باشگاه خبرنگاران جوان؛ سیدمحمدعلی سجادی - اولین زمزمه‌های ضرورت احداث کتابخانه مرکزی در خراسان جنوبی به سال‌های نخست تأسیس استان یعنی ۱۳۸۵ برمی‌گردد؛ بعد از گذشت سه سال و در اسفند ۱۳۸۸ طرح ملی ساخت بزرگترین کتابخانه مرکزی خراسان جنوبی در سفر سوم هیأت دولت تصویب و یک سال بعد کلنگ اجرای این طرح با حضور دبیرکل وقت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به زمین زده شد و قرار بود حداکثر در مدت چهار سال به بهره‌برداری برسد.

حالا بعد از عوض کردن زمین ساخت آن، این زمزمه به گوش می‌رسد که راه و شهرسازی می‌تواند زمین را به دلیل عدم شروع ساخت و ساز در آن پس بگیرد.

کتابخانه های عمومی، بهره بردار است نه مالک

حاجی مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان جنوبی گفت: بحث طرح ملی کتابخانه بیرجند در سال ۸۸ مطرح شد، اما در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد به دلیل اینکه مالکیت زمینِ تعیین شده مشخص نشد، این طرح بدون زمین ماند که در نهایت دو سال و نیم قبل زمینی با مساحت بیش از ۹ هزار متر مربع از طریق اداره کل راه و شهرسازی استان برای آن تأمین شد. 

او افزود: ما یک نهاد عمومی غیردولتی هستیم و توانایی خرید این زمین را نداشتیم بنابراین بین راه و شهرسازی و فرهنگ و ارشاد تفاهم نامه منعقد و ۵۰۰ میلیون تومان از محل اعتبارات استانی برای این زمین پرداخت شد.

حاجی بیان کرد: مالک زمین راه و شهرسازی و مالک طرح اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی است و ما بهره‌بردار این طرح هستیم. 

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان جنوبی ادامه داد: مسئله‌ای که مطرح می‌شد این بود که می‌گفتند باید این طرح مجوز ماده ۲۳ استانی را اخذ کند، اما در سنوات گذشته برای زمینِ اول مصوبات گرفته شد و وقتی طرح مجوز ملی دارد نیازی به اخذ مجوز ماده ۲۳ استانی نیست.

او عنوان کرد: از آنجایی که زمین این طرح مربوط به دستگاه دیگر و مالک آن نیز یک دستگاه دیگر است، مالک باید برای تأمین اعتبار آن اقدام کند هرچند که از طرف اداره ما حداقل ۱۵ مورد مکاتبه برای تعیین تکلیف این طرح با تأمین اعتبار آن برای مسئولین استانی انجام شده، اما پاسخ مشخصی نگرفته‌ایم.

نهاد کتابخانه ها، تمام مسئولیت را به دوش فرهنگ و ارشاد نیندازد

فرخنده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی نیز گفت: ما در استان گرفتار قصه‌های تلخ کلنگ زنی، طرح‌های بر زمین مانده، واگذاری‌های توافقی و ساخت و ساز‌های بدون هماهنگی هستیم که یکی از اینها طرح ملی کتابخانه بیرجند است. 

او افزود: از آنجایی که نهاد کتابخانه‌ها یک نهاد عمومی غیر دولتی است و اگر می‌خواست که زمین را از راه و شهرسازی بگیرد باید بیش از یک میلیارد تومان برای آن پول پرداخت می‌کرد در نتیجه مالکیت آن را در یک طرح اخلاقی به نام اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت کردند تا پرداختی برای زمین یک سوم شود و مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان نیز از محل اعتبارات استانی برای آن پرداخت شد. 

فرخنده بیان کرد: اصلا طرحی که صفر تا صد آن در اعتبارات دولتی دیده نشود اجازه کلنگ زنی ندارد، اما در توافقات اخلاقی به دلیل اینکه کتابخانه توانایی پرداخت مبلغ بالا را نداشت قبول کردیم که به نام اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شود، اما انتظار داریم که پیگیری‌ها برای تأمین اعتبار آن را انجام بدهند و تمام مسئولیت آن را متوجه فرهنگ و ارشاد نکنند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی ادامه داد: با این حال ما دو ماه قبل پیش با مجمع نمایندگان استان صحبت کردیم و دیداری با وزیر فرهنگ و ارشاد داشته و در آن طرح‌های بر زمین مانده مطرح شد، بعد از آن نیز طرح‌ها بر اساس تفکیک شهرستانی به نمایندگان حوزه انتخابیه ارسال شد. 

بیشتر بخوانید

او عنوان کرد: این زمین به صورت کوتاه مدت کلنگ خورد و حاصل توافق اخلاقی ادارات بود و دغدغه ما این است که نباید این زمین را از دست بدهیم در صورتی که هیچ کار عملیاتی در آن تاکنون اجرا نشده است..

هم افزایی مسئولان ادارات، بهترین راه برای نگه داشتن زمین کتابخانه

هاشمی نماینده مردم بیرجند، درمیان و خوسف در مجلس شورای اسلامی گفت: از آنجایی که در زمینی که راه و شهرسازی برای ساخت طرح ملی کتابخانه بیرجند داده است تا کنون هیچ اقدام عملیاتی و ساخت و ساز صورت نگرفته است این اداره می‌تواند پس از مدتی زمین را تحویل بگیرد که این مورد باعث نگرانی شده است. 

او افزود: برای اینکه زمین را از دست ندهیم باید دستگاه‌ها به کمک یکدیگر بیایند، با وجود اینکه این طرح پیشرفت فیزیکی نداشته و حفظ آن دشوار است، اما راهکار‌هایی برای حفظ آن وجود دارد؛ نیاز داریم که پیگیری‌های جدی از سمت ادارات صورت بگیرد، زیرا زمین بزرگی است و می‌تواند بزرگترین طرح فرهنگی استان شود.

هاشمی بیان کرد: این طرح بودجه فراوانی می‌خواهد و با توجه به اینکه طرح‌های دارای پیشرفت فیزیکی زیادی در اولویت وزارت است، اما باید تمام تلاشمان را بکنیم که برای این طرحی که هیچ پیشرفت فیزیکی نداشته اعتباری برای چند مرحله ساخت آن بگیریم و از آن طرف زمین آن را نیز حفظ کنیم.

نماینده مردم در مجلس اظهار کرد: مکاتبه کاغذی به تنهایی کافی نیست و برای به نتیجه رسیدن این طرح باید به صورت عملیاتی پیگیری‌های زیادی را انجام داد و شاید حتی نیاز به حضور مجدد وزیر فرهنگ و ارشاد در استان باشد.

او عنوان کرد: در نهایت در هر شرایطی تفاهم‌نامه منعقد شده و برای اداره فرهنگ و ارشاد هم نیز مسئولیت‌هایی ایجاد کرده و از آنجایی که بنای کار به خوبی پی ریزی نشده باید ایرادات آن برطرف شده و با مکاتبات عملی و پیگیرانه در جهت حفظ و تأمین اعتبار آن تلاش شود.

ضرورت به نتیجه رسیدن موضوع با توجه به پیشینه فرهنگی خراسان جنوبی

فرهنگ و ارتقای سرانه مطالعه، زیربنای توسعه و پیشرفت هر جامعه‌ای است و توسعه زیرساخت‌های مطالعه همچون کتابخانه، امروز از ضروریات فرهنگی هر استان و شهری به شمار می‌رود.

ضرورت وجود کتابخانه بزرگ و مرکزی در خراسان جنوبی با توجه به پیشینه فرهنگی و وجود چندین هزار دانشجو بیش از پیش احساس می‌شود.

موضوعی که از دغدعه‌های اصلی مسئولان کتابخانه‌های عمومی است و با وجود مکاتبات بسیار به سرانجام نرسیده و با وجود اینکه کتابخانه مرکزی طرحی ملی است، پیگیری‌ها برای تعیین تکلیف آن به نتیجه نرسیده است.