مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، برگزار شد و از امروز او به‌طور رسمی به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا فعالیت خود را آغاز کرده است. با توجه به تغییرات اساسی در رهبری کاخ سفید، بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان سیاسی در حال بررسی سیاست‌ها و برنامه‌هایی هستند که ترامپ برای دوره جدید ریاست‌جمهوری خود در نظر دارد. یکی از موضوعات مورد توجه، نحوه برخورد او با مسائل بین‌المللی و استراتژی‌های خارجی است، به‌ویژه در زمینه تحریم‌ها و روابط آمریکا با قدرت‌های جهانی نظیر روسیه، ایران و ونزوئلا. در این راستا، مشاوران ترامپ در حال تدوین برنامه‌ای گسترده برای اعمال تحریم‌های مختلف هستند تا به گفته خودشان به حل و فصل بحران‌های بین‌المللی کمک کنند. گزارش زیر تحلیلی است از اتاق فکر ریگزون که به بررسی برنامه‌های مشاوران ترامپ در زمینه تحریم‌ها و سیاست‌های خارجی در دوران ریاست‌جمهوری او می‌پردازد.

مشاوران رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در حال تدوین استراتژی تحریم‌های گسترده‌ای هستند که هدف آن تسهیل توافق دیپلماتیک بین روسیه و اوکراین در ماه‌های آینده است، در حالی که فشار بر ایران و ونزوئلا نیز باید افزایش یابد، به گفته افرادی که با جزئیات این مسأله آشنا هستند.

دولت بایدن در حالی از کاخ سفید خارج شد که روز جمعه تحریم‌های بی‌سابقه‌ای را علیه تجارت نفتی روسیه اعمال کرد که از سوی هیچ قدرت غربی تاکنون انجام نشده بود. این اقدام پرسشی جدی را ایجاد کرده است مبنی بر اینکه ترامپ چگونه به این اقدامات نگاه خواهد کرد، به ویژه با توجه به تعهد او به پایان سریع جنگ در اوکراین.

تیم ترامپ دو رویکرد اصلی را برای بررسی در دست دارد. یکی از این رویکردها، در صورتی که دولت جدید بر این باور باشد که یک راه‌حل برای جنگ اوکراین در دسترس است، شامل تدابیر حسن‌نیت برای حمایت از تولیدکنندگان نفت روسی است که می‌تواند به توافق صلح کمک کند. به گفته این افراد، که خواستند نامشان فاش نشود چرا که این بحث‌ها خصوصی است، گزینه دوم بر تحریم‌ها تأکید دارد و فشار‌ها را بیشتر می‌کند تا اهرم‌های فشار را تقویت نماید.

رویکردی که ترامپ در نهایت انتخاب کند، تأثیر زیادی بر بازار جهانی نفت خواهد داشت. قیمت‌های آتی نفت برنت از زمان اعلام اقدامات بایدن تا حدود ۵ دلار افزایش یافته‌اند. برخی تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که اگر این روند ادامه یابد، می‌تواند هزینه سوخت را در سراسر جهان بالا ببرد.

برنامه‌های تیم ترامپ در مراحل ابتدایی قرار دارند و در نهایت به خود رئیس‌جمهور منتخب بستگی دارند. هفته گذشته ترامپ اعلام کرد که ملاقات با رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، در حال تنظیم است، که این مسئله احتمال مذاکرات کوتاه مدت برای پایان دادن به جنگ را مطرح می‌کند.

بحث‌های استراتژیک شامل برخی از نامزد‌های کابینه ترامپ و همچنین مقامات سابق تحریم‌ها در دولت اول او هستند. چندین اندیشکده با گرایشات محافظه‌کار نیز در حال مشاوره دادن به این تیم هستند. تیم انتقالی هنوز انتخاب‌های ترامپ برای برخی از نقش‌های کلیدی مربوط به دیپلماسی اقتصادی را اعلام نکرده است. یکی از سوالات باقی‌مانده این است که آیا براد اسمیت و آندریا گاکی، دو مقام وزارت خزانه‌داری آمریکا، در نقش‌های ارشد باقی خواهند ماند یا خیر.

مشاوران ترامپ در نهایت با همان سوالاتی که دولت بایدن با آن مواجه است رو‌به‌رو خواهند شد: چگونه می‌توان از اختلالات عمده در عرضه و قیمت‌ها در بازار نفت جلوگیری کرد، در حالی که واشنگتن تحریم‌های گسترده‌ای علیه سه تولیدکننده بزرگ نفت در جهان اعمال کرده است؟ چالش دیگر این است که چگونه می‌توان تعادل مناسبی بین استفاده از ابزار‌های جنگ اقتصادی و تمایل به حفظ وضعیت دلار به‌عنوان ارز ذخیره جهانی برقرار کرد.

تحریم‌های ثانویه

اولین شاخصی که نشان می‌دهد تیم ترامپ چگونه به تحریم‌های روسیه پرداخته است، در اواسط ماه مارس مشخص خواهد شد، زمانی که مجوز کلی برای پایان خرید محصولات انرژی روسیه که تا آن زمان اجرایی بوده است، به پایان می‌رسد. اگر وزارت خزانه‌داری این معافیت را لغو کند، فشار بر کرملین بیشتر خواهد شد.

روز چهارشنبه، مقامات اقداماتی را معرفی کردند که باعث می‌شود ترامپ نتواند برخی از تحریم‌ها را به‌طور یک‌جانبه لغو کند. آنها چندین نهاد را دوباره به فهرست تحریم‌ها اضافه کردند و از رئیس‌جمهور خواستند که در صورت تصمیم به لغو محدودیت‌ها، به کنگره اطلاع دهد، که در صورت اعتراض اعضای کنگره، می‌تواند رأی عدم تایید را به‌دنبال داشته باشد. برای تیم ترامپ، یک رویکرد تهاجمی‌تر در سیاست روسیه می‌تواند شامل اجرای بیشتر تحریم‌های ثانویه بر تجارت نفت باشد، به‌ویژه جریمه کشتی‌های اروپایی و خریداران آسیایی، از جمله نهاد‌های بزرگ در چین و هند. یک رویکرد دیگر می‌تواند فشار بیشتر بر تانکر‌هایی باشد که نفت روسیه را از طریق تنگه‌های حیاتی دانمارک و ترکیه حمل می‌کنند.

یک سناریوی با فشار کمتر ممکن است شامل صدور مجوز‌های کلی و افزایش سقف قیمت به بالاتر از ۶۰ دلار در هر بشکه باشد، که این اقدام می‌تواند باعث شود نفت روسیه همچنان به بازار برسد. در جلسه انتخاب وزیر خارجه که روز چهارشنبه برگزار شد، مارکو روبیو تحریم‌ها را به‌عنوان یک ابزار کلیدی برای فشار بر طرف‌های مختلف و ایجاد راه‌حل صلح‌آمیز معرفی کرد.

ایران و ونزوئلا

در نقاط دیگر، تیم ترامپ همچنین در حال ارزیابی گزینه‌های سیاستی برای ایران و ونزوئلا است. میان مشاوران اصلی ترامپ اجماع عمومی وجود دارد مبنی بر این‌که باید به استراتژی "فشار حداکثری" علیه تهران بازگشت، استراتژی‌ای که با بسته تحریم‌های بزرگی که عمدتاً صنعت نفت ایران را هدف قرار می‌دهد، آغاز خواهد شد و ممکن است از فوریه اجرایی شود. در طول دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، این رویکرد به‌شدت صادرات نفت ایران را کاهش داد، هرچند که از زمان ورود جو بایدن به کاخ سفید، صادرات نفت ایران افزایش یافته است.

اما تجربه تحریم‌ها در دوران ترامپ علیه ایران نشان داد که این سیاست‌ها نتوانستند به نتیجه دلخواه آمریکایی‌ها برسند. هدف اصلی این تحریم‌ها، متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران و فشار به تهران برای تغییر رفتار‌های منطقه‌ای و سیاسی بود. با این حال، این تحریم‌ها علاوه بر ایجاد آسیب‌های اقتصادی سنگین برای ایران، نتواستند مانع از پیشرفت برنامه هسته‌ای این کشور شوند و همچنین تهران به‌طور مؤثر به فعالیت‌های منطقه‌ای خود ادامه داد. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که استراتژی "فشار حداکثری" نتوانسته است به اهداف اصلی واشنگتن برسد و تنها به تشدید تنش‌ها و افزایش بی‌اعتمادی میان دو کشور منجر شده است.

وضعیت در ونزوئلا پیچیده‌تر است، جایی که نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور بلندمدت این کشور، پس از مراسم تحلیف مجدد خود به‌عنوان رئیس‌جمهور در مواجهه با شواهد گسترده‌ای از تقلب در انتخابات، در قدرت باقی مانده است، اما شرکت‌های نفتی آمریکایی نظیر شِورون نیز در این کشور حضور دارند.

مادورو موفق شد استراتژی "فشار حداکثری" دولت ترامپ را پشت سر بگذارد، حتی زمانی که این استراتژی صادرات نفت این کشور را محدود کرد و همچنین تلاش‌های مقامات بایدن برای تسهیل برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه را به شکست کشاند. مائوریسیو کلاور-کارونه، مشاور برجسته در دوره نخست ترامپ، به نقش خود در آمریکای لاتین بازخواهد گشت و تمایل به بازگرداندن رویکرد تهاجمی‌تری که او در سال ۲۰۱۹ هدایت کرد، وجود دارد، زمانی که ایالات متحده از به‌رسمیت‌شناسی مادورو به‌عنوان رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا خودداری کرد.