باشگاه خبرنگاران جوان؛ نفیسه خلیلی - علیرضا خمسه، بازیگر سینما و تلویزیون در برنامه «هفت» شبکه نمایش با موضوع بررسی سینمای کمدی و درباره سینمای صامت کمدی گفت: ما همیشه با صدابرداران شوخی میکنیم و آن این است که میگوییم میدانید چرا به سینمای صامت عصر طلایی میگویند؟ چون شماها نبودید! من فکر میکنم اگر بتوانیم فلسفهای را از دلِ آفرینش خارج کنیم، آن حتماً شادمانی است. یعنی انسان برای زیستن شادمانه خلق شده است. هر فعالیتی که انسان در طول حیات خود کرده، باید به نوعی پاسخ به این نیاز باشد.
خمسه ادامه داد: اگر انسان برای اختراع سینما رفته، اولین فیلمی که تولید شده باغبان آب پاشی شده برادران لومیر است. یعنی آن فیلم میتوانست وحشتناک یا عاشقانه باشد. ولی همان فیلم کوتاه نشانه نیاز انسان است و هر چیزی که به سمتش میرویم، باید در نهایت شعف در ما ایجاد کند. به این علت است که من سینمای کمدی را ارجح میدهم. طبیعتاً سینما در بدو تولدش با صدا بیگانه بود. همانطور که انسان در بدو خلقت جزء حرکت چیزی را نمیشناخت. بعدها انسان از طریق حرکت به نطق و بیان و ادبیات میرسد. ما در رشته خودمان که زبان بدن است، همیشه از این فرضیه شروع میکنیم که برای بازیگر چه فرقی دارد چه ژانری را بازی کند.
بازیگر سریال «پایتخت» افزود: او هر گونهای را که میخواهد کار کند، قبل از اینکه به بیان برسد، باید روی ژست، فیگور و زبان بدنش کار کند. به این علت هر بازیگری موظف است قبل از نطق و بیان به حرکت و زبان بدن برسد. سینما هم از این قاعده مستثنی نیست. وقتی سینما اختراع میشود و شروع به حرکت میکند، ما شاهد نوعی از سینما هستیم. شما شاهد هستید که ژانرهای دیگری در همان سینمای صامت یا عصر طلایی سینما به وجود آمد. اما چون شاخصهای سینما به نیازهای اساسی انسان پاسخ میدادند، سینما کمدی است.
وی در پاسخ به این سوال که شما از دو بازیگر بزرگ سینمای کمدی صامت کدام را بزرگتر میدانید؟ افزود: من باستر کیتون را دوست دارم. چون با تعریف ما از کمدی به پانتومیم نزدیکتر است. علت اینکه بازیگران پانتومیم صورتکهای سفید یا رنگی به صورت میزدند، این بود که بازیگر حق ندارد از چهره برای بیان مقصود، احساس و عاطفه استفاده کنند. بازیگر در وهله اول باید از زبان بدن استفاده کند. خب چارلی چاپلین نابغه بزرگی است، اما همزمان از صورت و بدناش استفاده میکرد. در حالی که تعریف کلاسیک میگوید شما باید از صورتتان به عنوان چهرهای که رویش ماسک پوشیده استفاده بکنید. برای من باستر کیتون بزرگتر است.
خمسه با بیان اینکه از آنجایی که یک جایی گفته شد فیلمساز باید شعور اجتماعی و شعور بازار را بشناسد و این بهره هوشی را داشته باشد تا بداند الان در جامعه دهه ۲۰ یا ۳۰ امریکا چه مسائلی را باید مطرح کند، توضیح داد: یعنی صرفاً به اصول بازیگری پایبند نباشد و ببیند که آیا ماشینیسم حیات انسانی را تحتالشعاع قرار میدهد. در حالی که باستر کیتون در همان چارچوب سینمای کمدی و استفاده نکردن از چهره ماند. اینجا چارلی چاپلین جلو میافتد و بت خیلی از فیلمسازان میشود.
این بازیگر در پاسخ به صحبتهای بهروز افخمی مبنی بر اینکه که خودِ چارلی چاپلین قبول داشت که باستر کیتون بازیگر بهتری است و از لحاظ تواناییهای بدنی از او بهتر است، گفت: حتی در یک فیلمی که از ایشان استفاده میکند نقل است که وقتی چاپلین میبیند کیتون خیلی درخشیده، بخشهای زیادی از بازیاش را در کار خودش حذف میکند! اصلاً باستر کیتون یک فرد بینظیری است. ولی چارلی چاپلین استاد بازار و یک جامعهشناس بود.