محمد سرگزی رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در برنامه صف اول شبکه خبر به بررسی اقدامات کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی و مشکلات مردم سیستان پرداخت.

نماینده مردم زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند در مجلس در ابتدای برنامه گفت: ۴۲ لایحه و طرح در کمیسیون پذیرفته شده و یکی از طرح‌ها درباره مهریه و جرایم غیرعمد است و اقدام دیگر این است که باید قوانین به سمتی برود که اطاله دادرسی کاهش یابد و آیین دادرسی کیفری اصلاح شود و امیدواریم به گونه‌ای آن را اصلاح کنیم طبق برنامه هفتم ۲۰ درصد اطاله دادرسی کاهش یابد.

سرگزی اظهار کرد: مورد بعدی اصلاح قانون مبارزه با موارد مخدر است. یکی از کار‌هایی که کمیسیون قضایی دنبال می‌کند پیگیری حقوق شهروندی و حقوق عامه است لذا روز دوشنبه را به این مسئله اختصاص دادیم و جلسات مرتبط با آن را با مسئولان مربوطه برگزار می‌کنیم و سعی می‌کینم راهی را برای حل موضوعات در نظر بگیریم هچنین بررسی افراد بی‌شناسنامه و بررسی رودخانه‌های مرزی و سدسازی بر رو روی رودخانه‌های مشترک در حال انجام است.

جایگزینی حبس خانگی برای زندانیان مهریه

رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس بیان کرد: برای بحث حبس در حوزه مهریه جلسات مختلفی داشتیم و پیشنهادات زیادی به کمیسیون ارائه شد. پیشنهاد شد در کنار حبس در کنار جرایم غیرعمد بحث مراقبت الکترونیک را درنظر بگیریم و به‌جای زندان در خانه و یا محل کار حضور داشته باشند تا از خطرات زندان بری باشند و از محل درآمد خود بتواند بدهی خود را پرداخت کند لذا این موضوعات در کمیسیون به طور مفصل رسیدگی می‌َشود.

سرگزی گفت: ما در برخی جرایم عمد پیش‌بینی کردیم در قانون بودجه ۱۴۰۰ اعتباراتی برای پابند الکترونیکی دیده شود مثل جرایم درجه ۵ تا ۸ یعنی جرایمی که مجازات تا ۵ سال حبس دارد البته برای محکومیت مالی از آن استفاده نمی‌کنیم، اما به‌دنبال این هستیم در محکومیت مالی از این شرایط استفاده کنیم.

نماینده مردم زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند در مجلس اضافه کرد: ما در بحث مهریه باید مراقبت‌های الکترونیکی را جایگزین حبس کنیم یعنی کسی به‌دلیل نداشتن اموال به حبس نرود و در خانه و محل کار خود حضور پیدا کند و بدهی مالی خود را بتواند بدهد که این بودجه از سال ۱۴۰۰ تاکنون تکرار شده است همچنین در همین اصلاحیه‌ای که می‌خواهیم انجام دهیم پیش‌بینی مالی آن را انجام خواهیم داد.

سامان‌دهی بازارچه‌های مرزی 

این نماینده مجلس بیان کرد: در راستای وظیفه نظارتی نمایندگی و حقوق شهروندی مردم جلسه‌ای را با مسئولان حوزه مرز در وزارت کشور، وزارت اقتصاد و مرزبانی به‌ویژه برای شرق کشور داشتیم البته یک جلسه هم برای مردم غرب کشور هم خواهیم داشت.

رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس بیان کرد: در دهه ۷۰ و ابتدای دهه ۸۰ به‌واسطه اینکه مبادلات مرزی در منطقه سیستان بسیار اتفاق می‌افتاد بخشی از معیشت مردم درخصوص مبادلات مرزی بود که تصمیمی اشتباهی گرفته شد و دیوار مرزی کشیده شد و مبادلات مرزی را صفر کرد.

سرگزی تاکید کرد: در سیستان مباحث امنیتی نداریم، اما در فضای ذهنی مردم این‌طور ایجاد شده که منطقه سیستان منطقه ناامنی است و دیوار مرزی برای تامین امنیت است، اما این‌طور نیست، چون در مولفه‌های امنیتی میزان جرایم ارتکابی در آن منطقه اصل است و مطالعات مرکز جرم‌شناسی قوه قضاییه و مرکز آمار قوه قضاییه اعلام کرده در بیست سال اخیر کمترین میزان جرم در سیستان است البته در جنوب استان سیستان و بلوچستان که جرم وجود دارد دیوار مرزی وجود ندارد.

نماینده مردم زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند در مجلس اظهار کرد: در دولت شهید رئیسی مصوبه‌ای برای بازارچه‌هایی که در مجاورت مرز افغانستان گذاشته شده گذاشته شد تا هر خانواده مرزنشین بتواند ماهانه ۴۰۰ دلار جنس وارد بازار کند که در اینجاد سود عوارض بازرگانی صفر شود که با اصلاحیه صورت گرفته در نوار شرقی ۷۰۰ هزار تومان عوارض گمرکی برای هر شخص بخشیده شود که این عدد ناچیز است و باید مبلغش افزایش یابد.

رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس اضافه کرد: نکته دوم اینکه برخی کالا‌های ما براساس رویه تجاری ورودش با کشور ممنوع است مثل تلویزیون، چون در کشور تولید می‌شود، اما در بازارچه‌های خرد گفتند ایرادی ندارد و گفتند یک کارگزار بیاید کالا را خارج کند و پول مردم را بدهد که پیشنهاد ما این بود که یک بازارچه محصور ایجاد کنیم، چون مرزبانی می‌گوید امکان حضور همه مردم در بازارچه مرزی نیست لذا کارگزاران به آنجا بیایند و مردم بیایند خرید کنند و از بازارچه خارج کند البته محدویتی در حوزه صادرات وجود ندارد و سقفی هم ندارد مگر کالا‌هایی که ممنوع اعلام شده است مثلا در یک بازه زمانی خروج گوشت از کشور به‌دلیل کمبود آن در کشور ممنوع است.

سرگزی گفت: با توجه به اینکه نیاز کشور در حوزه گوشت را نتوانستیم جبران کنیم لذا به‌دلیل ظرفیت در شمال استان سیستان و استان خراسان جنوبی می‌توانند دام وارد کنند و آن را ذبح کنند و به بقیه کشور بفرستند.

نماینده مردم زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند در مجلس تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب، سیستان را تنگه احد ایران نامیده‌اند که این تعبیر دو پیام داشت که پیام اول خطاب به مردم سیستان بود که در منطقه بمانید و پیام دوم برای مسئولان بود که زمینه توسعه سیستان را فراهم کنند که امکان ماندگاری مردم در منطقه ایجاد شود. 

رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس تاکید کرد: مردم سیستان علاوه بر محرومیت‌ها، باد‌های ۱۲۰ روزه سیستان را تحمل می‌کنند که آسمان سیاه می‌شود و در دمای بالای ۵۰ درجه مردم در آنجا زندگی می‌کنند. 

این نماینده مجلس بیان کرد: امروز باید بگویم، چون آب نیست بیش از ۶۰ درصد مردم سیستان اشتغال خود در حوزه کشاروزی، صیادی و دامداری را از دست داده‌اند و تحت پوشش کمیته امداد قرار گرفتند. مردمی که در گذشته شهرشان انبار غله بود و کارشان ماهیگیری بود، اما الان به این وضع افتادند.

بررسی حق‌آبه ایران از هیرمند

سرگزی گفت: ما یک جلسه نظارتی پیرامون رودخانه‌های مرزی داشتیم و مجموعه وزارت نیرو، وزارت خارجه، محیط زیست و وزارت کشاورزی را دعوت کردیم، اما خروجی برنامه این بود که هیچ برنامه مشخصی وجود ندارد که حق‌آبه هیرمند را محقق کند.

نماینده مردم زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند در مجلس اضافه کرد: وزارت نیرو، کمیساریا آب دارد و آن را پیگیری می‌کند. بنا بر ماده ۸ معاهده ۱۳۵۱ اگر برای اجرا جایی مشکل ایجاد شود و در تفسیر دو طرف دچار مشکل شوند گفته‌اند کمیساریایی برای آب بگذاریم که مشکل حل شود، اما اگر نشد در وزارت آب دو کشور و اگر نشود به ماده ۹ معاهده بروند.

رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با بیان اینکه برای دریافت حق‌آبه هیرمند نمی‌توانیم فقط به یکسری اتفاقات فنی اکتفا کنیم، اظهار کرد: نگاه افغانستان صرفا اجرای معاهده ۱۳۵۱ نبوده و می‌گویند ما آب داریم و ایران موضوع مهاجرت و انرژی ما را حل کند، اما در معاهده این موارد دیده نشده است البته در سال‌های گذشته بنا بر رسم برادری ایران میزبان اتباع افغانستان بوده است لذا انتظاری که امروز از سمت مردم سیستان وجود دارد این است همان‌طور که ما با این رسم با مردم افغانستان برخورد کردیم امروز حاکمان افغانستان به معاهده ملتزم باشند و حق‌آبه را رها کنند. 

سرگزی بیان کرد: در معاهده ۱۳۵۱ آمده بود که نمی‌شود بر بستر هیرمند تغییراتی ایجاد کرد که مانع رسیدن آب به ایران شود، اما بند کمال‌خان یک بند انحرافی است که اگر دریچه‌هایش باز شود در سال نرمال نمی‌تواند ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب به ایران بدهند.

نماینده مردم زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند در مجلس اضافه کرد: الان هامون کلا خشک شده است و چاه نیمه‌ها فقط ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب دارند و آب به گودزره که یک شوره‌زار در افغانستان رفته و میلیارد‌ها مترمکعب در آنجا آب وجود دارد و بند کمال‌خان آب را به سمت گودزره می‌برد.

این نماینده مجلس تصریح کرد: در سال گذشته هیات حاکمه افغانستان تمهیدات و تسهیلاتی را پیش‌بینی کرد که قریب به ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب وارد ایران شود و امسال اگر سال آبی خوبی باشد آب خوبی از این مسیر دریافت کنیم.

سرگزی گفت: با توجه به اینکه کشور افغانستان بالادست است و آب از افغانستان وارد ایران می‌شود و آب وارد سد‌های مشترک می‌شود ایران سعی کرده از این منابع در آب شرب و آب کشاورزی استفاده کند.

رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس بیان کرد: رئیس جمهور باید کارگروهی از دستگاه‌های متولی ایجاد کند و نظام مسائلی که پیرامون حق‌آبه‌ها وجود دارد را با یک برنامه مشخص برای هیرمند و رودخانه فراه ایجاد کند. پاکستان در حوزه آب یک سند مشخص و دقیق دارد و تاکید بر اجرای آن دارد و ما هم باید یک سندی که را که تکلیف برنامه هفتم است با مدیریت وزارت خارجه پیگیری کنیم تا ایجاد شود تا ناهماهنگی بین دستگاه‌های مختلف مرتفع و با یک مدیریت واحد پیگیری شود. 

نماینده مردم زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند در مجلس در پایان برنامه صف اول اظهار کرد: برنامه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس دوازهم این نیست که برویم قوانین جدید وضع کنیم، چون نگاه ما این است که مطالعات جامع انجام دهیم تا اصلاح آیین دادرسی انجام شود لذا نظام مسائل در کمیسیون احصا شده است و باید قوانین به‌روز‌رسانی شوند.