وبگاه شبکه الجزیره در گزارشی به بررسی ماهیت، چرایی و اهداف حضور آمریکا در سوریه، با توجه به سقوط دولت بشار اسد و همچنین ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید تا سه هفته دیگر پرداخت.

الجزیره نوشت که با وجود تأکید پنتاگون بر حضور حدود دو هزار سرباز آمریکایی در خاک سوریه، جریانات سیاسی آمریکا در مورد ماهیت منافع کشورشان در سوریه، مدت زمان حضور و معیار‌های تحقق آن اتفاق نظر ندارند.

رسیدن دولت دونالد ترامپ به قدرت از ۲۰ ژانویه آینده، به خصوص پس از تکرار تأکید ترامپ بر ضرورت عدم دخالت در سوریه یا هر جنگ منطقه‌ای در خاورمیانه، ابهام و تردید‌هایی را در مورد آینده حضور این نیرو‌ها ایجاد کرده است.

همزمان، مایکل والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، گفته است که رأی مردم به ترامپ به معنای «عدم کشاندن ما به جنگ‌های خاورمیانه است و ما به هیچ وجه به سربازان آمریکایی که در سرتاسر سوریه در حال گشت و گذار هستند، نیاز نداریم. اما ما این مسائل را رصد می‌کنیم».

توجه دوباره به اهداف قدیمی

به گزارش الجزیره، سفر هیئت دیپلماتیک بلندپایه آمریکایی به دمشق در هفته گذشته، تلاشی از سوی آمریکا برای تأثیرگذاری بر روند وقایع و ماهیت تحول سیاسی جاری از زمان سرنگونی دولت بشار اسد بود.

طبق این گزارش، واشنگتن در سپتامبر ۲۰۱۴ با هدف آن‌چه «مبارزه با داعش» اعلام شد، از طریق رهبری ائتلاف بین‌المللی موسوم به «عزم راسخ»، به طور مستقیم در امور سوریه مداخله نظامی کرد.

در طول ده سال گذشته، واشنگتن علی‌رغم اعلام ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری‌اش مبنی بر نابودی داعش، حضور نظامی خود را حفظ کرده است. واشنگتن از گروه‌های ارتش آزاد سوریه و نیرو‌های دموکراتیک سوریه (کرد) حمایت می‌کند؛ گروه‌هایی که با دولت بشار اسد درگیر بودند.

الجزیره افزود: «با وجود دستور ترامپ [در دوره اول ریاست‌جمهوری]برای خروج نیرو‌های آمریکایی (حدود ۲۵۰۰ سرباز) از سوریه تا پایان سال ۲۰۱۹، فرماندهی مرکزی نظامی آمریکا (سنتکام) اعلام کرد که تاریخ پایانی برای مداخله آمریکا در سوریه وجود ندارد و به جای خروج کامل، نیرویی اضطراری متشکل از حدود ۴۰۰ سرباز آمریکایی تا اطلاع ثانوی در سوریه مستقر خواهند ماند و خروج آنها تدریجی و بر اساس تحولات میدانی خواهد بود».

در طول سال‌های گذشته، پنتاگون بار‌ها اعلام کرده بود که حدود ۹۰۰ سرباز آمریکایی در سوریه فعالیت می‌کنند، اما پس از سقوط دولت بشار اسد، از حضور حدود دو هزار سرباز آمریکایی در سوریه خبر داد.

فرصت‌ها و منافع

در ادامه گزارش الجزیره آمده است: استیون هایدمن، رئیس بخش مطالعات خاورمیانه دانشگاه اسمیت در ایالت ماساچوست آمریکا و کارشناس غیرمقیم مرکز سیاست‌های خاورمیانه در مؤسسه بروکینگز واشنگتن، در گفت‌و‌گو با الجزیره می‌گوید: «ایالات متحده به مرحله گذار در سوریه به عنوان فرصتی برای تقویت یک تغییر استراتژیک بزرگ در شرق عربی، کنار گذاشتن ایران و تقویت رژیم‌های عربی میانه‌رو و طرفدار غرب که برای روابط قوی‌تر با اسرائیل آماده هستند، می‌نگرد».

هایدمن افزود: «منافع آمریکایی همان‌طور که دولت بایدن تعیین کرده است، شامل یک دولت سوری پایدار و فراگیر است که پاسخگوی جامعه‌ای متنوع باشد، بتواند خطر داعش و دیگر تهدیدات افراطی را مهار کند، به خوبی در جهان عرب ادغام شده باشد و بتواند نفوذ خارجی از جمله نفوذ ترکیه را کنترل کند».

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در گفت‌وگویی مفصل با «دنیل کورتز» از مجله فارن افرز گفت: «من فکر می‌کنم ما منافع واقعی در این داریم که مطمئن شویم در صورت رها کردن سوریه به عنوان سرزمینی حاصلخیز برای تروریسم و منبع آوارگی جمعی مردم، از آنچه که ممکن است از سوریه سر برآورد، آگاه باشیم، زیرا هر دو اینها عواقبی وخیم برای کشور‌های دیگر داشته‌اند».

بلینکن افزود: «امیدوارم دیپلماسی، رهبری و مشارکت ما در تلاش برای سوق دادن سوریه و کشور‌های همسایه آن به سمتی که از این لحظه استثنایی بهره‌مند شوند، ادامه یابد».

اهدافی که واشنگتن را به حرکت وامی‌دارد

بلینکن همچنین تصریح کرد: «هیچ تضمینی وجود ندارد. ما بار‌ها دیده‌ایم که می‌توان یک دیکتاتور را با دیکتاتور دیگری جایگزین کرد و می‌توان یک گروه وابسته به کشور‌های خارجی را با گروه دیگری جایگزین کرد و یک گروه افراطی می‌تواند جای خود را به گروه افراطی دیگری بدهد».

او به صراحت اذعان کرد که اگر آمریکا در سوریه مداخله نکند، ممکن است این کشور مسیر دیگری بر خلاف خواست سردمداران آمریکایی برود.

بلینکن در این باره گفت: «این کار پرخطر است، اما تقریباً مطمئن هستیم که در غیاب مشارکت و رهبری ما، این همان مسیری است که پیش خواهد رفت؛ اگر کشور‌های مرتبط، از جمله ایالات متحده، این مسأله را در مسیر درستی هدایت کنند، یک فرصت خوب برای ما و مردم سوریه وجود خواهد داشت».

الجزیره در ادامه نوشت: «از سوی دیگر، "فردریک هاف"، اولین فرستاده آمریکا به سوریه پس از انقلاب ۲۰۱۱، کارشناس شورای آتلانتیک و استاد دانشگاه بارد، به الجزیره گفت: من تصور می‌کنم سیاست ترامپ در قبال سوریه تلاش خواهد کرد تا شکست ایران و تکمیل نابودی داعش را تقویت کند».

هاف افزود: «ترامپ تیم خود را هدایت خواهد کرد تا با یک دولت جدید و فراگیر سوری همکاری نزدیک داشته باشد تا از طریق تقویت بازسازی، ارائه کمک‌های بشردوستانه در صورت نیاز و حتی کمک‌های امنیتی (که نمی‌توان آن را رد کرد)، کارایی و مشروعیت آن را افزایش دهد. او تمایل خواهد داشت نیرو‌های آمریکایی را از شمال شرقی سوریه خارج کند، اما ممکن است این خروج را برای کمک به مقامات جدید در تکمیل شکست داعش به تأخیر بیندازد».

۳ هدف عمده

از سوی دیگر «استیون کوک»، کارشناس سیاست آمریکا در خاورمیانه در شورای روابط خارجی، در گفت‌و‌گو با الجزیره، منافع اصلی آمریکا در سوریه پس از بشار اسد را در سه نکته خلاصه کرد:

۱. مقابله با ظهور مجدد گروه‌های افراطی.
۲. تضمین عدم توانایی روس‌ها در حفظ پایگاه‌های هوایی و دریایی خود در سوریه.
۳. و در نهایت، تضمین عدم امکان استفاده از سوریه به عنوان پل زمینی توسط ایران به لبنان.

«دیوید مک» کارشناس شورای آتلانتیک و معاون وزیر خارجه پیشین در امور خاورمیانه نیز به الجزیره گفت که آمریکا چهار منافع اصلی در سوریه پس از بشاراسد دارد:

۱. دستیابی به ثبات درازمدت برای سوریه و کشور‌های همسایه؛ لبنان، ترکیه، عراق، اردن و اسرائیل.
۲. بازگشت پناهندگان و آوارگان سوری به خانه‌های خود.
۳. مقابله با تلاش‌های مسکو برای از سرگیری نقش نظامی خود در سوریه و منطقه شرق دریای مدیترانه.
۴. و در نهایت، جلوگیری از ازسرگیری فعالیت‌های تروریستی متمرکز در سوریه، به ویژه آنچه که به عنوان داعش شناخته می‌شود.

اما به نظر هایدمن، «هنوز سیاست‌های آمریکا برای رسیدن به این اهداف، موضوع بحث در واشنگتن است، اگرچه به نظر می‌رسد اجماع رو به رشدی در مورد لزوم ترکیب مشوق‌ها و شرط‌گذاری در تعاملات ایالات متحده با هیئه تحریر الشام وجود دارد. اگر انتقال قدرت همچنان تحت کنترل شدید تحریرالشام باقی بماند و فاقد شفافیت باشد، به نظر من باید به جای مشوق‌ها از ابزار شرط‌گذاری استفاده کنیم».

منبع: فارس