محمدتقی فیاض‌بخش، نویسنده کتاب «اسرار ماه رجب؛ ادب حضور» در این کتاب درباره دلیل نام‌گذاری ماه رجب نوشته است: رجب در لغت به معنای بزرگداشت امری است و ترجیب یعنی تعظیم. وجه تسمیه این ماه به رجب، آن بود که قبل از اسلام و در میان اعراب جاهلی نیز مورد تعظیم و احترام بوده و جنگ و خون‌ریزی را به احترام این ماه رها می‌کردند.

ضرورت رعایت حریم الهی در این ماه

در اسلام ماه رجب از جمله ماه‌های حرام شمرده شده است. مرحوم میرزا جواد آقا ذیل مراقبات ماه رجب می‌نویسد: «از دیگر مراقبت‌ها در این ماه این است که سالک معنی ماه حرام را بداند، تا مواظب تمام کار‌ها و حالت‌ها و حتی اموری که وارد قلبش می‌شود باشد».

مرحوم سید بن طاووس در ابتدای مراقبات ماه رجب می‌فرماید: ماه حرام از رسوم بر جای مانده از دوران قبل از اسلام است؛ آن هنگام که اعراب جاهلی به بهانه‌های واهی به جنگ و غارت یکدیگر می‌پرداختند. 

ایشان می‌فرماید: عرب جاهلی حرمت ماه رجب را حفظ می‌کرد، پس مومن نیز باید حرمت این ماه را نگه دارد و در این ماه با پروردگار به مخاصمه برنخیزد! 

جنگ با پروردگار یعنی شکستن عهد بندگی پروردگار و پیروی از هوای نفس و اطاعت از دشمن انسان و پروردگار؛ یعنی شیطان رجیم. بنابراین، دوستی با شیطان و عصیان الهی به معنای اعلان جنگ و دشمنی با پروردگار است. اینجاست که اولین و مهمترین دستور در این ماه، مراقبه بر گناهان است. در چنین فرهنگی حفظ حرمت این ماه به معنای اعلام صلح با پروردگار است.

رسول اکرم (ص) در حدیث قدسی می‌فرمایند: «هرکس که ولی از اولیای مرا خوار بدارد، با من اعلام جنگ کرده است». وهن در روایت شریفه به معنی توهین به یکی از مومنین یا اولیای الهی (ع) یا ناسزا گفتن به ایشان و یا بالاتر از همه، با او وارد جنگ شدن است. اما اگر با نگاهی جامع به این حدیث توجه شود، عصیان الهی به معنای بی‌اعتنایی به گوهر فطرت توحیدی انسان و اهانت به اوست. به این ترتیب، ارتکاب گناه به منزله اعلام جنگ با فطرت توحیدی خودمان است. با این توضیحات، می‌توان گفت کسی که فطرت توحیدی خود را با گناه خوار می‌کند، بهترین ولی خدا را تحقیر نموده و با خدای خود اعلام جنگ کرده است.