سامانه‌های نظامی و امنیتی ارتش اسرائیل به‌ویژه سامانه پدافندی گنبد آهنین یکی از مهم‌ترین دستاوردهای نظامی اسرائیل به شمار می‌رود که تل‌آویو طی چند سال گذشته همواره از عملکرد این سامانه‌ها در خنثی‌سازی حملات تمجید کرده است.

اسرائیل که توسعه سامانه‌های امنیتی و نظامی را برای خود امری حیاتی می‌داند، همواره با همکاری آمریکا کوشیده است از به‌روزترین و پیشرفته‌ترین تجهیرات و سامانه‌ها در مواجهه با چالش‌های امنیتی استفاده کند. 

اما هفتم اکتبر سال ۲۰۲۳ این وضعیت تغییر کرد. سامانه‌های پایشی، حفاظتی و سنسورهای ساخت صنایع نظامی اسرائیل که عملکرد آن‌ها کاملا مورد اطمینان بود، در این روز طی یک عملیات از کار افتادند و رادارهای اسرائیلی نتوانستند عملیات «طوفان الاقصی» را شناسایی کنند.

برخورد طوفان به سامانه‌های امنیتی اسرائیل

تنها با چند ساعت عملیات چندجانبه از زمین، دریا و آسمان نیروهای حماس به شهرک‌های اطراف غزه نفوذ کردند و «دیوار امنیتی هوشمند» را پشت سر گذاشتند.

 رسانه‌های اسرائیلی می‌گفتند ساخت دیوار هوشمند اطراف نوار غزه حدود ۳ سال و نیم زمان برده و هزینه‌ای بالغ بر ۱.۱ میلیارد دلار برای ساخت آن صرف شده است. این دیوار یکی از مجهز‌ترین دیوارهای هوشمند جهان به شمار می‌رفت که ارتش اسرائیل آن را برای جلوگیری از کوچکترین نفوذ احداث کرده بود.

وزارت جنگ اسرائیل در دسامبر سال ۲۰۲۱ بعد از گذشت حدود ۳ سال و نیم، اتمام ساخت این دیوار را اعلام کرد. «عیران عوفر» ژنرال اسرائیلی ناظر این پروژه به رسانه‌ها خبر داد در ساخت این دیوار بیش از ۱۲۰۰ کارگر نقش داشته‌اند و حدود ۱۴۰ هزار تن آهن و فولاد در ساخت آن به کار رفته است. 

«بنی گانتس» وزیر جنگ وقت اسرائیل نیز این دیوار را «یک پروژه فناورانه درجه یک» توصیف کرد که حماس را از «توانمندی‌هایش محروم می‌کند.»

ساعت ۷ صبح هفتم اکتبر سال ۲۰۲۳، دستگاه های نظارتی نصب‌شده در این دیوار به‌ یک‌باره عمل نکردند و فناوری‌های تجسسی و هشدار اولیه خنثی شدند و دستگاهای شلیک خودکار از کار افتادند.

 دوربین‌ها، رادارهای نظارتی و دستگاه‌های شنود مخفی فعال در روی زمین و زیر آن را کور شدند و ارتش اسرائیل بعدها در اطلاعیه‌ای اعلام کرد به دیوار هوشمند از ۲۹ نقطه نفوذ شده است.

حتی دستگاه‌های ارتباطی و کنترلی بین مراکز نیروهای مستقر در اطراف غزه و مرکز فرماندهی ارتش در تل‌آویو تا عمق ۳۵ کیلومتر از کار افتادند. سامانه‌های گنبد آهنین نیز همزمان با شلیک یکباره ده‌ها راکت میلیمتری کوتاه‌برد «رجوم» ۱۱۴ ناموفق عمل کردند و در نتیجه زمینه برای نفوذ گلایدرها و موتورسوارهای حماس به منطقه امنیتی موسوم به «غلاف غزه» فراهم شد.

فروریختن ابهت تسلیحات اسرائیل

روزنامه فرانسوی «لوفیگارو» در یکی از چاپ‌های خود بعد از این عملیات نوشت فناوری‌های نصب‌شده در دیوار فولادی «خلاصه‌ای از‌ ابتکار فناورانه» بودند که سران اسرائیلی می‌گفتند در جهان بی‌مانند است و قابل‌عبور نیست؛ اما با این حال، در مقابل نیروهای حماس که تنها در چند ساعت از مرزها عبور کرده بودند «بسیار شکننده» بودند و آن‌ها توانستند توانمندی‌های ارتش اسرائیل با ارزشی بالغ‌ بر ۲۳ میلیارد دلار بودجه چندساله دفاعی و صنایع نظامی را فلج کنند.

«جوناتان کانریکوس» سخنگوی بین‌المللی سابق ارتش اسرائیل بعد از این عملیات به شبکه «سی‌ان‌ان» گفت: «سیستم به‌طور کلی شکست خورد و زیرساخت دفاعی به‌شکلی واضح در دفاع لازم از غیرنظامیان اسرائیلی ناموفق بود.»

او این ناکامی امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل را به حمله هوایی نیروی دریایی امپراتوری ژاپن به ناوگان دریایی آمریکا در اقیانوس هند تشبیه کرد و افزود: «این لحظه شبیه به لحظه پرل هاربرر برای اسرائیل است؛ لحظه‌ای که واقعیتی جدید شروع شد.»

«نفتالی بنت» نخست‌وزیر سابق اسرائیل نیز در مصاحبه با «فرید ذکریا» مجری شبکه «سی‌ان‌ان» دوباره از کلیدواژه «پرل هاربر» برای این نفوذ استفاده کرد و گفت: «در سوابق نظامی، همیشه غافلگیری‌های بزرگی بوده است مانند پرل هاربر و جنگ یوم کیپور.»

بنت که خود پست‌های نظامی بسیاری در واحد تکاوران ارتش اسرائیل به عهده داشت، می‌گفت: «در پایان کار، سازمان اطلاعات نمی‌تواند بهتر عمل کند و یا به چیزی فراتر از یافته‌های موساد برسد؛ اما سؤال اینجاست که چگونه حماس با این وجود توانست یک حمله غافلگیرکننده و دردناک مانند حمله طوفان الاقصی انجام دهد؟!»

ساعاتی از آغاز طوفان الاقصی نگذشته بود که تصویر نیروهای «کتائب عزالدین القسام» شاخه نظامی حماس روی تانک‌های مرکاوا و نفربرهای زرهی «تامر» ارتش اسرائیل به صفحه نخست تمام روزنامه‌های جهان رفت.

نیروهای حماس بعد از بالارفتن از این خودروهای زرهی نظامیان داخل آن را از پا درآوردند و مرکاوا و نفربر تامر را منهدم کردند.

بعد از این عملیات و دیگر عملیات‌های نیروهای مقاومت بود که روزنامه اسرائیلی «یدیعوت آحارانوت» در چهاردهم جولای ۲۰۲۴ نوشت ارتش اسرائیل برای نخستین بار از زمان آغاز جنگ اذعان کرده است که تانک‌ها ایراد دارند.

روزها بعد تصاویری در فضای مجازی میان کاربران فضای مجازی دست به دست شد که در آن‌ها چند کودک روی خودروی زرهی منهدم‌شده‌ای در محله‌های غزه بازی می‌کردند.

مردم محلی می‌گفتند بچه‌ها از این خودروها به عنوان وسیله بازی استفاده می‌کنند و آن‌ها را مسخره می‌کنند.

تجدیدنظر‌ در معاملات اقتصادی با اسرائیل

این مسئله تا جایی پیش رفت که «لئونید ایواشوف» کارشناس نظامی روس به این مسئله واکنش نشان داد و در مصاحبه‌ای گفت انهدام تانک‌های مرکاوای ۴ با استفاده از راکت‌های «یاسین ۱۰۵» نیروهای فلسطینی که اسرائیل به آن افتخار می‌کند، معیارهای قدرت نظامی را تغییر می‌دهد و فاجعه‌ای برای صادرات سلاح اسرائیل در سراسر جهان خواهد بود.

ایواشوف که با «اسکای نیوز» مصاحبه می‌کرد، اشاره کرد: «قدرت کشورها در صادرات سلاح به میزان کارآمد بودن این مهمات و آزمون آن‌ها در عملیات‌های رزمی واقعی گره خورده است و سپس ناموفق بودن سلاح آبروی فروش نظامی کشورها را می‌برد.»

او گفت: «اولین تسلیحاتی که انتظار می‌رود فروشش بعد از ناکامی و شکست در ویژگی‌های تبلیغ‌شده برای آن فروشش افت کند، خودروی زرهی نامر، تانک مرکاوا و سامانه‌های پایشی اسرائیل است.»

چند ماه بعد یعنی در اواخر ماه مارس سال جاری میلادی، «بزالل ماچلیس» مدیرعامل شرکت صنایع نظامی «البیت سیستمز» تولیدکننده سامانه‌های پدافندی گنبدآهنین اعلام کرد سود این شرکت بعد از عملیات طوفان الاقصی حدود ۲۲ درصد کاهش یافته است.

او گفت کارخانه‌های ساخت سلاح در شمال فلسطین اشغالی در پی جنگ شهرک «کریات شمونه» و «سدیروت» در جنوب تخلیه شده‌اند و برخی فعالیت‌های یکی از شرکت‌های وابسته به البیت‌ سیستمز در آمریکا تعطیل شده است.

شرکت‌های تسلیحاتی بخشی از این پازل هستند. رژیم صهیونستی به معدن استارت آپ شهره بود. از طرفی، بسیاری از استارت آپ آپ‌های مستقر در اراضی اشغالی در مجاورت مناطق درگیری نظیر شمال فلسطین است. همین موضوع باعث شده که این رژیم در زمینه استارت آپ دچار ضررهای اقتصادی شوند. 

ماچلس در این بیانیه اعلام کرد فروش سلاح به آمریکا و کانادا کاهش یافته و این شرکت به دلیل ممنوعیت صادرات سلاح برخی کشورها به اسرائیل با مشکلاتی مواجه شده است.

اما پیامد عملیات نیروهای حماس خیلی زودتر از آنچه انتظار می‌رفت، نمایان شده بود. وبگاه اطلاعاتی «INTELLIGENCE ONLINE» در گزارشی که آن را در تاریخ شانزدهم ماه اکتبر ۲۰۲۳ یعنی ۹ روز بعد از عملیات منتشر کرد، خبر داد کره جنوبی در حال بازنگری در میزان مؤثر بودن سامانه‌های پایشی و حفاظتی است که آن را از شرکت اسرائیلی البیت سیستمز برای رصد مناطق حائل با کره شمالی خریداری کرده است.

ایواشوف نیز که خود یک مقام نظامی روس است، پیشتر در مصاحبه با اسکای نیوز به تبعات عملیات ۷ اکتبر اشاره کرده بود. او اشاره کرد: «فروش سلاح بر اساس یک سری توافقات طی چند سال صورت می‌گیرد و پیامدهای جنگ غزه بر فروش سلاح اسرائیل بعد از عملکرد ضعیت آن‌ها در میدان به‌ترتیب در سال‌های آینده مشخص خواهد شد.»

ایواشوف پیش‌بینی کرد: «اولین تسلیحاتی که انتظار می‌رود فروشش بعد از ناکامی و شکست در ویژگی‌های تبلیغ‌شده برای آن فروشش افت کند، خودروی زرهی نامر، تانک مرکاوا و سامانه‌های پایشی اسرائیل است.»

منبع: فارس