عمر کاشت و تولید پسته در آذربایجان شرقی به صورت گسترده به عنوان محصول جایگزین کشت در قالب طرح‌های احیای دریاچه ارومیه به ۱۵ تا ۱۸ سال می‌رسد.

البته قدمت این محصول به طور پراکنده در مکان‌هایی مثل جزیره اسلامی در آذربایجان شرقی حتی به حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال قبل نیز می‌رسد، اما در ۱۵ تا ۱۸ سال گذشته به عنوان محصولات باغی آذربایجان شرقی به عنوان محصول کم آب بَر وارد تولیدات جهادکشاورزی استان شده است.

پسته آذربایجان شرقی که به صورت عمده در ایلخچی، مرند و اسکو تولید می‌شود خیلی زود به بازار‌های جهانی و اروپایی راه پیدا کرده است و اکنون به کشور‌هایی مثل مجارستان، هندوستان، آلمان و هلند صادر می‌شود.

بنا به گفته کارشناسان باغبانی پسته آذربایجان شرقی، چون در خاک بکر که درصد شوری کمتری نیز دارد و عناصر مورد نیاز این محصول در خاک غنی است به عمل می‌آید و از طرفی ماوای (زیستگاه) آفت پسته در این استان وجود ندارد به لحاظ کیفی حتی از گونه‌های پسته رفسنجان و قوچان و سایر پسته‌های کیفی کشور نیز بهتر است.

البته تولید پسته و فرآوری آن در آذربایجان شرقی نقطه ضعف‌هایی نیز دارد که مربوط به تکنیک و فن کاشت و پرورش این محصول تجاری است بر این اساس جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی برنامه‌هایی در این خصوص دارد تا این مشکل نیز برطرف شود.

راه اندازی کمیته تخصصی پسته در آذربایجان شرقی

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در این خصوص از راه اندازی کمیته تخصصی پسته در سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی خبر داد و گفت: مشکلات پرورش پسته در این کمیته بررسی و برای رفع آن اقدام می‌شود.

شهرام شفیعی اظهار کرد: اکنون در یازده شهرستان آذربایجان شرقی پسته پرورش می‌یابد که ۶ شهرستان از جمله اسکو و ایلخچی پیشرو هستند.

وی افزود: در ۱۵ تا ۱۸ سال گذشته که پرورش پسته به طور زراعی در آذربایجان شرقی آغاز شده تاکنون پیشرفت‌های خوبی انجام شده است و اکنون پسته استان به لحاظ کیفی حتی بالاتر از پسته‌های مشهور ایران است.

وی ادامه داد: اراضی کشاورزی بکر برای کاشت و پرورش پسته از نکات قوت در آذربایجان شرقی بوده که خاک غنی و کم شور آن نقطه قوت در عمل آمدن پسته کیفی است.

شفیعی همچنین اظهار کرد: یکی از مهمترین چالش‌های حوزه کشاورزی در زمینه بازاریابی است، زیرا در بسیاری از موارد با تلاش‌های کشاورزان، بهره برداران و محققین تولید به خوبی انجام می‌شود، اما برای بازاریابی محصولات تولیدی نیاز است تا بخش‌های دیگر به عنوان پشتیبان ورود کرده و زمینه بازاریابی محصولات تولیدی را فراهم کنند.

وی ادامه داد: باغات پسته ایجاد شده در آذربایجان شرقی در راستای سیاست‌های ترویجی وزارت جهاد کشاورزی است تا با توجه به کمبود منابع آب و بالا بودن شوری خاک، بتوانیم محصولاتی با کیفیت و با ارزش افزوده بالا تولید کنیم.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی اصلاح الگوی کشت را لازمه استمرار تولید اقتصادی در حوزه کشاورزی استان دانست و گفت: یکی از سیاست‌های اصلی وزارت جهاد کشاورزی این است که محصولاتی که مصرف آب بالایی دارند با محصولات با نیاز آبی کم جایگزین شود.

سه هزار هکتار باغ پسته در آذربایجان شرقی وجود دارد که یک هزار و ۲۰۰ هکتار آن در ایلخچی است.

شفیعی با اشاره به اینکه کاشت درختان پسته در آذربایجان شرقی نوپاست و تا رسیدن به اوج بهره وری فاصله دارد، گفت: سه هزار هکتار باغ پسته در آذربایجان شرقی وجود دارد که یک هزار و ۲۰۰ هکتار آن در ایلخچی است.

وی با اشاره به اینکه ۲ هزار و ۲۵۰ هکتار از باغات پسته استان بارور و ۷۵۰ هکتار آن نونهال و غیربارور است از تولید سالانه چهار هزار و ۵۰۰ تن پسته خام در آذربایجان شرقی خبر داد و افزود: میزان تولید محصول پسته خشک استان سالانه ۲ هزار و ۴۵ تن است.

وی با اشاره به اینکه شهرستان‌های اسکو، مرند، جلفا، آذرشهر و تبریز شهرستان‌های پیشرو در کشت پسته استان هستند، گفت: عمر باغات پسته استان آذربایجان شرقی پایین است و بعد از هفت سال به مرحله محصول دهی و در ۱۲ سالگی به اوج باردهی می‌رسد.

۶ واحد فرآوری پسته در آذربایجان شرقی فعال است

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: مجوز راه اندازی ۱۸ واحد فرآوری پسته در استان صادر شده است که از این تعداد ۶ واحد در مرند و اسکو در حال بهره برداری است و در تلاش هستیم تا با مشارکت سرمایه گذاران و اعطای تسهیلات، بقیه واحد‌ها هر چه سریعتر راه اندازی شوند.

شفیعی در خصوص مشکل محصور کردن باغات پسته گفت: بخشی از این مشکل حل شده است، اما باغداران باید توجه داشته باشند که محصور کردن با دیوار دارای مشکلات قانونی است، اما این محصور کردن می‌تواند با فنس انجام شود.

وی در خصوص مسئله توزیع نهاده‌های کشاورزی گفت: هیچ کمبودی در زمینه نهاده‌های کشاورزی وجود ندارد، اما اولویت تخصیص نهاده‌های یارانه‌ای با محصولات راهبردی از قبیل گندم، جو و دانه‌های روغنی است. البته تلاش‌هایی نیز انجام شده است تا بتوانیم نسبت به تخصیص نهاده‌های یارانه‌ای به برخی باغداران اقدام کنیم.

افزایش ۴۰ درصدی سطح زیر کشت پسته در آذربایجان شرقی

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی همچنین از افزایش ۴۰ درصدی سطح زیر کشت پسته استان نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: مطالعات لازم توسط کارشناسان سازمان انجام و امکان سنجی شده است تا کشت پسته در برخی از شهرستان‌های استان توسعه پیدا کند.

وی گفت: عمده‌ترین ارقام مورد کشت در استان رقم‌های احمد آقائی و اکبری است، هرچند بقیه ارقام مانند کله قوچی، اوحدی، شاه پسند نیز در باغات استان کشت می‌شود.

شفیعی افزود: پایه‌های مرسوم استان بادامی زرند و پسته وحشی است، البته توسعه پایه‌های پر رشد در استان از لحاظ مقاومت به سرما نیاز به مطالعه و بررسی دارد.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه آفت کلیدی پسته در منطقه پسیل است که امسال با توجه به شرایط آب و هوایی طغیان کرده و باعث خسارت‌های زیادی از جمله ریزش میوه، برگ و کاهش عملکرد در محصول شده است، گفت: تلاش کارشناسان حفظ نباتات در راستای کاهش استفاده از سموم و مبارزه آفت با کارت زرد و صابون‌های حشره کش است.

صادرات پسته آذربایجان شرقی افزایش می‌یابد

مسعود جعفرنژاد مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی اعلام کرد: صنعت بسته بندی صنایع غذایی آذربایجان شرقی در ایران رتبه اول را دارد و با فعال شدن ۱۸ واحد مجهز فراوری در زمینه پسته در استان در سال‌های آینده حرف‌های زیادی برای صادرات این محصول خواهیم داشت.

وی با اشاره به اینکه متوسط عملکرد پسته استان حدود یک تن در هکتار است، ادامه داد: کم شور بودن خاک کشاورزی، بالا بودن عناصر مورد نیاز پرورش پسته در خاک و عدم رسوخ آفت از جمله نقاط قوت و مزایای پرورش پسته در باغ‌های پسته آذربایجان شرقی است.

جعفرنژاد افزود: با بالا رفتن هدایت الکتریکی و میزان نمک محلول در آب و خاک‌های زراعی استان و نیز پائین رفتن سطح آب‌های زیر زمینی و کاهش نزولات آسمانی و تغییرات اقلیمی، سطح زیر کشت پسته در استان نیز افزایش یافته است.

وی بیان کرد: کاشت پسته به دلیل ارزش اقتصادی بالا و ارزآوری این محصول و نیز تحمل نسبی به شوری بالای خاک، آب و کم آبی در تبدیل اراضی کم بازده به مناطقی با بهره وری بالا و در جایگزینی محصولات پرآب بر با این محصول از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

مجارستان و هندوستان عمده کشور‌های هدف صادرات پسته آذربایجان شرقی/ ۳۹ میلیون دلار صادرات از استان

صبا شکرالله فام کارشناس تخصصی و دبیر کمیته پسته جهادکشاورزی آذربایجان شرقی مهمترین کشور‌های مقصد صادراتی پسته‌های آذربایجان شرقی را کشور‌های مجارستان، هندوستان و آلمان اعلام کرد و گفت: ارزش صادرات پسته از استان به کشور‌های خارجی ۳۹ میلیون دلار است.

وی اظهار کرد: بیشتر رقم‌های احمد آقایی و اکبری از استان صادر می‌شود البته ارقام دیگر پسته مثل کله قوچی و اوحدی نیز عمل می‌آید.

وی همچنین با اشاره به اینکه درخت‌های پسته در آذربایجان شرقی حدود ۱۲ ساله هستند، گفت: سن اقتصادی درختان پسته بالای ۲۱ سال است و اکنون متوسط تولید پسته در باغ‌های استان ۹۱۶ کیلوگرم است که این مقدار در متوسط کشوری حدود یک تن است.

تشکیل شرکت تعاونی پسته، مطالبه پسته کاران اسکو

فرماندار شهرستان اسکو تشکیل شرکت تعاونی پسته را یکی از مطالبات پسته کاران اسکو دانست و گفت: از تعاون روستایی استان می‌خواهیم در این زمینه مشارکت داشته باشد تا هر چه سریعتر شرکت تعاونی پسته در این شهرستان راه اندازی شود.

حسین فیروزی گفت: پیش بینی می‌کنیم بیش از سه هزار تن پسته از باغات اسکو برداشت شود که با برآورد قیمتی آن، سرانه درآمد هر بهره بردار چهار میلیارد ریال خواهد بود.

فرماندار شهرستان اسکو فرآوری پسته را پیش نیاز صادرات این محصول دانست و افزود: برای اینکه بتوانیم پسته اسکو را با قیمت مناسب صادر کنیم باید تعداد مراکز فرآوری پسته را افزایش دهیم.
فیروزی تدوین برنامه عملیاتی تولید پسته را ضروری دانست و گفت: باید از تجربیات فعالان این حوزه کمک بگیریم و با ارائه تسهیلات از باغداران حمایت کنیم.

وی همچنین از برگزاری همایش علمی در حوزه پسته خبر داد و گفت: در هفته پژوهش و فناوری نتایج این همایش برگزار خواهد شد و نتایج آن نیز به بخش‌های کارشناسی، محققان و باغداران انتقال خواهد یافت.

میزان تولید پسته کشور در حدود ۲۰۰ هزار تن در سال است که حدود ۹۲ هزار تن صادر می‌شود و در حدود ۶۶۰ میلیون دلار ارزآوری برای کشور دارد.