باشگاه خبرنگاران جوان؛ سمیه خلیلی - به گزارش روزنامه ژاپن تایمز در روز‌های اخیر، شِیگری ایشیبا، نخست‌وزیر ژاپن، در سخنرانی خود در استان توتوری تأکید کرد که یکی از راه‌های مقابله با کاهش جمعیت، تبدیل مناطق روستایی به مکان‌هایی است که جوانان و زنان تمایل به زندگی در آنها داشته باشند. ایشیبا اعلام کرد که به شدت به دنبال اجرای سیاست‌های احیای مناطق روستایی، یکی از اولویت‌های سیاستی خود، خواهد بود. این سیاست‌ها شامل اصلاح شکاف دستمزد میان مردان و زنان و معرفی سیستم‌هایی است که به کارکنان اجازه می‌دهد به عنوان کارمند رسمی، ساعات کاری انعطاف‌پذیر داشته باشند.

ایشیبا در سخنرانی خود توضیح داد که کاهش جمعیت و نرخ پایین تولد در مناطق روستایی به دو عامل اصلی مرتبط است. یکی از این عوامل کاهش اجتماعی است که ناشی از مهاجرت جوانان و زنان به مناطق شهری می‌باشد و عامل دیگر کاهش طبیعی است که از کاهش نرخ تولد ناشی می‌شود.

او گفت: تبدیل مناطق روستایی به مکان‌هایی که جوانان و زنان تمایل به زندگی در آنها داشته باشند، اصل اساسی احیای جدید مناطق روستایی است. ایشیبا بر لزوم تحقق شیوه‌های کاری و محیط‌های کاری جذاب برای جوانان و زنان در این مناطق تأکید کرد.

نخست‌وزیر ژاپن چهار اقدام مشخص را در این راستا مطرح کرد: اصلاح شکاف دستمزدها؛ تشویق کارفرمایان به استخدام بیشتر کارکنان رسمی؛ پایان دادن به منحنی شکل L ، به این معنا که درصد زنان در استخدام تمام‌وقت کاهش می‌یابد وقتی که آنها پس از ازدواج یا تولد فرزند از شغل‌های رسمی خارج می‌شوند؛ و تشویق مردان به استفاده از مرخصی مراقبت از فرزند.

در مورد شکاف دستمزد بین مردان و زنان، ایشیبا بیان کرد که یکی از دلایل این مسئله این است که مدیران به‌طور ناخودآگاه فرض می‌کنند که هیچ تفاوتی بین دستمزد کارکنان وجود ندارد. او از جامعه تجاری خواست که بررسی کند آیا شکاف دستمزد بین مردان و زنان وجود دارد یا خیر. برای افزایش تعداد کارکنان رسمی، ایشیبا بر لزوم ایجاد فضایی برای شیوه‌های کاری متنوع تأکید کرد. او پیشنهاد کرد که سیستمی معرفی شود که به کارکنانی که وضعیت کارمند رسمی دارند، اما ساعات کاری کمتری دارند، اجازه داده شود تا از حقوق خود بهره‌مند شوند.

وی معتقد است: در حالی که برخی معتقدند که تعداد ساعات کاری شرط استخدام رسمی است، من می‌خواهم این امکان را فراهم کنم که کارکنان در صورت تمایل به دلایل مختلف، ساعات کمتری کار کنند. 

ایشیبا، که اولین وزیر احیای مناطق روستایی بود، هدف دارد که در بودجه اولیه، یارانه‌های این سیاست را دو برابر کند. او از جامعه‌های صنعتی، نهاد‌های عمومی، دانشگاه‌ها، مؤسسات مالی، سازمان‌های کارگری و رسانه‌ها خواست که تمام تلاش خود را برای احیای مناطق روستایی به کار گیرند. این اولین بار بود که ایشیبا از زمانی که به عنوان نخست‌وزیر منصوب شده، به استان توتوری، جایی که از آن به مجلس نمایندگان انتخاب شده بود، سفر کرده است.

راهکار‌های کشور‌های دیگر برای مقابله با بحران کاهش جمعیت

در کنار اقدامات پیشنهادی نخست‌وزیر ژاپن، برخی کشور‌های دیگر نیز راهکار‌هایی را برای مقابله با این چالش اجتماعی و اقتصادی در نظر گرفته‌اند. بسیاری از کشور‌ها به ویژه در آسیا و اروپا، به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی برای جبران کاهش نرخ تولد و پیری جمعیت هستند. در اینجا به برخی از اقدامات مهم کشور‌های مختلف در این زمینه اشاره می‌کنیم:

۱. ژاپن

ژاپن به عنوان یکی از کشور‌های پیشرفته با پایین‌ترین نرخ تولد، در تلاش است تا از طریق مجموعه‌ای از سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی به کاهش جمعیت پاسخ دهد. یکی از مهم‌ترین اقدامات ژاپن، حمایت از سیاست‌های «آشتی کار و زندگی» است که شامل ایجاد فرصت‌های شغلی انعطاف‌پذیر و تشویق به مشارکت بیشتر زنان در بازار کار می‌شود.

علاوه بر این، دولت ژاپن برنامه‌های مختلفی برای کمک به والدین و به ویژه مادران دارد، از جمله مرخصی طولانی‌مدت والدین و حمایت‌های مالی از خانواده‌های پرجمعیت. به‌ویژه در بخش‌های روستایی، برنامه‌هایی برای جذب جوانان به مناطق غیرشهری و فراهم کردن شرایط بهتر زندگی در این مناطق در حال اجرا است.

۲. کره جنوبی

کره جنوبی نیز به دلیل بحران نرخ پایین تولد، مجموعه‌ای از سیاست‌ها را به منظور تشویق به افزایش جمعیت اجرا کرده است. یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت کره جنوبی، حمایت از مادران شاغل و فراهم کردن محیط‌های کار با انعطاف‌پذیری بیشتر است. علاوه بر این، کره جنوبی به والدین کمک‌های مالی فراوانی برای نگهداری از فرزندان ارائه می‌دهد. برای مثال، والدینی که بچه‌های زیر ۳ سال دارند، از کمک‌های مالی ماهانه برخوردار می‌شوند. همچنین، این کشور سرمایه‌گذاری‌های زیادی در بخش مراقبت از کودکان و تسهیلات مناسب برای خانواده‌ها انجام داده است.

۳. فرانسه

فرانسه یکی از کشور‌هایی است که به طور موفقیت‌آمیزی توانسته نرخ تولد خود را بالا نگه دارد. یکی از دلایل اصلی این موفقیت، سیاست‌های حمایت از خانواده و برنامه‌های دولتی است که در آنها به خانواده‌های دارای فرزند کمک‌های مالی و تسهیلات ویژه ارائه می‌شود. در فرانسه، مادران شاغل از مرخصی زایمان بلندمدت برخوردار هستند و دولت به خانواده‌ها در بخش‌های مختلف از جمله مراقبت‌های پزشکی، آموزش و پرورش، و مسکن یارانه می‌دهد. علاوه بر این، فرانسه برنامه‌های گسترده‌ای برای ایجاد تعادل بین کار و زندگی خانوادگی در نظر گرفته است.

۴. سوئد

سوئد به عنوان یکی از پیشروترین کشور‌های جهان در زمینه حمایت از خانواده‌ها و سیاست‌های رفاهی، نظامی قوی برای حمایت از والدین به ویژه مادران شاغل دارد. در سوئد، والدین به طور مشترک از مرخصی زایمان بهره‌مند می‌شوند و این مرخصی می‌تواند تا ۴۸۰ روز ادامه یابد.

 علاوه بر این، دولت سوئد سیستم مراقبت از کودکان با کیفیت و کم‌هزینه‌ای را فراهم کرده است که به والدین این امکان را می‌دهد که در عین نگهداری از فرزندان خود، به شغل خود ادامه دهند. همچنین، سوئد به شدت در تلاش است تا نقش مردان در مراقبت از کودکان را نیز ارتقا دهد و از آنها بخواهد که از مرخصی پدرانه استفاده کنند.

۵. چین

چین که سال‌ها سیاست تک‌فرزندی را به اجرا گذاشته بود، در سال‌های اخیر این سیاست را تغییر داده و به خانواده‌ها اجازه داده است که دو یا حتی سه فرزند داشته باشند. این تغییر سیاست به منظور مقابله با بحران پیری جمعیت و کاهش نیروی کار در آینده انجام شده است.

دولت چین همچنین طرح‌های مالی برای خانواده‌هایی که فرزند دوم دارند، از جمله یارانه‌های مالی و کمک‌های ویژه برای مراقبت از کودکان در نظر گرفته است. به علاوه، چین در حال اجرای اصلاحات در نظام کاری خود است تا شاغلان جوان و زنان بیشتری را جذب کند.

۶. آلمان

آلمان به منظور جذب نیروی کار جوان از کشور‌های دیگر و همچنین افزایش نرخ تولد، سیاست‌هایی برای حمایت از خانواده‌ها و مهاجران در پیش گرفته است. این کشور از برنامه‌های ویژه‌ای برای کمک به والدین شاغل، از جمله مرخصی زایمان و پرورش کودک، حمایت مالی برای هزینه‌های مراقبت از کودکان، و تسهیلات ویژه برای پدران برخوردار است. آلمان همچنین قوانینی را برای بهبود شرایط کاری به نفع زنان و جوانان ایجاد کرده است تا آنها بتوانند به راحتی به اشتغال پرداخته و زندگی خانوادگی خود را مدیریت کنند.

کشور‌هایی مانند ژاپن، کره جنوبی، فرانسه، سوئد، چین و آلمان اقدامات مختلفی برای مقابله با بحران کاهش جمعیت و پیری جامعه به اجرا گذاشته‌اند. این اقدامات شامل حمایت از خانواده‌ها، بهبود شرایط کاری، تشویق به مهاجرت به مناطق روستایی و اجرای سیاست‌های مالی برای تشویق به افزایش نرخ تولد است. در این میان، ژاپن نیز با پیاده‌سازی سیاست‌های مشابه به دنبال ایجاد شرایط مناسب برای زندگی جوانان و زنان در مناطق روستایی است تا بتواند از کاهش جمعیت جلوگیری کرده و به توسعه پایدار کمک کند.