هر شهروند تهرانی روزانه به طور متوسط ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کند، که این رقم در مقایسه با استاندارد‌های جهانی برای شهر‌های دارای اقلیم مشابه، بسیار بالاست. تحلیل الگوی مصرف نشان می‌دهد که بیش از نیمی از شهروندان تهرانی در دسته پرمصرف‌ها قرار دارند. حدود ۶۲ درصد از مشترکان، بین ۱۲ تا ۲۴ متر مکعب آب در ماه مصرف می‌کنند که این میزان نشان‌دهنده مصرف بیش از حد استاندارد است.

تهران، یکی از پرجمعیت‌ترین شهر‌های ایران، با بحران جدی آب مواجه است. این شهر در منطقه‌ای با اقلیمی نیمه‌خشک قرار دارد که میزان بارندگی سالانه آن به‌طور متوسط تنها ۲۸۰ میلی‌متر است. این میزان بارش در مقایسه با جمعیت رو به افزایش و تقاضای بالا برای آب، بسیار اندک به نظر می‌رسد.

آمار ذخایر سد‌های تهران طی ۱۵ سال گذشته نشان می‌دهد که در ابتدای سال آبی گذشته میزان ذخایر سد‌های تهران به کمترین میزان خود رسیده بود، اما با اقداماتی که صورت گرفت در تامین آب تهران محدودیتی ایجاد نشد. امسال نیز در چهارمین سال متوالی مدیریت تنش آبی در تهران به سر می‌بریم، بیشترین حجم آب ذخیره شده طی پنج سال گذشته در شهریور ماه در سد‌های تهران در سال ۱۳۹۸ با ۹۱۹ میلیون متر مکعب بوده و در سال‌های بعد به ترتیب در سال ۱۳۹۹ به ۸۱۶ میلیون مترمکعب، در سال ۱۴۰۰ به ۵۰۳ میلیون مترمکعب، در سال ۱۴۰۱ به ۴۱۴ میلیون متر مکعب و در سال ۱۴۰۲ به ۴۰۲ میلیون متر مکعب رسیده است. 

منابع آبی تهران، شامل سد‌های لار، طالقان، کرج، ماملو و لتیان، سال‌هاست که تحت فشار مصرف بیش از حد و تغییرات اقلیمی قرار دارند. کاهش بارش‌ها و افزایش دما در سال‌های اخیر، ذخایر آبی سد‌ها را به شدت کاهش داده است. برخی از سد‌های استان، مانند سد لار، با مشکلاتی همچون رسوب‌گذاری و فرسودگی زیرساخت‌ها روبه‌رو هستند. علاوه بر این، افزایش جمعیت در استان تهران و مصرف بالای آب توسط شهروندان، تأمین پایدار آب را به چالشی بزرگ تبدیل کرده است.

در حال حاضر، مشترکان آب تهرانی به سه دسته تقسیم می‌شوند، مشترکان خوش‌مصرف که تا ۱۲ مترمکعب در ماه آب مصرف می‌کنند و ۳۳ درصد مشترکان را تشکیل می‌دهند؛ پرمصرف که بین ۱۲ تا ۲۴ متر مکعب مصرف دارند و ۶۲ درصد مشترکان را شامل می‌شوند؛ و بدمصرف که بیش از دو برابر الگو مصرف می‌کنند و ۵ درصد مشترکان را تشکیل می‌دهند که این رقم در گذشته ۸ درصد بود.

آنطور که محسن اردکانی مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب استان تهران اعلام کرده مدیریت آب در تهران نیازمند برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و بلندمدت است. برای کاهش فشار بر منابع موجود، طرح‌هایی مانند افزایش ظرفیت تأمین و توزیع آب از طریق احداث تصفیه‌خانه‌های جدید، بهبود خطوط انتقال آب و علاج‌بخشی سد‌هایی مانند لار در حال اجراست. همچنین پروژه‌هایی مانند تکمیل تصفیه‌خانه پنجم تهران و تصفیه‌خانه شهر پردیس می‌تواند در آینده نقش مهمی در بهبود وضعیت آب ایفا کند.

یکی از مهم‌ترین اقدامات برای مدیریت بحران، کاهش مصرف آب است. کاهش ۲۰ درصدی مصرف می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر رفع مشکلات کنونی داشته باشد. فرهنگ‌سازی برای استفاده بهینه از آب، به‌ویژه در میان مشترکان پرمصرف و بد مصرف، امری ضروری است.

بحران آب در تهران، نتیجه ترکیبی از محدودیت‌های طبیعی، تغییرات اقلیمی و رفتار‌های نادرست مصرفی است. برای عبور از این بحران، نیاز به همکاری همگانی و اجرای دقیق برنامه‌های مدیریتی و اصلاحی است. تنها از این طریق می‌توان آینده‌ای پایدار برای منابع آبی پایتخت رقم زد.

منبع: ایسنا