باشگاه خبرنگاران‌جوان؛ محبوبه‌کباری - ناترازی انرژی به یکی از چالش‌های جدی کشور در سال‌های اخیر تبدیل شده است. افزایش تقاضا در فصول سرد سال و استفاده از بخاری‌های فرسوده و کم‌بازده، فشار زیادی بر شبکه گاز کشور وارد کرده و ناترازی در تأمین گاز را تشدید کرده است. بخاری‌های قدیمی نه‌تنها بازدهی انرژی پایینی دارند، بلکه ایمنی آن‌ها نیز قابل‌اطمینان نیست و می‌توانند خطراتی را برای خانوارها به همراه داشته باشند. 

جایگزینی تجهیزات قدیمی با سیستم‌های گرمایشی مدرن و کم‌مصرف، راهکاری مؤثر برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش ناترازی در بخش گاز است. این اقدام می‌تواند هزینه‌های انرژی خانوارها را کاهش داده و در کنار آن، به بهبود ایمنی و افزایش رفاه عمومی منجر شود. در این میان، نقش دولت و سیاست‌های تشویقی برای حمایت از اقشار کم‌درآمد و ترغیب مردم به استفاده از تجهیزات جدید، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

حرکت به سمت تجهیزات کم‌مصرف و فناوری‌های نوین، گامی مهم برای حل بحران ناترازی انرژی و تأمین امنیت انرژی کشور است. در همین راستا، طرحی ملی برای جایگزینی بخاری‌های فرسوده با بخاری‌های راندمان بالا در حال بررسی است. طبق آمار، بیش از ۲۱ میلیون بخاری فرسوده در کشور وجود دارد که سهم قابل‌توجهی در هدررفت انرژی و تشدید ناترازی گاز دارند. در فاز نخست این طرح، طی پنج سال، بیش از ۴ میلیون بخاری فرسوده با مدل‌های کم‌مصرف و بازده بالا جایگزین خواهند شد. پیش‌بینی می‌شود این اقدام منجر به صرفه‌جویی سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز شود که معادل ۱۰۰ میلیون مترمکعب در روز است. این صرفه‌جویی می‌تواند سالانه ۳ میلیارد دلار برای کشور آورده اقتصادی داشته باشد. علاوه بر این، صنایع پتروشیمی و فولادی نیز در تأمین مالی این طرح مشارکت خواهند داشت تا از کمبود گاز و تعطیلی‌های فصلی صنایع در زمستان جلوگیری شود.

احمد آریایی‌نژاد، نماینده مردم همدان  با اشاره به نقش مهم تجهیزات گرمایشی در ناترازی انرژی کشور، بر لزوم جایگزینی بخاری‌های فرسوده و استفاده از فناوری‌های روز تأکید کرد و گفت: یکی از عوامل اصلی ناترازی انرژی در کشور، استفاده گسترده از بخاری‌های قدیمی و کم‌بازده است که مصرف گاز بالایی دارند و از نظر ایمنی نیز قابل‌اطمینان نیستند. جایگزینی این تجهیزات با بخاری‌های مدرن و کم‌مصرف می‌تواند مصرف گاز را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده و ناترازی انرژی را بهبود بخشد.

وی با تأکید بر ضرورت مشارکت صنایع بزرگ در این فرایند افزود: در شرایطی که صنایع بزرگ نظیر فولاد، پتروشیمی و واحدهای تولیدی کوچک و بزرگ، در فصل زمستان به دلیل ناترازی انرژی ناچار به تعطیلی یا کاهش تولید هستند، این صنایع می‌توانند در سرمایه‌گذاری برای تعویض بخاری‌های فرسوده مشارکت کنند. این اقدام نه‌تنها به تداوم فعالیت این صنایع در طول سال کمک می‌کند، بلکه در بلندمدت منافع اقتصادی برای آن‌ها به همراه خواهد داشت.

نماینده مجلس با اشاره به مشکلات اقتصادی خانواده‌های کم‌درآمد در تأمین تجهیزات گرمایشی مدرن، تصریح کرد: باید برنامه‌های حمایتی جامعی برای اقشار آسیب‌پذیر تدوین شود. دولت می‌تواند از طریق اعطای وام‌های کم‌بهره یا کمک‌های بلاعوض، این خانواده‌ها را در تعویض بخاری‌های فرسوده و استفاده از تجهیزات کم‌مصرف و ایمن‌تر یاری کند. در صورت اجرای این طرح، مصرف انرژی بهینه‌تر شده و امنیت بیشتری در منازل مسکونی برقرار خواهد شد. 

وی در ادامه به تجربه شخصی خود در استفاده از سیستم‌های گرمایش کف اشاره کرد و گفت: سال‌هاست که منزل شخصی من از گرمایش از کف استفاده می‌کند. این سیستم در مقایسه با بخاری‌های سنتی مصرف انرژی بسیار کمتری دارد و از نظر ایمنی و بازدهی گرمایی نیز برتری دارد. اگر این نوع سیستم‌ها به‌درستی در منازل اجرا شوند، می‌توانند جایگزین مناسبی برای بخاری‌های گازی قدیمی باشند.

آریایی‌نژاد در بخش دیگری از سخنان خود، نقش تشویقی دولت و مشوق‌های مالی برای ترغیب مردم به تعویض تجهیزات قدیمی را مهم دانست و اظهار داشت: تجربه نشان داده است که سیاست‌های تشویقی نظیر تخفیف در هزینه‌های گاز یا اعطای یارانه برای خرید تجهیزات مدرن، می‌تواند مشارکت مردم را در این طرح‌ها افزایش دهد. اگر این سیاست‌ها با برنامه‌ریزی دقیق و نیازسنجی مناسب همراه شود، در کوتاه‌مدت بسیاری از تجهیزات فرسوده جایگزین خواهند شد.

وی در پایان بر لزوم نگاه جامع و آینده‌نگر به مسئله انرژی کشور تأکید کرد و گفت: حل مشکل ناترازی انرژی تنها با یک راهکار مقطعی امکان‌پذیر نیست. ما باید در کنار توسعه فناوری‌های نوین و تجهیزات کم‌مصرف، فرهنگ مصرف بهینه انرژی را نیز در جامعه نهادینه کنیم. این اقدام نه‌تنها به کاهش هزینه‌های خانوارها و صنایع منجر می‌شود، بلکه در بلندمدت امنیت انرژی کشور را تضمین خواهد کرد. به طور خلاصه؛ تعویض بخاری‌های فرسوده با تجهیزات مدرن و کم‌مصرف می‌تواند علاوه بر کاهش ناترازی انرژی، منجر به بهینه‌سازی مصرف گاز، افزایش ایمنی منازل و کاهش هزینه‌های خانوار شود.