باشگاه خبرنگاران جوان؛ مینا عظیمی - محمدعلی حسن‌نیا، کارشناس مسائل منطقه در مصاحبه‌ای اختصاصی با باشگاه خبرنگاران جوان درخصوص تحولات اخیر سوریه و چشم انداز این کشور در آینده پس از سقوط نظام بشار اسد صحبت و اتفاقات را تحلیل کرد.

حکومت بشار اسد تنها در ۱۲ روز به دست گروه‌های معارض و مسلح سقوط کرد، تحولاتی که به سرعت رغم خورد و باعث سردرگمی بسیاری از مردم منطقه و جهان شد. اما این اتفاق تنها به دلیل حمله معارضان سوری نبود بلکه عوامل دیگری نیز در آن نقش داشتند.

شروع تحولات به یک سال اخیر برمی‌گردد

محمدعلی حسن‌نیا ابتدا در پاسخ به سوالی درباره تاریخ شروع وقایع اخیر سوریه و همزمانی آن با آغاز آتش‌بس لبنان و رژیم صهیونیستی گفت: تحولات سوریه حتی در حین یک سال جنگ هم اتفاق افتاده بود و تحولات بدون ارتباط با لبنان و غزه نبود، اما سوریه مانند جنگ‌های گذشته توان دخالت در طوفان الاقصی را نداشت. نکته قابل توجه در اینجا این است که برخی از پیام‌ها به خصوص پیام‌هایی که از سوی امارات به دمشق ارسال شده، نشان می‌داد که سوریه قصد ورود به این جنگ را نداشت، به همین دلیل بشار اسد سیاست سکوت را در پیش گرفت.

این کارشناس منطقه در ادامه افزود: یکی از نکاتی که در خصوص آتش‌بس لبنان و تحولات سوریه وجود دارد این است که حزب‌الله بالغ بر ۳۸ پایگاه در حلب، ادلب و دیگر مناطق سوریه داشت، اما این پایگاه‌ها به دلیل جنگ در جنوب لبنان خالی شده بود. خلایی که در این مناطق بوجود آمد باعث که مسلحین فرصت را غنیمت بشمارند و وارد مناطقی بشوند که در اختیار نیرو‌های دولتی سوریه بود.

توطئه عربی علیه سوریه هنوز اثبات نشده است

محمدعلی حسن‌نیا درخصوص توطئه‌ی کشور‌های عربی در راس آنها امارات علیه سوریه برای دام انداختن این کشور گفت: توطئه عربی هنوز اثبات نشده است و اسنادی از این موضوع بیرون نیامده و فقط درحد یک فرضیه مطرح شده است. امارات در سال‌های اخیر به سوریه وعده سرمایه گذاری در این کشور را داد، اما جامه عمل به آن نپوشاند. در همین راستا باید صبر کرد تا دید آیا پیامی بوده است یا نه. در صورت وجود پیام باید دید چرا آقای بشار اسد به آن تن داده است؟ یعنی او باور داشته است که باید کنار برود؟ اما به چه امیدی باید کنار برود؟

سه سناریو برای آینده سوریه و نگرانی همسایگان آن

محمدعلی حسن‌نیا تاکید کرد که درخصوص آینده سوریه سه سناریو وجود دارد. یک سوریه به سمت یک حکومت دموکراتیک حرکت کند و انتخابات در آن برگزار شود، دو به سمت یک حکومت آنطور که ابو محمد الجولانی و تحریر الشام به دنبال هستند، پیش برود و سه بر اثر هرج و مرج میان گروه‌های مختلف سکولار و اسلام‌گرا به سمت لیبی شدن پیش برود. 

وی  درباره نظر خود درباره آینده سوریه گفت که از نظر او گزینه سوم را قوی‌تر می‌داند، اما در طول زمان باید دید که چه اتفاقی برای این کشور رخ خواهد داد. 

این کارشناس منطقه تائید کرد که به قدرت رسیدن یک حکومت به ریاست تحریر الشام برای همسایگان سوریه به شدت نگران‌کننده است. به همین دلیل عراق به سرعت ارتش خود را در مرز مشترک با سوریه قرار داد. اردن به شدت نگران تحولات اخیر سوریه است و حتی صهیونیست‌ها که با شک و تردید به تحولات سوریه نگاه می‌کنند. 

ارتباط کشور‌های عربی با حکومت جدید سوریه

محمدعلی حسن‌نیا درباره ارتباط کشور‌های منطقه و غربی با سوریه جدید معتقد بود: کسانی که کنترل دمشق را بدست گرفتند، رگه‌هایی از سلفی‌گری و اخوانی دارند به همین دلیل کشور‌هایی مانند ترکیه و قطر روابط خوبی با اسلام‌گرا‌ها دارند، اما کشور‌هایی مانند امارات و مصر روابط خوبی با اخوانی‌ها ندارند. آنها علاقه دارند گروه‌های سکولار یا حتی نظامیان در راس سوریه باشند.

او در ادامه تاکید کرد: اماراتی‌ها خیلی علاقه داشتند که آقای بشار اسد در راس حکومت سوریه باقی می‌ماند. اما در خصوص عربستانی‌ها باید گفت که آنها موضع مشخصی ندارند. به دلیل اینکه آنها در چند سال اخیر مواضع سیاسی قوی درخصوص منطقه نمی‌گیرند و باید در خصوص تصمیم عربستان منتظر بود.

محمدعلی حسن‌نیا در پایان تاکید کرد که برای بررسی نقش سوریه جدید در منطقه باید منتظر ماند تا دید چه حکومتی در این کشور آغاز به کار کرد. زیرا نقش سوریه در منطقه بستگی به حکومتی دارد که راس قدرت خواهد بود، اما فعلا میدان مهم است که آن هم دست تحریر الشام است و آنها نیز رگه‌های اخوانی و سلفی دارند و حتی قبل‌تر الجولانی نماینده ابوبکر البغدادی، سرکرده تروریست‌های داعش در سوریه بود، اما از داعش و القاعده جدا شده و تحریر الشام را در سوریه تاسیس کرد.