باشگاه خبرنگاران جوان؛ الهام قبادی - سجاد بهرامی روانشناس پیرامون چالش های تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا برای کودکان گفت:تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا در بسیاری از شهرها، به خصوص تهران، چالش‌های زیادی را برای والدین و کودکان به همراه دارد. این تعطیلی‌ها که به طور معمول به دلیل شرایط اضطراری محیطی رخ می‌دهند، به راحتی می‌توانند تأثیرات منفی روانی روی کودکان و نوجوانان داشته باشند. از یک سو، این تغییرات در برنامه‌های روزانه کودکان موجب بی‌حوصلگی و بی‌انگیزگی می‌شود و از سوی دیگر، والدین را در موقعیتی قرار می‌دهد که باید به مدیریت و مراقبت از فرزندان خود در محیط خانه پرداخته و در عین حال، مسائل خودشان را نیز مدیریت کنند. اما آیا برای مقابله با این وضعیت می‌توان راه‌حل‌هایی روان‌شناسی پیدا کرد؟

چالش‌ها و تأثیرات روان‌شناختی تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا

وی گفت: تعطیلی مدارس در نتیجه آلودگی هوا به خودی خود باعث تغییرات زیادی در برنامه‌های روزانه کودکان و والدین می‌شود. یکی از مشکلات اصلی، احساس بی‌حوصلگی و ناتوانی در پیگیری فعالیت‌های معمول است. به‌ویژه برای کودکانی که در سنین مدرسه هستند، ترک محیط اجتماعی مدرسه و ارتباط با هم‌کلاسی‌ها می‌تواند موجب احساس انزوا و افسردگی شود. همچنین، ناتوانی در خارج رفتن و بازی در فضای باز، به دلیل آلودگی، فشار روانی بیشتری را به همراه دارد.

علاوه بر این، وقتی که مدارس تعطیل می‌شوند، این تغییر در روتین، مشکلات جدیدی برای والدین ایجاد می‌کند. بسیاری از والدین برای کار‌های روزمره خود مجبور به تغییر برنامه‌ریزی‌های شغلی هستند و همین امر می‌تواند به تنش‌های خانوادگی دامن بزند.

آموزش آنلاین و چالش‌های آن

وی گفت: یکی دیگر از مشکلاتی که در این روز‌ها به‌ویژه در دوران تعطیلی مدارس با آن روبه‌رو هستیم، جایگزینی آموزش حضوری با کلاس‌های آنلاین است. کودکانی که در گذشته به حضور فیزیکی در کلاس و تعامل با معلم و همکلاسی‌ها علاقه داشتند، حالا مجبورند پشت صفحه کامپیوتر یا لپ‌تاپ بنشینند. این نوع آموزش به‌ویژه برای کودکان کوچکتر و نوجوانان بسیار دشوار است و اغلب باعث حواس‌پرتی و بی‌توجهی می‌شود. بسیاری از کودکان تمایل دارند در طول کلاس‌های آنلاین به موبایل یا بازی‌های ویدیویی خود توجه کنند و این خود باعث می‌شود که کیفیت یادگیری آنها کاهش یابد. به‌عنوان مثال، ممکن است کودک شما حین کلاس به‌جای تمرکز بر درس، شروع به چک کردن شبکه‌های اجتماعی کند یا زمان زیادی را صرف بازی با گوشی کند.

راهکار‌های روانشناختی DNAv 

وی گفت: در روانشناسی مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)، تأکید زیادی بر پذیرش شرایط دشوار و تمرکز بر اقداماتی که منجر به ارزش‌های زندگی می‌شود، وجود دارد. در این شرایط، والدین می‌توانند از این رویکرد برای مدیریت وضعیت خود و فرزندانشان بهره‌مند شوند. در اینجا چند راهکار عملی برای مدیریت بهتر این شرایط ارائه می‌شود:

۱. پذیرش شرایط و کاهش استرس

اولین گام در برخورد با چنین شرایطی، پذیرش واقعیت است. در DNAv، گفته می‌شود که وقتی افراد با شرایط موجود مبارزه می‌کنند، استرس و اضطراب بیشتری ایجاد می‌شود. بنابراین، والدین و کودکان باید بپذیرند که تعطیلی مدارس و آلودگی هوا یک وضعیت موقتی است و نمی‌توانند برای همیشه از آن اجتناب کنند. پذیرش این واقعیت می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

به‌عنوان مثال، اگر کودکی به خاطر تعطیلی مدارس احساس ناراحتی می‌کند، والدین می‌توانند با او صحبت کنند و به او کمک کنند تا درک کند که این اقدام برای سلامت آنهاست و موقتی خواهد بود. این گفت‌و‌گو می‌تواند به کاهش احساسات منفی کودک کمک کند و به او اجازه دهد که به جای تمرکز بر محدودیت‌ها، به دنبال راه‌هایی برای استفاده از زمان در خانه باشد.

۲. ساختاردهی به روز‌ها و ایجاد روتین

یکی از راه‌های موثر برای مقابله با بی‌حوصلگی و کاهش استرس، ایجاد یک روتین مشخص است. والدین می‌توانند برای فرزندان خود یک برنامه روزانه تنظیم کنند که شامل کلاس‌های آنلاین، زمان‌های استراحت، فعالیت‌های سرگرم‌کننده و حتی وقت اختصاصی برای بازی باشد. به‌عنوان مثال، می‌توان یک ساعت مشخص برای انجام تکالیف در نظر گرفت و سپس بعد از آن یک استراحت ۳۰ دقیقه‌ای برای بازی یا ورزش ترتیب داد. این ساختار کمک می‌کند تا کودکان حس امنیت و برنامه‌ریزی پیدا کنند.

۳. تشویق به فعالیت‌های بدون حواس‌پرتی

یکی از مشکلات اصلی کلاس‌های آنلاین، حواس‌پرتی است. والدین می‌توانند با ایجاد محیطی بدون حواس‌پرتی، به کودکان کمک کنند تا بهتر تمرکز کنند. به‌عنوان مثال، در زمان کلاس آنلاین، می‌توانند تلویزیون و موبایل را خاموش کرده و فضای خانه را برای یادگیری مناسب کنند.

۴. فعالیت‌های جایگزین و خلاقانه

برای کاهش فشار ناشی از نشستن طولانی‌مدت مقابل کامپیوتر، والدین می‌توانند فعالیت‌های جایگزینی مانند هنر‌های دستی، آشپزی یا حتی بازی‌های آموزشی طراحی کنند.

این نوع فعالیت‌ها به کودکان کمک می‌کند که از درس‌های آنلاین خسته نشوند و در عین حال مهارت‌های جدیدی یاد بگیرند.

۵. گفت‌و‌گو و همدلی

در نهایت، مهم است که والدین با کودکان خود درباره احساساتشان صحبت کنند. به‌جای سرزنش یا فشار بیشتر برای انجام تکالیف، باید به احساسات کودکان گوش دهند و نگرانی‌های آنها را درک کنند. این گفت‌و‌گو‌ها می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساس امنیت و حمایت کنند.

پیام نهایی برای والدین

وی گفت: در نهایت، در حالی که تعطیلی مدارس و تغییر روش آموزش می‌تواند برای کودکان و والدین استرس‌زا باشد، این شرایط می‌تواند به فرصتی برای تقویت روابط خانوادگی، رشد مهارت‌های جدید و یادگیری ارزش‌های جدید تبدیل شود. با پذیرش شرایط، ایجاد ساختار مناسب و تمرکز بر ارزش‌ها، والدین می‌توانند به کودکان کمک کنند تا این دوران را با کمترین آسیب روانی پشت سر بگذارند و روابط خانوادگی خود را تقویت کنند.