میلیارد دلار رسیده است که این افزایش 1.3 برابر هزینه‌های نظامی این کشورها را در این مدت نشان می‌دهد. با این حال، کارشناسان در مورد برچسب زدن به این افزایش هزینه‌ها به عنوان «مسابقه تسلیحاتی» احتیاط می‌کنند. اگرچه هزینه‌های نظامی افزایش یافته است، تحلیل‌گران این روند را به عنوان یک رقابت مستقیم میان کشورهای جنوب شرق آسیا نمی‌بینند. بلکه این هزینه‌ها عمدتاً ناشی از نیاز به بازدارندگی و دفاع در برابر تهدیدات خارجی، به ویژه رقابت ایالات متحده و چین است. این وضعیت متفاوت از یک مسابقه تسلیحاتی کلاسیک است که در آن کشورها در تلاشند تا یکدیگر را در قدرت نظامی پیشی بگیرند.

در نهایت، گرچه انباشت تسلیحات در جنوب شرق آسیا ممکن است به عنوان یک مسابقه تسلیحاتی در نظر گرفته نشود، اما نشان‌دهنده تغییر در اولویت‌های امنیتی این منطقه است. با ادامه رقابت ایالات متحده و چین در زمینه‌های ژئوپولیتیکی منطقه، کشورهای جنوب شرق آسیا در حال سازگار شدن با نوسازی نیروهای نظامی خود هستند تا از حاکمیت خود محافظت کنند و در برابر فشارهای خارجی ثبات را حفظ کنند. افزایش حضور قدرت‌های جهانی در منطقه ممکن است به پایان امنیت نسبتاً صلح‌آمیزی که کشورهای جنوب شرق آسیا در دو دهه گذشته تجربه کرده‌اند، منجر شود.

منبع:‌ مدرن دیپلماسی