باشگاه خبرنگاران جوان؛ پریزاد اقبالی - مهیار خدادادی، کارشناس امنیت سایبری و فضای مجازی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: «رفع فیلترینگ در دول گذشته، غالباً پراکنده و فاقد یک راهبرد جامع بوده و پس از رفع برخی نگرانی‌های امنیتی یا اجتماعی صورت می‌گرفت. اقداماتی که در این زمینه اعمال می‌شد، معمولاً محدود به رفع فیلتر برخی از سایت‌ها و سرویس‌های خاص بود که در آن مقطع زمانی، تهدیدی برای امنیت ملی یا نظم عمومی تلقی نمی‌شدند. ملاحظات امنیتی یکی از مهم‌ترین دلایل اعمال فیلترینگ است؛ اما آیا گسترش فیلترینگ به افزایش امنیت کشور کمک کرده است؟ آمار‌ها حاکی از آن است که بیش از ۸۳ درصد کاربران از فیلترشکن‌ها استفاده می‌کنند که این امر باعث تضعیف امنیت در تمام جوانب، علی‌الخصوص امنیت سایبری شده است.»

نفوذ آسیب فیلترینگ به تمامی جوانب صنعت دیجیتال 

مهیار خدادادی افزود: «تحلیل گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد که این خسارات به تمامی جنبه‌های صنعت دیجیتال نفوذ و آن را به شدت متأثر کرده است. از دیدگاه فنی، استفاده از فیلترشکن‌ها موجب بروز مخاطرات متعددی در بستر اینترنت اعم از ذخیره‌سازی و تحلیل ترافیک کاربران برای داده‌کاوی غیرمجاز و افزایش خطر حملات MITM می‌شود. این دستکاری در پروتکل‌های ارتباطی و تغییر مسیر‌های شبکه، می‌تواند کاربران را به سمت سرور‌های مخرب و آلوده هدایت کرده و حریم خصوصی و امنیت سایبری آنان را به‌طور جدی به خطر بیندازد.هم‌چنین با ایجاد بازار سیاه در این حوزه، هزینه‌های سنگینی را بر دوش دولت و مردم تحمیل کرد، به‌طوری‌که گردش مالی حاصل از فروش فیلترشکن‌ها، حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است، رقمی معادل ۲ برابر بودجه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که نشان می‌دهد بخشی از منابع مالی کشور، بدون هیچ‌گونه نظارتی روانه جیب شرکت‌های تولیدکننده و فروشندگان فیلترشکن‌ها می‌شود.»

تدوین سیاست‌های مرتبط با حکمرانی اینترنت و کاهش فیلترینگ

به گفته مهیار خدادادی، فیلترینگ به جای مقابله‌ی ریشه‌ای با مشکلات، صرفاً به لایه‌های سطحی آن پرداخته است.تجارب دیگر کشور‌ها گواه آن بوده که فیلترینگ به عنوان راهکار بلندمدت موفق نبوده و تنها به محدودکردن دسترسی‌های عمومی منجر شده است. برخی از کشور‌های توسعه‌یافته در زمینه سایبری، با رویکردی باز و قانونمند تلاش کرده‌اند تا تعادلی میان دسترسی آزاد کاربران به اطلاعات و صیانت از امنیت ملی برقرار کرده تا بتوانند از فضای مجازی به‌عنوان ابزاری جهت رشد اقتصادی و ارتقای آگاهی عمومی بهره‌برداری کنند که این مهم یکی دیگر از چالش‌های پیش‌روی دولت چهاردهم است. تدوین سیاست‌های کلان و پایدار، ایجاد چارچوب نظارتی و حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، کلید حل چالش‌ها و محدودیت‌های فعلی بوده و این فضا را شفاف‌تر و قانون‌مندتر می‌سازد.

کارشناس امنیت سایبری و فضای مجازی گفت: «با استناد به اسناد بالادستی مانند سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ و سیاست‌های کلی برنامه‌های توسعه‌ای کشور که هدف اصلی خود را تبدیل ایران به کشوری توسعه‌یافته با جایگاه نخست در حوزه‌های اقتصادی، علمی و فناوری در منطقه تعریف کرده است، می‌توان به این نتیجه رسید که اصول کلیدی این اسناد شامل توسعه فناوری، آزادی‌های مشروع، و عدالت اجتماعی بوده که این اصول باید به‌عنوان چارچوبی برای تدوین سیاست‌های مرتبط با حکمرانی اینترنت و کاهش فیلترینگ استفاده شود.»

مهیار خدادادی ادامه داد: «مسئله فیلترینگ و رفع آن، یک بازی پیچیده با مهره‌های متعدد است که دولت به عنوان بازیگر اصلی، نقش تعیین‌کننده‌ای در تدوین و اجرای سیاست‌های کلی فضای آنلاین ایفا می‌کند. مشکلات و معضلات فضای آنلاین به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر و تأثیرگذار زندگی مردم، صرفاً منوط به بحث فیلترینگ نبوده و مسائلی چون افزایش پهنای باند، امنیت سایبری، سیاست‌های تقنینی، توسعه اقتصاد دیجیتال و اکوسیستم استارت‌آپی و... از وظایف بسیار مهم دولت چهاردهم و حوزه وزارت ارتباطات است.»