باشگاه خبرنگاران جوان؛ عاشوری – رشت در زمان صفویه در روز ۱۲ دی ماه به عنوان مرکز استان گیلان انتخاب شد. به همین مناسبت و به پیشنهاد روبرت واهانیان، معمار گیلان‌شناس و رشت پژوه در سال ۱۳۹۳، این روز به نام روز نکوداشت شهر رشت پیشنهاد و از سال ۱۳۹۴ به عنوان «روز رشت» نامگذاری شد. هر ساله به پاسداشت و ارج نهادن به این شهر تاریخی، هفته منتهی به این روز نیز به عنوان «هفته رشت» نامیده می‌شود.

همچنین ۲۰ آذر سال ۱۳۹۴ شهر رشت، به طور رسمی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو به عنوان «شهر خلاق خوراک شناسی» انتخاب و در فهرست شبکه شهر‌های خلاق یونسکو ثبت شد.

اداره کل میراث فرهنگی گیلان تعداد خوراک محلی شناسایی شده در این استان را بیش از ۳۵۰ نوع اعلام کرده که بسیاری از آنها در فهرست میراث ناملموس کشور قرار گرفته و تعدادی نیز در شرف ثبت است.

یونسکو بهره برداری از منابع محلی، به ویژه گونه‌های مختلف ماهی و محصولات فصل، غذا به عنوان عاملی برای حفاظت و ترویج میراث فرهنگی، دنبال کردن روش‌های پخت قدیمی و استفاده از ظروف و روش‌های پخت و پز منحصر‌به‌فرد را از جمله عوامل انتخاب رشت به عنوان شهر خلاق خوراکی‌ها اعلام کرد.

پس از این نامگذاری‌ها تقریبا در روز و هفته رشت هر سال مراسم و آیین‌های مختلفی برای گرامیداشت این ایام برگزار می‌شود. امسال نیز برنامه‌های متنوعی در زمینه‌های ورزشی، فرهنگی و اجتماعی به همین مناسبت تدارک دیده شده است. 

بنا بر اعلام اداره ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری رشت؛ در هفته رشت امسال ۴ برنامه شاخص برگزار می‌شود که هدف آنها تقویت دیپلماسی شهری است. این برنامه‌ها شامل برند خوراک، اجلاس مجمع مشورتی روسای شورا‌های اسلامی کلانشهر‌های کشور به میزبانی رشت، افتتاحیه ویژه برنامه‌های فرهنگی در تالار مرکزی و برپایی سیزدهمین جشنواره ملی و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر صاحبدلان است.

داشته‌ها و نداشته‌های رشت

درباره «رشت» بار‌ها نوشته‌ایم و نوشته‌اند. داشته ها، زیبایی‌ها و مشاهیر این شهر آن قدر زیاد است که حتی فهرست وار هم نمی‌شود به آن اشاره کرد. اما در هر حال به ذکر تعدادی از این موارد بسنده می‌کنیم.

بسیاری رشت را شهر اولین‌ها می‌دانند؛ اولین کتابخانه ملی ایران، اولین اتوبوس وارد شده به ایران، اولین راه آهن ایران، اولین داروخانه شبانه‌روزی ایران، اولین شعبه بانکی ایران یا بانک سپه، اولین میدان بلدیه ایران، اولین تئاتر، اولین مدرسه دخترانه، اولین کارخانه برق، اولین چاپخانه، اولین خیابان سنگفرش و ...

امروزه هم می‌توان از رشت به عنوان یکی از مراکز بزرگ کشاورزی و گردشگری در ایران نام برد، همچنین تولید کننده بزرگ فولاد و دارو‌های ضد سرطان و محصولات نانو و البته صنایع دستی و هنر‌های سنتی که به عنوان میراثی ارزشمند از گذشتگان این سرزمین به نسل‌های بعدی منتقل شده است. مفاخر، نخبگان و چهره‌های ماندگار این شهر و افتخارات علمی، ورزشی و فرهنگی رشتی‌ها هم که جای خود دارد.

رشت به دلیل بارش باران‌های ریز و درشت و مداوم به «شهر باران‌های نقره‌ای» شهرت دارد و شهر چتر‌های باز و بسته با آسمانی همیشه ابری. همچنین سال هاست که به شهر آبگرفتگی معابر عمومی، شهر ترافیک‌های طولانی مدت و کلافه کننده، شهر زباله‌های رها شده، شهر رودخانه‌های آلوده، شهر پل‌های عابر فراموش شده و بسیاری نداشته‌ها و کاستی‌های دیگر هم تبدیل شده است.

در عین حال رشت امروز؛ شهری با انواع رستوران‌های محلی و شهری با غذا‌های متنوع و لذیذ، پُر از جنب و جوش و رفت و آمد مردم و گردشگران در خیابان‌های اصلی و کوچه‌های قدیمی است، قدم زدن در پیاده راه شهرداری و بازار بزرگ رشت، بازار داغ عکس و فیلم و گل گفتن و گل شنیدن. 

بنا‌ها و خانه‌های تاریخی، در‌های قدیمی، بام‌های شیروانی، عمارت کلاه فرنگی، بقعه خواهر امام، دانای علی، مسجد صفی، آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی، با جاذبه‌های طبیعی و دیدنی چون پارک جنگلی و دریاچه سراوان، تالاب عینک، مجموعه موزه میراث روستایی، پارک قدس (باغ محتشم) و میدان تاریخی شهرداری (شهدای ذهاب)؛ میعادگاه رزمندگان گیلانی ۸ سال دفاع مقدس.

میدان شهرداری در مرکز شهر رشت واقع شده است. در این میدان علاوه بر آب نما و مجسمه‌های گوناگون، مجموعه‌ای از بنا‌های تاریخی از جمله ساختمان پست، ساختمان اصلی شهرداری، هتل ایران سابق، کتابخانه ملی و ساختمان استانداری قدیم نیز قرار دارد. این ساختمان‌ها با استفاده از سبک معماری روسی بنا شده‌اند. 

به گفته علی هاشمی مسئول بنا‌ها و بافت‌های تاریخی گیلان، در حال حاضر فضا‌های داخلی و نما‌های بیرونی ساختمان تاریخی ساعت توسط شهرداری رشت و زیر نظر اداره کل میراث فرهنگی استان در حال مرمت و بازسازی است.

او با بیان اینکه بیش از نیمی از کار مرمت و بازسازی این بنای تاریخی انجام شده است، افزود: مرمت و بازسازی ساختمان تاریخی هتل ایران (واقع در میدان شهرداری رشت) نیز توسط بخش خصوصی در حال انجام است.

مرحله دوم عملیات مرمت عمارت بلدیه ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ آغاز و پیش‌بینی شده است در صورت تحقق بودجه تا پایان ۱۴۰۳ به اتمام برسد.

قرار است پس از اتمام فاز نهایی (تهیه و نصب تأسیسات گرمایشی و سرمایشی) عمارت شهرداری رشت با کاربری موزه بلدیه و مردم شناسی به شهروندان و هموطنان ارائه شود.

باید‌ها و شاید‌های رشت

اهداف این روزها، هفته‌ها، مناسبت‌ها و نامگذاری‌ها وقتی تحقق می‌یابد که با نگاه دقیق و واقع بینانه‌ای برای شناسایی آسیب‌ها و رفع مشکلات رشت همراه باشد، گامی رو به جلو برای توسعه، آبادانی و بهتر شدن اوضاع شهر. رشت را نه هجوم بلاگر‌ها و گردشگران نجات می‌دهد نه بودجه و سخنرانی و مراسم. هر شهر و دیار و سرزمینی با کار و همت و دلسوزی ساکنانش پیشرفت می‌کند و صد البته با قدردانی و حفظ نعمت‌ها و دارایی هایش.