باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا و رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ هر دو ادعا می‌کنند که نقش کلیدی در توافق آتش‌بس بین اسرائیل و حماس در غزه داشته‌اند. این توافق پس از آن حاصل شد که کاخ سفید، استیو ویتکوف، نماینده پیشنهادی ترامپ در امور خاورمیانه را در مذاکراتی که ماه‌ها به طول انجامیده بود، وارد کرد.

ترامپ بلافاصله ادعا کرد که نیروی محرک اصلی این توافق بوده است. از سوی دیگر، بایدن تأکید کرد که این توافق بر اساس «چارچوب دقیق» طرحی که او در اواخر ماه مه ارائه کرده بود، به دست آمده است.

ترامپ در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «این توافق آتش‌بس تاریخی تنها به دلیل پیروزی تاریخی ما در نوامبر ممکن شد، زیرا به تمام جهان نشان داد که دولت من به دنبال صلح و مذاکره برای تضمین امنیت همه آمریکایی‌ها و متحدان ما خواهد بود. من بسیار خوشحالم که گروگان‌های آمریکایی و اسرائیلی به خانه بازمی‌گردند تا دوباره در کنار خانواده‌ها و عزیزانشان باشند.»

ترامپ افزود که «استیو ویتکوف، فرستاده پیشنهادی او به خاورمیانه، که در مذاکرات دوحه قطر شرکت کرده بود، به همکاری نزدیک با اسرائیل و متحدان ما ادامه خواهد داد».

بایدن از کاخ سفید گفت: «تلاش‌های دیپلماتیک من برای به نتیجه رساندن این توافق هرگزمتوقف نشد.» 

جو بایدن شامگاه چهارشنبه با حضور در جمع خبرنگاران ضمن اعلام آتش بس، این توافق را نتیجه تلاش‌های دولت خود عنوان کرد. او در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسید «کتاب‌های تاریخ به چه کسی درباره آتش بس اعتبار می‌دهند شما یا ترامپ؟ گفت: این یک شوخی است؟ اینطور نیست؟»

این رقابت‌ها در حالی رخ می‌دهد که هر دو بایدن و ترامپ مصمم هستند تا این توافق را به عنوان یک دستاورد مهم خاورمیانه‌ای برای میراث ریاست‌جمهوری خود ثبت کنند. دولت بایدن ماه‌ها برای میانجی‌گری صلح در مذاکراتی که بار‌ها به موفقیت نزدیک شده بود، تلاش کرد. ترامپ نیز هشدار داده بود که اگر توافقی تا زمان مراسم تحلیف او (در پنج روز آینده) حاصل نشود، «جهنم به پا خواهد شد.»

همچنین برخی رسانه‌های آمریکایی نزدیک به ترامپ گفته‌اند پیش از اعلام آتش بس توسط بایدن، دونالد ترامپ موضوع توافق میان اسرائیل و حماس و برقراری آتش بس را اعلام کرده بود. ترامپ حتی با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی خود نوشت: «من بدون حضور در کاخ سفید به این اندازه به موفقیت دست یافتم حالا تصور کنید وقتی به کاخ سفید برگردم چه اتفاقات شگفت انگیزی رخ خواهد داد.»

از سوی دیگر امتناع بایدن از اعمال محدودیت‌های معنادار بر ارسال سلاح به اسرائیل و رنج فراوان غیرنظامیان بی‌گناه فلسطینی و لبنانی در جنگ ۱۵ ماهه ممکن است با اظهاراتش درباره تلاش برای آتش بس مغایر باشد.

عمر رحمان، پژوهشگر در شورای خاورمیانه برای امور جهانی، در مصاحبه با الجزیره گفت که عنصر کلیدی در توافق آتش‌بس میان اسرائیل و حماس، فشار دولت تشکیل نشده دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، بر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بود.

رحمان گفت: «استیو ویتکوف، فرستاده ترامپ، به منطقه رفت و به نتانیاهو گفت: شما باید این توافق را به نتیجه برسانید.»

این تحلیلگر با اشاره به اینکه اسرائیل ید طولایی در نقض آتش بس‌ها دارد و دولت ترامپ برای اجرا و پیشبرد مراحل این توافق نیاز باید توجه مداوم داشته باشد، افزود: «اسرائیلی‌ها همانند گذشته سعی خواهند کرد در اجرای این توافق تعلل کنند یا از آن شانه خالی کنند یا آن را نقض کنند. این هدف نهایی نتانیاهو خواهد بود.»

رحمان همچنین از جو بایدن، رئیس جمهور فعلی آمریکا به دلیل ادعای «تلاش برای موفقیت در توافقی که مذاکرات آن طی ۹ ماه گذشته ادامه داشته»، انتقاد کرد.

او گفت: «این مقامات آمریکایی هستند که نقش بزرگی در اقدامات اسرائیل ایفا کرده‌اند و باید با میراث آن زندگی کنند.»

جاناتان پانیکوف، مدیر ابتکار امنیت خاورمیانه در شورای آتلانتیک، گفت که بایدن علیرغم شکست‌های مکرر به تلاش‌های خود برای پیشبرد مذاکرات ادامه داد. اما او افزود که تهدید‌های ترامپ به حماس و تلاش‌های او از طریق ویتکوف برای «متقاعد کردن» نتانیاهو نیز تا حدودی اثر گذار بود.

او گفت: «واقعیت طنزآمیز این است که در زمانی که حتی بر سر سیاست خارجی نیز اختلاف‌های حزبی افزایش یافته است، این توافق نشان می‌دهد که سیاست خارجی آمریکا زمانی که دوحزبی باشد، چقدر می‌تواند قدرتمندتر و تأثیرگذارتر باشد.»

بایدن در اظهارات خود در کاخ سفید گفت که دولت او برای این توافق مذاکره کرده است، اما تیم ترامپ به زودی مسئول اجرای آن خواهد بود. او گفت: «در چند روز گذشته، ما به عنوان یک تیم صحبت کرده‌ایم.» این اشاره‌ای به حضور ویتکوف در مذاکرات بود.

تیم ترامپ پاسخ داد که بایدن نتوانست توافق را به نتیجه برساند تا زمانی که ترامپ و ویتکوف وارد عمل شدند.

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه، گفت که دولت بایدن در حال ارائه یک نقشه راه دقیق به دولت ترامپ برای دستیابی به صلح پایدار است که از حمایت گسترده در منطقه برخوردار است. او به خبرنگاران گفت: «مشارکت تیم رئیس‌جمهور منتخب ترامپ در به نتیجه رساندن این توافق کاملاً حیاتی بوده است.»
در همین حال، اسحاق هرتزوگ، رئیس اسرائیل، از هر دو رئیس‌جمهور آمریکا تشکر کرد.

نانسی اوکایل، رئیس مرکز سیاست بین‌الملل مستقر در آمریکا، گفت که پذیرش این توافق در برابر اصرار ترامپ بر اینکه آتش‌بس تا زمان تحلیف او برقرار باشد، «به طور طنزآمیزی نشان می‌دهد که فشار واقعی چقدر می‌تواند در تغییر رفتار دولت اسرائیل مؤثر باشد.»

سه مقام آمریکایی که به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند، گفتند که استقبال دولت بایدن از مشارکت تیم ترامپ در مذاکرات، بسیار فراتر از نفوذ رئیس‌جمهور منتخب در نتانیاهو و تهدید‌های او برای به نتیجه رساندن توافق قبل از بازگشت به کاخ سفید بود. این مقامات گفتند که علاقه آنها به مشارکت ویتکوف در مذاکرات در کنار برت مک‌گرک، نماینده خاورمیانه بایدن، عمدتاً برای اطمینان از این بود که یک توافق — که نیازمند تعهد طولانی‌مدت آمریکا است — پس از ترک بایدن از قدرت، همچنان از حمایت آمریکا برخوردار باشد.

منبع: آسوشیتدپرس