در سال‌های اخیر، تغییرات مهمی در نظام مالیاتی کشور صورت گرفته که هدف آن، مشارکت بیشتر مردم در تصمیم‌گیری‌های مالیاتی بوده است. اکنون مردم نه تنها به‌عنوان مودیان مالیاتی شناخته می‌شوند، بلکه محور اصلی نظام مالیاتی کشور شده‌اند. با اجرای طرح‌های نوآورانه، از جمله طرح «نشان‌دار کردن مالیات»، مردم به‌صورت مستقیم در تعیین نحوه مصرف مالیات خود دخالت می‌کنند و از نزدیک شاهد تأثیرات مثبت آن در پروژه‌های زیرساختی کشور هستند. این رویکرد جدید که به مردمی‌سازی نظام مالیاتی معروف است، اشتیاق بیشتری برای پرداخت مالیات در جامعه ایجاد کرده است، زیرا افراد می‌دانند که مالیات پرداختی‌شان در مسیر‌های مشخص و مفیدی، چون بهداشت، آموزش، راه‌سازی و توسعه زیرساخت‌های دیگر به کار گرفته می‌شود.

همچنین، با این تغییرات، مردم نقش مستقیم‌تری در تخصیص مالیات پرداختی خود یافته‌اند و این امر منجر به شفافیت بیشتر و افزایش اعتماد عمومی به نظام مالیاتی شده است. مشارکت فعال مردم در تعیین میزان و نحوه مصرف مالیات، علاوه بر تقویت عدالت اجتماعی، نظام مالیاتی کشور را به نفع همه شهروندان تغییر داده و به سمت شفافیت و کارآمدی بیشتری هدایت کرده است.

در همین راستا، محمد میرزایی، نمایند مجلس شورای اسلامی، در مصاحبه‌ای به اهمیت مشارکت مردم در نظام مالیاتی اشاره کرد.

وی تأکید داشت که مردمی‌سازی نظام مالیاتی، به معنای واقعی کلمه، یک تحول بزرگ در اقتصاد کشور است. این فرآیند نه تنها باعث افزایش شفافیت و اعتماد عمومی شده است، بلکه باعث می‌شود مردم احساس کنند که مالیات آنها در جهت بهبود وضعیت زندگی‌شان به کار می‌رود.

میرزایی همچنین افزود: وقتی مردم بتوانند مستقیماً در تصمیم‌گیری‌ها دخالت کنند و بدانند که مالیاتشان به پروژه‌هایی نظیر زیرساخت‌های شهری، بهداشت و درمان، و آموزش و پرورش اختصاص می‌یابد، اشتیاق آنها برای پرداخت مالیات به طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد.

به گفته میرزایی، این تغییرات در نظام مالیاتی نه تنها باعث افزایش عدالت اجتماعی شده، بلکه به بهبود تمکین مالیاتی نیز کمک شایانی کرده است. مردم خودشان تعیین می‌کنند مالیاتشان در کجا هزینه شود، باعث می‌شود تا احساس تعلق بیشتری به توسعه کشور داشته باشند و نقش فعال‌تری در این مسیر ایفا کنند. 

میرزایی می‌گوید: همان‌طور که مقام معظم رهبری اشاره می‌کنند، فرهنگ زیربنای اقتصاد است. واقعاً اگر بتوانیم از نظر فرهنگی بر افکار عمومی کار کنیم، تاثیرات قابل‌توجهی خواهیم دید. در کشور‌های پیشرفته‌ای مثل فرانسه، مردم این باور را دارند که کار می‌کنند تا مالیات بپردازند. چرا؟ چون برای آنها جا افتاده که مالیات یکی از پایه‌های اساسی رشد و توسعه است. این تفکر اگر در جامعه ما هم نهادینه شود، بسیار ارزشمند خواهد بود. یعنی مردم بپذیرند که مالیاتی که می‌پردازند، دقیقاً در جایی استفاده می‌شود که به نفع همه است؛ برای آبرسانی، بهداشت و درمان، توسعه راه‌ها، و دیگر پروژه‌های زیربنایی. وقتی مردم بدانند مالیاتشان در مسیر درست خرج می‌شود، خودشان به‌طور طبیعی به این قانون پایبند خواهند شد و آن را به عنوان یک فرهنگ در جامعه قبول خواهند کرد.

نماینده مجلس دوازدهم و عضو کمسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: در این راستا، اجرای طرح «نشان‌دار کردن مالیات» به مودیان اجازه می‌دهد که خودشان تعیین کنند مالیاتشان دقیقاً در چه پروژه‌ای خرج شود. این یک نوآوری بزرگ است، چون باعث می‌شود مردم حس کنند که در توسعه کشور شریک هستند. این طرح به‌ویژه برای تخصیص عادلانه منابع مالیاتی به استان‌های محروم طراحی شده است. مثلاً ۹۰ درصد از ظرفیت مالیاتی استان تهران به ۱۶ استان محروم تخصیص داده شده که در نتیجه آن، پروژه‌های مهم زیرساختی در این استان‌ها به سرانجام رسیده است.

وی ادامه می‌دهد: حالا بیایید نگاهی به نتایج بیندازیم. در سال جاری، بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان مالیات به ۱۹۱۵ پروژه مختلف تخصیص داده شده است. از این تعداد، ۱۳۲۳ پروژه در حوزه‌هایی مثل حمل‌ونقل، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و آبرسانی به طور کامل تأمین مالی شده‌اند. یکی از نکات برجسته این طرح، تمرکز ویژه بر پروژه‌هایی با پیشرفت فیزیکی بالا بوده که همین امر باعث خواهد شد که مردم خیلی زود نتایج ملموس این طرح را در زندگی روزمره خود ببینند.

میرزایی در پایان افزود: از آن مهم‌تر، این طرح تاثیر مثبتی بر شفافیت و اعتماد عمومی داشته است. مردم حالا می‌توانند دقیقاً ببینند که مالیاتشان کجا خرج می‌شود. این شفافیت باعث می‌شود که تمایل مردم برای پرداخت مالیات افزایش پیدا کند و میزان فرار مالیاتی هم کاهش یابد. ما امروز در شرایطی قرار داریم که به لطف این طرح، مشارکت مردم در توسعه کشور افزایش پیدا خواهد کرد. این مسیری است که باید با قدرت ادامه پیدا کند. باید فرهنگ مالیات‌پردازی را در جامعه نهادینه کنیم تا بتوانیم از منابع ملی به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم و به سمت عدالت اقتصادی حرکت کنیم.