شاخص توسعه انسانی (Human Development Index) یک ابزار آماری است که برای اندازه گیری دستاورد‌های کلی یک کشور در ابعاد اجتماعی و اقتصادی به کار می‌رود و طبق این شاخص، ابعاد اجتماعی و اقتصادی یک کشور بر اساس سلامت، سطح تحصیلات و سطح زندگی افراد ارزیابی می‌شود.

سازمان ملل هر ساله در گزارشی شاخص توسعه انسانی برای کشور‌های عضو سازمان ملل متحد را اندازه گیری و کشور‌های مختلف را براساس آن رتبه بندی می‌کند، که اولین بعد این شاخص، زندگی طولانی و سالم است و برای اندازه گیری آن سطح امید به زندگی سنجیده می‌شود.

دسترسی به آموزش، دومین بعد شاخص توسعه انسانی است که با سال‌های مورد انتظار تحصیل کودکان در سن ورود به مدرسه و میانگین سال‌های تحصیل در جمعیت بزرگسال اندازه گیری می‌شود و همچنین استاندارد زندگی مناسب نیز بعد سوم شاخص توسعه انسانی است و برای محاسبه آن از درآمد ناخالص ملی سرانه (GNI) استفاده می‌شود.

در این میان داشتن میانگین قد مناسب بعنوان یک شاخص ارزیابی در حوزه امید به زندگی و زندگی طولانی و سالم مد نظر قرار می‌گیرد که مشاهدات میدانی نشان می‌دهد، میانگین رشد قدی کودکان و دانش آموزان در سطح استان رو به کاهش است و این موضوع از منظر کارشناسان یک تهدید سلامت جامعه محسوب می‌شود.

در همین خصوص خبرنگار ایرنا مرکز قزوین با دکتر سید عباس سیاهپوش، متخصص فیزوتراپ به گفت‌و‌گو نشسته است که در ادامه می‌خوانید:

برای شروع گفت‌و‌گو بفرمایید میانگین رشد قدی کودکان و بخصوص نوجوانان در چه وضعیتی از رشد قرار دارد؟

بنده علاوه بر مرکز درمانی خود با مراکز تحت پوشش بهزیستی نیز همکاری دارم و می‌توان گفت میانگین قدی کودکان رو به کاهش است و با مراجعاتی که در مراکز درمانی و بهزیستی داریم شاهد این موضوع هستیم که مشکل کوتاهی قد در کودکان در سطح استان قزوین افزایش یافته است.

به نظر شما اصلی‌ترین عامل ایجاد این مساله چیست؟

موضوع معیشت و درآمد خانوار‌ها برای تهیه مواد غذایی مناسب و استفاده از تغذیه صحیح و اصولی از مسایل اصلی و مهم مدر این موضوع است، چرا که اگر نوجوانی که در سن رشد قرار دارد از برنامه غذایی مناسبی برخوردار نباشد، نمی‌توان انتظار رشد و بدن سالمی از آن داشت و از این رو باید مشکل او یعنی معیشت و اقتصاد خانوار‌ها برطرف شود تا افراد با خرید مواد غذایی سالم و مناسب سن کودکان و نوجوانان بتوانند در رشد بدنی موثر واثع شوند.

بسیاری از کودکان و نوجوانان علاوه بر کوتاهی قد، امروز دچار درد‌های استخوانی هستند، علت آن چیست؟

مشکلات درد‌های استخوانی در کودکان و بیشتر نوجوانان نیز از دیگر معضلاتی است که دچار آن هستند و شایع‌ترین علت آن نیز به سوتغذیه برمی گردد، یعنی نوجوانان به اندازه کافی و مورد نیاز از لبنیات همانند شیر و ماست و همچنین کودکان نیز در دوران شیردهی به اندازه کافی از شیر مادر استفاده نمی‌کنند و از شیرخشک تغذیه می‌شوند و البته از این موضوع غافل نمانیم که گرانی لبنیات نیز از عوامل تاثیرگذار در مساله کوتاهی قد و درد‌های استخوانی در کودکان است.

کودکان و نوجوانان در چه سنی نهایی می‌توانند برای کوتاهی قد درمان شوند؟

یک صفحه رشدی وجود دارد که بر اساس آن دختر‌ها تا سن ۱۳ سالگی و پسر‌ها تا سن ۱۸ سالگی امکان درمان و رشد قد در آنها وجود دارد و اگر در این سنین تغذیه مناسب صورت گیرد و شرایط مناسب باشد، رشد خوبی را شاهد خواهیم بود و در همین سنین نیز امکان رفع مشکل وجود دارد و اگر از این سن بگذریم، کوتاه قدی و مشکلات فیزیکی در آینده برای این نوجوانان خواهد ماند و امکان درمان وجود ندارد.

نظر شما در مورد قرص‌های مکمل رشد قد که در فضای مجازی تبلیغ می‌شود، چیست؟

به هیچ وجه این قرص‌ها را تایید نمی‌کنیم، چرا که منشا درمانی ندارند و علاوه بر آن عوارضی همچون صدمه زدن به دستگاه گوارشی را نیز برای کودکان و نوجوانان به وجود می‌آورد که می‌تواند تهدید کننده سلامت جسمی و روحی آنها باشد.

سیستم غربالگری قد کودکان و نوجوانان در مدارس چه میزان می‌تواند به پیشگیری از کوتاهی قد کمک کند؟

غربالگری شنوایی و بینایی در سطح مدراس به خوبی انجام می‌شود، اما غربالگری برای موضوع کوتاهی قد کودکان و نوجوانان وجود ندارد و اگر این کار صورت گیرد قبل از اینکه صفحه رشد نوجوانان بسته شود می‌توان این مساله را درمان و پیشگیری کرد.

سخن پایانی و پیشنهاد نهایی شما در مورد پیشگیری و درمان مشکل کوتاه قدی در کودکان چیست؟

ابتدا باید مسئولان سعی داشته باشند قیمت مواد خوراکی تاثیرگذار در این موضوع مانند شیر و لبنیات را متعادل کنند تا خانواده‌ها به طور معمول روزانه از این مواد تغذیه استفاده کنند و همچنین مسایل غربالگری و آگاه سازی والدین را در دستور کار خود قرار دهند و برای این موضوع یک برنامه جامعی را در نظر بگیرند تا جلوی کوتاهی قد کودکان و نوجوانان گرفته شود؛ چرا که یکی از شاخصه‌های توسعه جامعه داشتن مردمانی با بدن‌های سالم است.

منبع: ایرنا