حریم پلهای تاریخی اصفهان، بیانگر هویت شهرسازی صفوی است
یک پیشکسوت میراث فرهنگی گفت: حریم پلهای تاریخی و زاینده‌رود بیانگر هویت شهرسازی دوران صفوی در اصفهان است.
مرتضی فرشته‌نژاد گفت: افرادی که مقرر است حریم رودخانه زاینده‌رود و پلهای تاریخی آن را بازنگری کنند باید کارشناسان توانمند و آشنا به شهرسازی دوران صفوی در اصفهان باشند.
وی با تاکید بر اینکه اصفهان با شهرهای دیگر کشور فرق دارد، اظهار کرد: این خطه یک مجموعه تاریخی است که باید با همین تصویر کلی در معرض دید شهروندان و گردشگران قرار بگیرد از این رو لازم است حریم پلهای تاریخی و زاینده رود توسط افرادی بازنگری شود که گذشته تاریخی اصفهان را بشناسند و دست‌کم کتاب «اصفهان، شهر نور» که چکیده یک عمر مطالعه باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی است را خوانده باشند.
زنده‌یاد باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، بنیانگذار مرمت علمی بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی ایران در کتاب «اصفهان، شهر نور» به بررسی جایگاه و منزلت شهر اصفهان در گذر تاریخ معماری - شهرسازی و نقش این شهر در پیشرفت تمدن اسلامی پرداخته است؛ در این اثر از جنبه‌های گوناگونی چون هنر و دین موضوع شکل‌گیری شهر اصفهان برای نخستین بار با ترسیم نقشه‌های دقیق صورت گرفته است.
شهرسازی اصفهان حول ۲ محور عمود بر هم است
فرشته‌نژاد یادآور شد: شهرسازی اصفهان در زمان صفویه حول ۲ محور عمود بر هم شکل گرفته است، یکی محور شمالی جنوبی چهارباغ عباسی و بالا و دیگری، محور شرقی غربی رودخانه زاینده رود که در محل پل الله‌وردی‌خان( سی و سه پل) یکدیگر را قطع می‌کنند.
وی که تدوین‌کننده حریم پلهای تاریخی و زاینده‌رود اصفهان در سال ۱۳۷۶ است، اظهار داشت: قصد ما در تعیین حریم پل‌ها و رودخانه این بود که شهرسازی دوره صفویه در اصفهان که حول این ۲ محور شکل گرفته است مشخص و حفظ شود، محدوده‌ای که نباید با ارتفاع گرفتن ساختمان‌ها، دید گردشگر را کور کند.
فرشته‌نژاد تصریح کرد: شهروند یا گردشگری که برای تماشای پل‌ها و رودخانه زاینده‌رود به این محدوده می‌آید باید بتواند منظر آسمان و کوه صفه را از آن سوی رودخانه و بالاتر از سَرِ درختان ببیند.
این پیشکسوت میراث فرهنگی اصفهان افزود: بیننده در جوار پل‌ها باید بتواند یک مجموعه طبیعی از فضای ۲ طرف رودخانه و در پس زمینه آن، آسمان و کوه را بببیند و این چیزی است که روح انسان می‌طلبد.
فرشته‌نژاد تاکید کرد: این حریم و منظر یک محدوده تاریخی طبیعی است نه آنکه هویت شهرسازی اصفهان برای دلخوش کردن عده‌ای بساز و بفروش از بین برود.
وی خاطرنشان کرد: طبق حریم زاینده‌رود و پلهای تاریخی اصفهان مصوب سال ۱۳۷۶ ، از بَرِ خط پروژه ( خط ساخت و ساز) خیابان‌های ضلع شمالی رودخانه یعنی مطهری، کمال اسماعیل و مشتاق اول، دوم و سوم تا طول (عمق) حدود یکصد متر، ارتفاع سازه‌ها نباید بیشتر از ۹ متر باشد.
فرشته‌نژاد افزود: این خیابان ها در جانب شمال رودخانه و در راستای هم قرار دارند، اینگونه نیست که تا چند خیابان آن‌طرف‌تر پل‌ها در حریم قرار گرفته باشد، همچنین جانب جنوب رودخانه یعنی خیابان‌های بوستان سعدی، ملت، آیینه‌خانه و آبشار اول، دوم و سوم نیز در یک راستا قرار دارند.
وی ادامه داد: در عمق صد متر حریم، خط پروژه (ساخت و ساز) روی گذرها و کوچه‌ها قرار گرفته است تا لطمه‌ای به زندگی مردم وارد نشود، از پشت این محدوده یکصد متری نیز باید ضوابط طرح تفصیلی اصفهان رعایت شود.
به گفته وی، این طرح (مصوب سال ۱۳۷۶) بهترین گزینه برای رعایت حریم و منظر رودخانه زاینده‌رود و پلهای تاریخی اصفهان بود و از منظر روحی، روانی و شهرسازی اصفهان تهیه شد.
ارتفاع مجاز حریم زاینده‌رود و پل های تاریخی رعایت نمی‌شود
فرشته‌نژاد با تاکید بر اینکه در زمان حاضر ارتفاع مجاز خط پروژه حریم زاینده‌رود و پل های تاریخی اصفهان رعایت نمی‌شود، تصریح کرد: ارتفاع ساخت و سازها تا هفت طبقه بالا رفته است در حالی که مطابق ضوابط حریم پلهای تاریخی، ساختمان‌ها حداکثر ۲ طبقه و نیم یا سه طبقه باید باشد.
وی با بیان اینکه قوانین وجود دارد اما شکسته شده است، افزود: بدین ترتیب به مرور زمان، حریم این آثارِ تعیین کننده هویت شهرسازی صفوی اصفهان، مخدوش و تصویر کلی این خطه تاریخی نابود می‌شود.
بازنگری حریم بافت تاریخی اصفهان از جمله پلهای شهره این شهر و زاینده رود طرحی است که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان قصد اجرای آن را دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان گفت که در بسیاری از محورهای بافت تاریخی اصفهان به‌ویژه در محدوده زاینده رود و پنج پُل تاریخی شاهد ناهمگونی بسیار در ساخت و سازهای دهه‌های اخیر هستیم و از این رو در صدد بازنگری حریم بافت تاریخی اصفهان برآمدیم.
منبع: ایرنا
