حجت‌السلام و المسلمین علیرضا پناهیان، استاد حوزه و دانشگاه درباره نقش تفکر پیرامون تاریخ اسلام گفت: ما علاوه بر قرآن نیاز به مطالعه و تفکر درباره تاریخ اسلام داریم. امام زین‌العابدین (ع) می‌فرماید: ما اهل بیت، تاریخ و جنگ‌های پیغمبر (ص) را مثل سوره‌های قرآن به فرزندانمان آموزش می‌دهیم. ما باید بفهمیم پیامبر (ص) با چه کسی جنگید و با چه کسی نجنگید والّا مثل برخی گروه‌های انحرافی می‌شویم که می‌گویند، چون پیغمبر برخی را کشته ما هم می‌کشیم.

بعضی‌ها قائل هستند «اولیاء خدا وظایفی داشتند و ما نمی‌دانیم آنها چرا این کار‌ها را کردند، ما نمیتوانیم بفهمیم!». این رویکرد صحیح نیست. رویکرد دیگر هم سوء‌استفاده از تاریخ است، که در اثر جهل مردم پیش می‌آید. مثلاً هر جای تاریخ که به نفع‌شان باشد، استفاده می‌کنند و بخش‌های دیگر را نمی‌گویند. مثلاً صلح امام حسن (ع) را می‌گیرند، ولی سراغ امام حسین (ع) نمی‌روند. رویکرد صحیح این است که بگوییم: می‌شود از تاریخ برداشت کرد و تاریخ راه را به ما نشان می‌دهد. دلیل قرآنی‌مان آیه «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»؛ پس پیامبر (ص) الگوی ماست.

مطالعات دینی از نظر معنوی واقعاً حال آدم را خوب می‌کند و نیاز‌های روحی ما را برآورده می‌کند. مثلاً وقتی شما تاریخ پیغمبر اکرم (ص) را می‌خوانید، یک حسی نسبت به پیغمبر اکرم (ص) پیدا می‌کنید. در دنیا چه کسی زنده‌تر از پیامبر اکرم (ص) است؟ او به تو نگاه می‌کند. با او ارتباط برقرار می‌کنی.

زندگی پیامبر را باید میلیمتری مطالعه کرد

آیت‌الله خامنه‌ای می‌فرمایند: صرف اینکه بنشینیم بگوییم آیه‌ای نازل شد و جبرئیلی آمد و پیغمبر مبعوث شد و خوشحال بشویم که کی ایمان آورد و کی ایمان نیاورد، مسئله‌ای را حل نمی‌کند. مسئله این است که ما باید از این حادثه (مبعث) - که مادر همه‌ی حوادث دوران حیات مبارک پیغمبر است - درس بگیریم. همه‌ی این بیست و سه سال درس است. من یک وقت به بعضی دوستان گفتم باید زندگی پیغمبر را میلیمتری مطالعه کرد. هر لحظه‌ی این زندگی یک حادثه است؛ یک درس است؛ یک جلوه‌ی عظیم انسانی است.

امروز مبعثت ماست

ایشان ادامه می‌دهند: جوان‌های ما بروند تاریخ زندگی پیغمبر را از منابع محکم و مستند بخوانند و ببینند چه اتفاقی افتاده است. با تاریخ پیغمبر آشنا شویم؛ بدانیم که آن روز بعثت نبی مکرم بود، امروز بعثت امت اسلامی است. امروز امت اسلامی باید احساس بعثت بکند؛ خود را مبعوث بداند؛ آگاهانه و با بصیرت حرکت و اقدام کند. (بیانات در روز مبعث؛ ۱۳۸۷/۰۵/۹)