هفته‌ای که گذشت در منطقه غرب آسیا نشستی با حضور بیش از ۵۰ کشور برگزار شد. اجلاسی که دومین نشست کشور‌های عربی و اتحادیه کشور‌های اسلامی برای مسئله پایان دادن به کشتار صهیونیست‌ها در نوا ر غزه و لبنان بود. اولین دور از این اجلاس که به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران نیز برگزار شد با حضور رئیس جمهور فقید کشورزمان شهید آیت الله رئیسی برگزار شد و حالا پس از گذشت چندین ماه دومین نشست اضطراری سازمان همکاری‌های اسلامی و اتحادیه عرب دوشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۳ با حضور ایران و نمایندگان بیش از ۵۰ کشور عربی و اسلامی در ریاض عربستان و این بار هم با درخواست ایران  برگزار شد.

تشکیل دو دولت در سرزمین های اشغالی

در این نشست به بررسی راه‌های آتش‌بس و پایان دادن به حملات رژیم صهیونیستی به باریکه غزه و جنوب لبنان پرداخته شد. همچنین امدادرسانی به آوارگان و اتخاذ موضعی واحد برای تحت فشار قرار دادن جامعه بین‌المللی در جهت جلوگیری از حملات رژیم اشغالگر صهیونیستی از محور‌های مهم مورد بحث سران کشور‌های اسلامی در این نشست بود؛ که همه کشور‌های حاضر برای آن اتفاق نظر داشتند.

اما موضوعی دیگر نیز در این اجلاس مطرح  شد و آن مسئله تایید و درخواست برای فراهم شدن تشکیل دو دولت در سرزمین‌های اشغالی برای به عنوان یکی از راه‌های پایان کشتار صهیونیس ت‌ها  و نسل کشی آن ها در نوار غزه بود. راهی که عربستانی‌ها به عنوان کشویر که در راس پیشنهاد دهنده‌های این موضوع بود خود را نشان داد و ا لبته در این مسیر هم همراهی کشور‌های عربی مطیع خود را به خوبی مشاهده کرد. موضعی که البته هیچگاه توسط کشورمان مورد تاکید نبوده است.

 راهکار پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران برگزاری یک همه پرسی در میان تمامی فلسطینیان، اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی بر اساس هر فلسطینی یک رای است و راهکاری که سال‌های سال است توسط جمهوری اسلامی ایران مطرح شده، اما غربی‌ها و همچنین برخی کشورهای اسلامی مقابل اجرایی شدن آن مواضع نامشخصی را گرفته‌اند.

عربستانی‌ها، که علاقه زیادی دارند در تحولات منطقه نقش اصلی را ایفا کنند در روز‌های اخیر از تمامی کشور‌های جهان خواستند تا به ائتلاف بین المللی اجرای راهکار دودولتی بپیوندند. عربستانی‌ها همچنین در ماه‌های اخیر تنها راه عادی سازی روابط خود با اسرائیل را قبول موضوع تشکیل دو دولت توسط صهیونیست‌ها می‌دانند و در غیر این صورت  این روابط به شکل عادی خود نخواهد رسید.

اما موضوع و راهکار تشکیل دو دولت مستقل فلسطین و اسرائیل اصلا چه داستانی دارد.

ریشه طرح دو دولت را می‌توان در قطعنامه مشهور سازمان ملل در به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی دانست. در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷ میلادی، سازمان ملل متحد، طرح تقسیم سرزمین فلسطین به دو کشور اسرائیل و فلسطین را به صورت بین‌المللی را تصویب کرد. این طرح به نوعی سرزمین فلسطین را به دو دولت یا کشور جدید تقسیم نمود.

ناکامی طرح اسلو با آغاز انتفاضه دوم

با آنکه رژیم صهیونیستی موجودیت جعلی خود را بر اساس یک قطعنامه مخدوش حقوقی و سیاسی پایه‌گذاری کرد، اما در آن برهه هرگز حاضر به پذیرش دولت فلسطینی نشد و در جنگ‌های بعدی به ویژه در جنگ سال ۱۹۶۷، سرزمین‌هایی فراتر از مرز‌های ۱۹۴۷ را هم اشغال نمود؛ لذا ریشه طرح دو دولت را می‌توان در قطعنامه مشهور سازمان ملل در به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی دانست که در آن ۵۵ درصد از اراضی فلسطین برای دولت یهودی و ۴۴ درصد برای دولت فلسطین در نظر گرفته شد. یک درصد از اراضی هم تحت اداره بین المللی قرار گرفت. البته این درصد‌ها روی کاغذ باقی ماندند، چون دولت صهیونیستی تشکیل شد، اما دولت فلسطینی شکل نگرفت. دولت صهیونیستی همان سال، ۷۷ درصد فلسطین را به اشغال خودش در آورد.

شکل جدی‌تر این موضوع در جریان توافقات اسلو در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی که در قالب آن، جناح سازش‌کار فلسطینی به رهبری «یاسر عرفات»، رژیم اشغالگر قدس را به رسمیت شناخت، مطرح شد. با این حال، هیچگاه این ایده رنگ واقعیت به خود نگرفت.

با ناکام ماندن طرح اسلو و آغاز انتفاضه دوم از سال ۲۰۰۰ کشور‌های عربی اتحادیه عرب با محوریت سعودی طرحی را در سال ۲۰۰۲ رونمایی کردند که به طرح صلح عربی مشهور شد. طرح عربستان براساس قطعنامه‌های ۲۴۲ و ۳۳۸ نوشته شد و در آن خواستار عقب نشینی صهیونیست‌ها از سرزمین‌های اشغالی شد.

در طرح‌های متنوع و متعددی که به عنوان صلح عرب‌ها و اسرائیل طی سال‌های گذشته مطرح شده، طرحی که در سال ۲۰۱۳ از سوی هیئت وزارتی اتحادیه عرب مطرح شده است، شاید ننگین‌ترین آنها به لحاظ میزان امتیازاتی باشد که به رژیم صهیونیستی داده می‌شود. این طرح که ادامه طرح ۲۰۰۲ عربستان سعودی است، دچار برخی اصلاحات شده است تا احتمال پذیرش آن از سوی اسرائیل افزایش یابد. در طرح ننگین صلح ۲۰۰۲ عربستان که مورد موافقت اتحادیه عرب قرار گرفت، بر عقب نشینی اسرائیل از سرزمین‌های اشغال شده در ۱۹۶۷ شامل بلندی‌های جولان و بیت‌المقدس شرقی و پذیرش تشکیل یک دولت فلسطینی به پایتختی بیت‌المقدس شرقی و همچنین یافتن راه حلی برای بازگشت آوارگان فلسطینی تاکید شده بود. از سوی دیگر و در عوض پذیرش این شروط از سوی رژیم صهیونیستی، کشور‌های اتحادیه عرب متعهد شدند به نزاع خود با اسرائیل پایان داده و مناسبات عادی میان آنها و این رژیم برقرار شود.

مطرح شدن معامله قرن توسط ترامپ

سال‌ها گذشت و مساله دولت فلسطین و طرح دو دولت به فراموشی سپرده شده بود تا اینکه سال ۲۰۱۴ وزارت خارجه اوباما طرحی را مطرح کرد که به طرح جان کری مشهور شد. آن طرح قدس را بین المللی و پایتخت مشترک دو طرف انتخاب کرده بود و برای حل مشکل شهرک سازی‌های صهیونیست‌ها کل منطقه غور اردن در کرانه باختری در مرز با اردن را به رژیم صهیونیستی واگذار می‌کرد؛ طرحی که البته خیلی زود کنار گذاشته شد.

سال ۲۰۲۰ دونالد ترامپ طرحی را برای مساله فلسطین ارائه کرد که به معامله قرن مشهور شد؛ طرحی که مبنای اصلی آن دادن رشوه اقتصادی به فلسطینی‌ها و واگذاری شهرک‌های ساخته شده کرانه باختری به صهیونیست‌ها بود. این طرح از همه طرح‌های پیشین حقوق فلسطینی را بیشتر نادیده می‌گرفت. در این طرح آمده بود که قدس پایتخت دولت یهودی خواهد بود، آوارگان فلسطینی دیگر حق بازگشت به فلسطین را ندارند و حماس تمامی سلاح‌هایش را کنار می‌گذارد. در این طرح قید شده بود فلسطین جدید نباید ارتش داشته باشد و تنها سلاحی که به فلسطین جدید اجازه برخورداری از آن داده می‌شود، سلاح‌های سبک پلیس است.

همه کشور‌های اسلامی بر ضرورت آتش‌بس در غزه تاکید دارند

جعفرقنادباشی کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان در ارتباط با جریان تشکیل دو دولت در سرزمین‌های اشغالی در شرایط کنونی منطقه اظهار کرد: در زمینه موضوع تشکیل دو دولت در نوار غزه اختلافاتی وجود دارد، اما نکته آن است که این موضوع در شرایط فعلی مسئله‌ای انحرافی است.

وی ادامه داد:‌کشور‌های عربی از مدت‌ها پیش طرح تشکیل دو دولت را در سرزیمن‌های اشغالی مطرح می‌کردند. ایران، اما معتقد بود که تمام فلسطین توسط صهیونیست‌ها اشغال شده است و این طرح چندان نمی‌تواند درست و به نفع فلسطینی‌ها باشد.

وی گفت: غربی‌ها سرزمین‌های این منطقه را به دو بخش سرزمین‌های ۱۹۴۸ برای اسرائیل و سرزمین‌های ۱۹۶۷ برای فلسطینی‌ها تقسیم کردند. سرزمین‌هایی که چندپاره است و به سختی می‌توان درباره آن نظر داد.

قناد باشی افزود: این موضوع اکنون انحرافی است و در شرایط فعلی نباید به آن پرداخته شود چرا که اکنون آتش بس از اهمیت بسیار بالاتری برخوردار است. در میان جنگ هستیم و بحث‌های دیگر را نباید مطرح کرد.

وی تاکید کرد: نکته مهمی که مطرح می‌شود کشور‌های اسلامی در زمینه آتش‌بس اجماع دارند و نباید اختلافات در موضوع تشکیل یک یا دو دولت را زیاد به آن اشاره کرد. باید عنوان کنیم که همه کشور‌های اسلامی بر ضرورت آتش‌بس تاکید دارند؛ و در بیانیه نشست هم همه بر ضرورت آتش‌بس تاکید کرده‌اند و این بسیار مهم بود.

تیم ترامپ راه حل یک کشوری را مغایر منافع بلند مدت اسرائیل می‌دانند

امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره نظر ترامپ و تیمش برای تشکیل دو دولت در سرزمین‌های اشغالی اظهار کرد: نابودی حماس را همه جریان‌ها در آمریکا درباره‌اش هم نظر هستند و کسی را در آمریکا نمی‌توانید پیدا کنید که از حماس حمایت کند. 

وی ادامه داد: در مورد تشکیل دو کشور هم تیم ترامپ مخالف تشکیل دو کشور نیست و تنها تفاوتشان با دموکرات‌ها آن است که دموکرات‌ها می‌گویند ما باید اسرائیل را تحت فشار قرار دهیم برای آن که مصلحت اسرائیل تشکیل دو کشور است، اما تیم ترامپ می‌گوید اگر اسرائیل به هر دلیلی نخواست با موضوع دو کشور موافقت کند آمریکا نباید آنها را برای قبول این موضوع تحت فشار قرار دهد. 

کارشناس مسائل بین الملل افزود: تیم ترامپ راه حل یک کشوری را مغایر منافع بلند مدت اسرائیل می‌داند برای آن که اگر کشور فلسطین تشکیل نشود این مردم عادی در نهایت باید جزو شهروندان کشو ر اسرائیل شوند.

وی افزود: اگر این کار را عملی کنند ترکیب جمعیتی سرزمین‌های اشغالی عوض می‌شود و امکان دارد مسلمانان در آن جا حاکم شوند. اگر هم حقوق شهروندی ندهند آپارتاید به وجود می‌آید و این خطری بزرگ است که دوستداران اسرائیل در آمریکا هشدار می‌دهند که مراقب باشید به این مسیر وارد نشوید.

ابوالفتح گفت: دولت ترامپ تمایل ندارد که در سرزمین‌های اشغالی تک کشوری باشد، اما به اندازه دموکرات‌ها فشاری به صهیونیست‌ها نمی‌آورند.

این کارشناس مسائل آمریکا درباره موضع صهیونیست‌ها در این زمینه اظهار کرد: در موضوع تشکیل دو کشور که اسرائیلی‌ها مطلقا راضی نخواهند شد. اکنون بحث صهیونیست‌ها آن است که از ترامپ انتظار دارند حاکمیت اسرائیل بر کرانه باختری را به رسمیت بشناسند و بحث سرزمین‌های اشغالی فلسطین ملقا شود و تمام آن منطقه به خاک اسرائیل منتقل شود.

حالا از طرح ترامپ هم ۴ سالی گذشته و به نظر می‌رسد در ماه‌های اخیر موضوع تشکیل دو دولت به شکل جدی تری در حال مطرح شدن است. موضوعی که در مسیر بیان آن غربی‌ها و برخی از کشور‌های اسلامی نیز حاضر هستند و به دنبال هموار کردن شرایط اجرایی شدن آن هستند.

طرحی که البته آن را نه فلسطینی‌ها و نه حتی اشغالگران رژیم صهیونیستی که سال‌هاست جنایت می‌کنند و با خیال راحت دست به کشتار و نسل کشی مردم غزه می زنند قبول ندارند.