محمدرضا ظفرقندی که عصر پنجشنبه در اختتامیه همایش «مهاجرت نخبگان علمی در ایران امروز» سخن می‌گفت، بخش مهمی از علت مهاجرت نخبگان را متوسط شرایط اقتصادی کشور دانست و اظهار داشت: در حوزه پزشکی افراد بسیاری هستند که کار مشخص، معین و خوبی دارند و در علم و عمل هم رتبه استادی دانرد، اما مهاجرت می‌کنند.

وزیر بهداشت با اشاره به پزشکانی که به کشورهایی، چون آمریکا و کانادا مهاجرت می‌کنند، اظهار داشت: بالای ۸۰ درصد آنها مجبورند رشته پزشکی را کنار بگذارند، چون در آنجا نمی‌توانند کار پزشکی کنند، زیرا مبنای اقتصادی ندارد.

ظفرقندی با تاکید بر اینکه باید واقعیت‌ها را دقیق دید، ادامه داد: پزشکانی که به این کشور‌ها می‌روند، اما مدرکشان مورد قبول نیست؛ سنشان هم طوری نیست که در آزمون‌های آنجا بتوانند ورود پیدا کنند و بنابراین مجبورند به کار‌های دیگر روی بیاروند.

وی تصریح کرد:‌در حوزه پزشکی شاهد یک سرمایه سوزی هستیم؛ اگرچه در کلان، مهاجرت نخبگان یک سرمایه سوزی است که شاید قابل محاسبه مادی و علمی نباشد و این سرمایه سوزی از دست رفتن ژنتیک برتر کشور است.

وی ادامه داد: زمانی که نخبگان یک کشور خارج شوند، نسلی که از آن نخبگان خارج می‌شود یک آسیب جبران ناپذیری برای کشور ایجاد می‌کند نگاه کردن به حوزه اقتصاد لازم است ولی کافی نیست.

بی عدالتی آموزشی یکی از علل مهاجرت است

ظفرقندی با بیان اینکه مهاجرت نخبگان فقط به مسایل اقتصادی مربوط نمی‌شود، گفت: از مهمترین کار‌هایی که باید برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان شود، این است که شرایط تحصیل برای افراد همراه با معیشت، سیاسی و اجتماعی در جامعه نیز فراهم شود.

وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه تبعیض و فرصت‌های نابرابر یکی از علل مهاجرت به شمار می‌رود تاکید کرد: اگر فردی شایستگی ورود به دانشگاهی، چون تهران را دارد و رتبه لازم را کسب کرده، باید زمینه آن فراهم شود، نه اینکه به دلیل بی عدالتی آموزشی نتواند تحصیل کند.

وی موانع و سهمیه‌ها را از موانع عدالت آموزشی برشمرد و اظهار داشت: به دلیل بی عدالتی آموزشی و بی ثباتی جریان سینوسی که در شرایط سیاسی در کشور وجود دارد، فرد تصمیم به مهاجرت می‌گیرد.

وزیر بهداشت با اشاره به محدودیت تعاملات بین المللی گفت: علم بدون تعاملات بین المللی راکد و فاسد می‌شود؛ برای اینکه بتوانیم برگزاری کنگره‌ها و مقاله نویسی‌ها را راحت انجام دهیم، مشکلاتی وجود دارد؛ هر چه تعاملات ساده‌تر باشد امکان ماندگاری بالاتر می‌رود.

ظفرقندی خواستار آن شد که شرایط تحصیل و به کارگیری دانشجویان بویژه در حوزه‌های پزشکی تسهیل شود تا امکان ماندگاری پزشکان بالا رود و در این زمینه توضیح داد: برای کسی که می‌خواهد تحصیل کند باید شرایط تحصیل را سازگارتر با معیشت و شرایط سیاسی و اجتماعی فراهم کرد.

وی ادامه داد: تعداد زیادی از همکاران ما فارغ‌التحصیل می‌شوند، اما در حوزه‌ای که باید به کار گرفته شوند، امکان به کارگیری آنها وجود ندارد یا
وقتی می‌خواهد به کار گرفته شود، ملاک رابطه یا ضابطه بوده در حالیکه باید ملاک شایسته‌سالاری و حرفه‌ای باشد.

وزیر بهداشت تاکید کرد: زمانی که نخبگان یک کشور خارج شوند، آسیب جبران ناپذیری برای کشور ایجاد می‌کنند نگاه کردن به حوزه اقتصاد لازم است ولی کافی نیست.

ظفرقندی در ادامه با بیان اینکه برخی از افراد که به کشور‌های عربی به دلیل شرایط اقتصادی و ارزش پول می‌روند و اسم آن را کاریابی می‌گذارم، رشته پزشکی را رها می‌کنند، افزود: مهاجرت نخبگان مشکلی چند وجهی است؛ نگاه کردن به حوزه اقتصاد در مهاجرت نخبگان لازم است ولی کافی نیست.

وجود تبعیض و فرصت‌های نابرابر در رشته پزشکی

وزیر بهداشت با بیان اینکه رشته پزشکی سخت است، ادامه داد: مشهورترین جراحان در میانه راه به دلیل سختی‌های مسیر آن را رها کرده‌اند، زیرا دانشجوی پزشکی با رقابت سخت پذیرفته می‌شود ولی دوره‌های سختی دارد و باید چند سال خارج از مرکز کار کند.

ظفرقندی تصریح کرد: تبعیض و فرصت‌های نابرابر نیز در رشته پزشکی وجود دارد، موانع و سهمیه‌ها باعث می‌شود فرد تصمیم به مهاجرت بگیرد که باید توجه اساسی به بحث مهاجرت نخبگان انجام شود.

وی با بیان اینکه فرد به محض پختگی در مقطع تحصیلی خود باید در مناصب بکار گرفته شود، اظهار داشت: رسانه‌های مختلف با هر بهانه‌ای جامعه پزشکی را تخریب می‌کنند؛ اگر تخریب صورت بگیرد اعتماد بین پزشک و بیمار که ضرورت کار است سلامت آسیب می‌بیند.

وزیر بهداشت با بیان اینکه بهبود فضا‌های آموزشی و پژوهشی در حل مسایل کشور ضروری است، گفت: باید سرمایه اجتماعی در کشور صورت گیرد؛ همه ۱۶ آذر امسال را دیدند در جلسات و نگرش و سلایق مختلف دانشجو راست و چپ شرکت، نظرات خود را گفتند و شنیدند و اتفاقی هم نیفتاد در حالی که دیدیم در سال‌های گذشته شرایط چگونه بود.

ظفرقندی اظهار داشت: توجه به زیرساخت‌های پژوهشی، اصلاح تعرفه، حفظ ارزش پول ملی، حساس کردن مدیران در سطوح مختلف وت دوین تدابیر قانونگذار در بکار گیری نخبگان باعث افزایش انگیزه و امید به آینده می‌شود و از مهاجرت نخبگان نیز جلوگیری می‌کند.

منبع: ایرنا